Leczenie nietrzymania stolca wypełniaczem na bazie kwasu hialuronowego

Nietrzymanie stolca, które polega na braku kontroli wypróżnień, występuje aż u około 9% osób w starszym wieku, jak wynika z artykułu „Problemy gastroenterologiczne w geriatrii”, opublikowanego w magazynie „Przewodnik lekarza”. Częstość ta jest większa wśród pacjentów przebywających w szpitalach lub w domach opieki.

Przyczyny nietrzymania stolca

Można wyróżnić wiele przyczyn nietrzymania stolca. Wśród najczęstszych wymienić należy urazy okolicy odbytu (w tym urazy okołoporodowe), przebyte zabiegi operacyjne, zaburzenia unerwienia (uraz nerwu, rdzenia kręgowego) oraz zaburzenia czynnościowe, których przyczyna może być umysłowa, związana z procesami otępiennymi lub fizyczna, kiedy to pacjent jest przewlekle unieruchomiony i osłabiony.

Najczęstsze przyczyny nietrzymania stolca:

• urazy okolicy odbytu, w tym urazy okołoporodowe
• przebyte zabiegi operacyjne w okolicy odbytu i odbytnicy
• zaburzenia unerwienia, np. uraz nerwu lub rdzenia kręgowego
• zaburzenia czynnościowe o podłożu umysłowym, np. związane z procesami otępiennymi
• przyczyny fizyczne, gdy pacjent jest przewlekle unieruchomiony i osłabiony

Zaburzenia kontroli wypróżnień pojawiają się także u osób cierpiących na zaparcia, gdy luźne masy kałowe wydostają się mimowolnie przez odbyt, omijając zalegający, ścisły kał w odbytnicy.

Diagnoza i leczenie zachowawcze nietrzymania stolca

W diagnostyce nietrzymania stolca kluczowe jest dokładne zebranie wywiadu lekarskiego oraz ocena ewentualnych czynników ryzyka. Lekarz może zlecić takie badania, jak manometria anorektalna, USG endoanalne czy badania obrazowe, które pozwalają ocenić pracę zwieraczy i struktur mięśniowych.

Najczęściej wykonywane badania diagnostyczne:

• manometria anorektalna – ocena ciśnienia w kanale odbytu i funkcji zwieraczy
• USG endoanalne – obrazowanie struktur mięśniowych zwieraczy
• badania obrazowe (np. rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa) – ocena budowy miednicy i odbytnicy

W ostatnich latach coraz większy nacisk kładzie się także na ocenę funkcjonalną pacjenta, obejmującą jego mobilność, sprawność poznawczą oraz styl życia. Pozwala to lepiej dopasować terapię, szczególnie u osób starszych lub obciążonych chorobami współistniejącymi.

Niezwykle istotne jest również omówienie dostępnych metod leczenia – od terapii zachowawczej po procedury małoinwazyjne – aby wybrać rozwiązanie, które najlepiej odpowiada jego potrzebom.

W ramach leczenia zachowawczego stosuje się m.in. regulację konsystencji stolca, odpowiednią dietę, farmakoterapię oraz ćwiczenia mięśni dna miednicy. Biofeedback pozostaje jedną z kluczowych metod wspomagających leczenie i poprawę kontroli zwieraczy.

Najczęściej stosowane metody leczenia zachowawczego:

• regulacja konsystencji stolca (modyfikacja diety, odpowiednia podaż płynów)
• stosowanie farmakoterapii wpływającej na perystaltykę jelit
• ćwiczenia mięśni dna miednicy i trening mięśni zwieraczy
• terapia biofeedback poprawiająca świadomą kontrolę wypróżnień

Leczenie nietrzymania stolca kwasem hialuronowym

Metoda  leczenia nietrzymania stolca powinna być dobierana indywidualnie. Jeśli źródłem problemu są przewlekłe zaparcia, należy je wyleczyć i zapobiegać ich powstawaniu. W terapii zaburzeń czynnościowych warto wykorzystać metodę biofeedback, która jest skuteczna u około 70% pacjentów z dysfunkcją czynnościową.

Od niedawna istnieje możliwość małoinwazyjnego leczenia nietrzymania stolca metodą ostrzykiwania preparatami na bazie kwasu hialuronowego. Metoda ta może być wykorzystywana szczególnie u chorych z samoistnym wypływaniem mas kałowych przez odbyt. Podczas zabiegu lekarz wstrzykuje w okolicę okołoodbytniczą stabilizowany kwas hialuronowy. Jego zadaniem jest uszczelnienie kanału odbytu i uniemożliwienie wypływu kału poprzez zwieracze.

W ostatnich latach zabiegi z użyciem preparatów na bazie kwasu hialuronowego zyskują coraz większą popularność, co wynika z rosnącej liczby publikacji potwierdzających ich bezpieczeństwo oraz możliwość zastosowania u pacjentów, którzy nie kwalifikują się do bardziej inwazyjnych procedur chirurgicznych. Aktualne zalecenia kliniczne podkreślają, że metoda ta może stanowić wartościową opcję terapeutyczną u pacjentów z łagodnym i umiarkowanym nietrzymaniem stolca.

Zabieg ten szczególnie dobrze sprawdza się u pacjentów, u których nietrzymanie stolca ma charakter łagodny lub umiarkowany, a przyczyną jest osłabienie struktur odpowiedzialnych za uszczelnienie kanału odbytu. Metoda ta nie zastąpi leczenia chirurgicznego w przypadkach poważnych uszkodzeń mięśni zwieraczy, ale może stanowić istotne wsparcie w leczeniu zachowawczym lub etap przygotowawczy przed dalszymi terapiami.

Skuteczność i bezpieczeństwo zabiegu

Przed podjęciem decyzji o wykonaniu takiego zabiegu, warto rozważyć korzyści i ryzyko procedury. Korzyścią jest zlikwidowanie lub zmniejszenie nasilenia nietrzymania stolca, niewielka inwazyjność zabiegu oraz zastosowanie bezpiecznego materiału, który nie wywołuje alergii. Wadą może być niekiedy niezadowalający efekt zabiegu. Najczęstszymi działaniami niepożądanymi po zabiegu był ból odbytu (wystąpił u ok. 13% pacjentów) oraz gorączka (ok. 10% pacjentów).

Korzyści, ryzyka i działania niepożądane zabiegu:

• korzyścią jest zlikwidowanie lub zmniejszenie nasilenia nietrzymania stolca
• dodatkową zaletą jest niewielka inwazyjność zabiegu oraz zastosowanie bezpiecznego materiału
• wadą może być niekiedy niezadowalający efekt zabiegu
• do najczęstszych działań niepożądanych należą ból odbytu (ok. 13% pacjentów) oraz gorączka (ok. 10% pacjentów)

Po zabiegu pacjent zazwyczaj szybko wraca do normalnej aktywności. Zalecenia po procedurze obejmują unikanie dużego wysiłku fizycznego oraz dbanie o prawidłową konsystencję stolca. Lekarz może również zalecić czasowe stosowanie preparatów osłonowych lub łagodnych środków regulujących wypróżnienia.

Pomocne jest uzyskanie informacji, jak długo utrzymuje się efekt zabiegu leczenia nietrzymania stolca kwasem hialuronowym. Informacje na ten temat można znaleźć w artykule „Long-term efficacy of dextranomer in stabilized hyaluronic acid (NASHA/Dx) for treatment of faecal incontinence”, opublikowanym w „Colorectal Disease”.

Po 24 miesiącach od podania preparatu kwasu hialuronowego, pacjenci zgłosili zmniejszenie ilości epizodów nietrzymania stolca średnio o ponad 50%. Zwiększeniu natomiast uległa oceniana jakość życia związanego z nietrzymaniem stolca.

Aktualne obserwacje kliniczne potwierdzają, że u wielu pacjentów konieczne może być wykonanie dodatkowych wstrzyknięć w kolejnych miesiącach, jeśli efekt zabiegu zaczyna słabnąć. Takie podejście pozwala utrzymać stabilną poprawę funkcji zwieraczy i komfortu życia.

Okres rekonwalescencji po zabiegu jest zazwyczaj krótki. Pacjenci mogą zwykle wrócić do codziennych aktywności już następnego dnia, choć zaleca się unikanie intensywnego wysiłku fizycznego przez kilka dni.