Stwardnienie rozsiane określane często jako SM (łac. sclerosis multiplex), lub MS (ang. multiple sclerosis) jest zapalną, demielinizacyjną chorobą ośrodkowego układu nerwowego. W czasie jej trwania dochodzi do powstawania wielu ognisk uszkodzenia w tkance nerwowej zwanych ogniskami demielinizacji, które uniemożliwiają prawidłowe przekazywanie impulsów nerwowych.
Choroba ma przebieg przewlekły charakteryzujący się naprzemiennym występowaniem zaostrzeń i remisji. Jej początek następuje u osób pomiędzy 20. a 40. rokiem życia. Wśród objawów mogą wystąpić zaburzenia ruchowe, czuciowe, zaburzenia równowagi, zaburzenia widzenia, zespoły bólowe oraz objawy psychiatryczne. Stwardnienie rozsianie nieuchronnie prowadzi do kalectwa.
Przyczyny i konwencjonalne leczenie stwardnienia rozsianego
Do tej pory nie wyjaśniono przyczyn rozwoju choroby. Obecnie najczęściej mówi się o podłożu autoimmunologicznym, czyli procesie, w którym organizm zwalcza własne komórki nerwowe doprowadzając do powstania ognisk demielinizacyjnych. Nie wyklucza się jednak innych przyczyn, takich jak zakażenia wirusami, niedobór witaminy D w dzieciństwie, podłoża genetycznego czy też narażenia na silny stres.
Brak wyjaśnienia przyczyn choroby powoduje, że leczenie ogranicza się do terapii objawów bez możliwości skutecznej eliminacji przyczyny tej choroby. Za najbardziej skuteczne uważa się leki immunomodulujące, które wydłużają okres remisji choroby i zmniejszają liczbę rzutów. Stosuje się też leczenie przeciwzapalne, rehabilitację, prawidłowe odżywianie.
Wsparcie niefarmakologiczne
Ponad połowa pacjentów decyduje się również na procedury medycyny alternatywnej, wśród których można wymienić ziołowe suplementy diety wpływające na układ odpornościowy, jad pszczeli, czy też tlenoterapię hiperbaryczną. Lekarze zazwyczaj wypowiadają się o nich krytycznie, jednak u części pacjentów obserwuje się poprawę.
Najczęściej stosowane metody wspierające terapię:
- suplementy diety wpływające na odporność,
- jad pszczeli,
- terapie manualne i relaksacyjne,
- medytacja oraz techniki oddechowe,
- tlenoterapia hiperbaryczna (HBOT).
Tlenoterapia hiperbaryczna w leczeniu SM
Skuteczność tlenoterapii hiperbarycznej (Hyperbaric Oxygen Therapy, HBOT) w stwardnieniu rozsianym tłumaczy się możliwością przywrócenia prawidłowego funkcjonowania uszkodzonych komórek nerwowych pod wpływem zwiększonej ilości tlenu. Metoda ta również podnosi aktywność mózgu i poprawia koncentrację oraz łagodzi stany depresyjne. Wpływa na lepsze dotlenienie i funkcjonowanie tkanek całego organizmu.
Cykl leczniczy składa się najczęściej z 20 sesji trwających 60–120 minut każda, realizowanych codziennie z wyjątkiem weekendów. W komorze stosuje się zazwyczaj ciśnienie w granicach 1,75–2,5 atmosfer. Dużą zaletą tlenoterapii jest jej wysokie bezpieczeństwo, jeśli przestrzegane są protokoły kliniczne.
M. Bennett i R. Heard z University of New South Wales przeanalizowali badania naukowe dotyczące HBOT w SM. Uważają, że obecnie nie ma wiarygodnych dowodów na skuteczność terapii, choć może przynosić korzyści w indywidualnych przypadkach. Nie może zastępować leczenia podstawowego. Wyniki dostępne w bazie Cochrane.
Wyniki badań naukowych
W najnowszych przeglądach Cochrane z ostatnich lat brak jest danych potwierdzających efekt HBOT w redukcji liczby rzutów SM lub opóźnieniu postępu choroby. Jednak niektóre badania obserwacyjne wskazują na możliwe korzyści w zakresie poprawy objawów zmęczenia, koncentracji i jakości życia pacjentów.
Trwają też badania kliniczne nad zastosowaniem kombinacji HBOT z rehabilitacją, neurologiczną stymulacją mózgu oraz immunomodulacją. Wyniki pierwszych protokołów rejestracyjnych pojawiają się po 2023 roku.
Dostępność terapii hiperbarycznej i jej koszty
Leczenie w komorze hiperbarycznej nie jest tanie. Terapia wymaga wielu sesji, co generuje znaczące koszty. W Krajmed Centrum Medycznym w Warszawie jeden zabieg kosztuje 350 zł. LASERMED w Bydgoszczy oferuje zabiegi w cenie 150 zł.
Tlenoterapia w leczeniu stwardnienia rozsianego nie jest refundowana przez NFZ. Pacjenci powinni świadomie ocenić stosunek korzyści do kosztów i skonsultować decyzję z neurologiem prowadzącym.
Inne formy terapii wspomagającej
W praktyce klinicznej preferowane są metody o udowodnionej skuteczności: leki immunomodulujące, rehabilitacja spastyczności, terapia fizykalna, psychoterapia oraz suplementacja witaminy D, kwasów omega‑3 i inne wspomagające układ nerwowy.
HBOT może być rozważana jako terapia wspomagająca, ale zawsze w kontekście wielospecjalistycznego leczenia i pod nadzorem lekarza neurologa.
Źródła:
- Othman Bin-Alamer, Hussam Abou-Al-Shaar, Shai Efrati, i in., "Hyperbaric oxygen therapy as a neuromodulatory technique: a review of the recent evidence", Frontiers in Neurology, 2024
- Michael Bennett, "Hyperbaric Oxygen Therapy for Multiple Sclerosis – O2 Health Lab Review", O2 Health Labtl, 2023
- M. Bennett, R. Heard, "Hyperbaric oxygen therapy for multiple sclerosis", The Cochrane database of systematic reviews, 2004
mi pomagają zioła i oczyszczanie organizmu, pije już 9 mesięcy i jest ogromna poprawa:
Pani Ewo, proszę o kontakt.
Witam. Jakie zioła Pani pije ?
Komory hiperbaryczne mają to do siebie, że przybywanie w nich wiąże się z pewnymi przeciwwskazaniami, nie każdy powinien z takiej terapii korzystać. Ale istnieje też podobne rozwiązanie, gdzie też działa się podwyższonym ciśnieniem oraz wzbogaconą mieszanką oddechową korzystną dla każdego! Normobaria to rozwiązanie pozbawione negatywnych skutków ubocznych. Nie może zaszkodzić, może jedynie pomóc. Ja osobiście korzystam z sesji w komorze normobarycznej i polecam każdemu!
Jeżeli nie ma przeciwwskazań do zabiegów w komorze hiperbarycznej (głównie: nieleczona odma, niektóre leki przeciwnowotworowe, zaawansowana zaćma przed operacją, problemy z zatokami, klaustrofobia) to zabieg w komorze hiperbarycznej ma bez porównania większą wartość terapeutyczną niż komora normobaryczna. Sam fakt oddychania prawie czystym tlenem wychodzi też finansowo proporcjonalnie taniej niż normobaria, w której tlenu jest 35-40%. Oczywiście obie metody są bardzo dobre, ale ja mając możliwość bycia w obu typach komory zdecydowanie polecam hiperbaryczną.
W zakresie normobarycznej komory nie znajdzie Pan ani jednego badania naukowego czy też klinicznego w zakresie jej skuteczności na cokolwiek .Wiele informacji jest najzwyklejszą nadinterpretacją i podszywaniem się pod hiperbarię i jej wyniki .Jeżeli chodzi o przeciwwskazania do zabiegu jest ich kilka ,ale to raczej chodzi o bezpieczeństwo zabiegowe i pacjenta niż o to że HBO jest czymś niebezpiecznym.
Komory hiperbaryczne maja coraz większe zastosowanie w medycynie i rehabilitacji.