Leczenie zaburzeń erekcji metodą VEDI

National Health Institute w Consensus Panel on Impotence definiuje  zaburzenia erekcji, jako trwałą niezdolność do osiągnięcia i/lub utrzymania wzwodu wystarczającego do prowadzenia satysfakcjonującej aktywności płciowej. Zaburzenia erekcji mogą mieć różne przyczyny, a ich liczba takich pacjentów wzrasta wraz z wiekiem. Niegdyś zaburzenia erekcji u panów poniżej 40 roku życia uważane były za psychogenne. Obecnie jednak przywiązuje się dużą wagę do diagnostyki chorób układu sercowo-naczyniowego oraz występowania u pacjentów czynników ryzyka.

Przyczyny i mechanizm zaburzeń erekcji

Dzięki temu uznano, że zaburzenia naczyniowe są przyczyną zaburzeń erekcji u 15-20% pacjentów poniżej czterdziestki. U pacjentów powyżej 50 roku życia 40% przypadków zaburzeń erekcji związanych jest z zaburzeniami pochodzenia naczyniowego. Ryzyko zaburzeń erekcji znacznie wzrasta u pacjentów palących, otyłych, cierpiących na nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipoidowe, cukrzycę oraz tych, którzy prowadzą siedzący tryb życia i unikają rekreacyjnej aktywności ruchowej.

Najczęstsze czynniki ryzyka zaburzeń erekcji:

• Palenie tytoniu
• Otyłość
• Nadciśnienie tętnicze
• Zaburzenia lipidowe
• Cukrzyca
• Siedzący tryb życia
• Brak aktywności fizycznej

Mechanizm zaburzeń erekcji na podłożu naczyniowym (organicznym) polega na występowaniu przeszkód w przepływie krwi do ciał jamistych prącia. Jeśli krew nie wypełni ciał prącia w wystarczającym stopniu wzwód nie występuje lub jest niewystarczający do odbycia stosunku seksualnego. W warunkach prawidłowych krew do penisa dopływa z tętnic biodrowych poprzez tętnice sromowe, które regulując napływ krwi do prącia odpowiadają za erekcję.

Z wiekiem oraz pod wpływem chorób obejmujących naczynia dochodzi do utraty elastyczności naczyń w całym organizmie. Ponadto tworzą się złogi naczyniowe, blaszki miażdżycowe, a śródbłonek naczyniowy nie reaguje odpowiednio na sygnały z organizmu. Podobne zmiany stwierdza się również w tętnicach wieńcowych, a objawy określane są jako choroba niedokrwienna serca.

Coraz częściej zaburzenia erekcji postrzega się jako ważny marker ogólnego stanu zdrowia naczyniowego. Wczesne objawy problemów z erekcją mogą wyprzedzać rozpoznanie choroby wieńcowej nawet o kilka lat, dlatego ich wystąpienie powinno skłonić do szerszej diagnostyki kardiologicznej.

VEDI jako metoda leczenia zaburzeń erekcji

Dzięki rozwojowi zaawansowanej technologii medycznej istnieją metody pozwalające na eliminację dysfunkcji seksualnych o podłożu naczyniowym. Pacjentom oferuje się zabiegi wewnątrznaczyniowe (Vascular Erectile Disfunction Intervention, VEDI). Zwężenia tętnicze w naczyniach doprowadzających krew do ciał jamistych prącia usuwane są metodami kardiologii inwazyjnej. Dzięki angioplastyce balonowej można udrożnić światło tętnic biodrowych i sromowych, a tym samym zapewnić lepszy napływ krwi do prącia i przywrócić funkcje tego narządu.

Na czym polega zabieg VEDI?

Wykonanie zabiegu poprzedzają badania diagnostyczne. Przeprowadza się m.in. angiografię, dzięki której po podaniu kontrastu można dokładnie poznać stan naczyń krwionośnych. W czasie zabiegu lekarz nacina skórę i wprowadza cewnik przez tętnicę udową, do tętnicy biodrowej, a następnie do tętnicy sromowej. Za pomocą pierwszego cewnika diagnostycznego wprowadza się cewnik balonowy. Jego koniec umieszcza się w zwężeniu naczynia, a następnie nadmuchuje pod odpowiednim ciśnieniem. Rozprężający się balonik wywołuje ucisk na naczynie i likwiduje miejsce blokady. Jeśli to nie wystarczy możliwe jest założenie w tym miejscu stentu, czyli rozprężającej się metalowej rurki, która stale rozpiera ściany naczynia.

Skuteczność i bezpieczeństwo

Zabiegi VEDI charakteryzują się wysoką skutecznością. Doktor Wang z National Taiwan University Hospital donosi na łamach prestiżowego czasopisma EuroIntervention, że normalizacja funkcji seksualnych utrzymywała się u ponad 60% pacjentów przez co najmniej pół roku po przeprowadzaniu zabiegu.

Poprawa przepływu krwi występuje natychmiast po zabiegu, jednak skłonność do odkładania się złogów w naczyniach pozostaje. Dlatego pacjentom poleca się eliminację czynników ryzyka takich jak palenie tytoniu czy brak aktywności fizycznej oraz skrupulatne leczenie chorób takich jak nadciśnienie i cukrzyca.

Zabieg VEDI jest uważany za bezpieczny, ale jak każda procedura inwazyjna, niesie ze sobą pewne ryzyko. Możliwe powikłania obejmują krwiaki w miejscu wkłucia, przemijające zaburzenia rytmu serca, reakcje alergiczne na kontrast czy bardzo rzadko — zakrzepicę.

Według aktualnych zaleceń międzynarodowych towarzystw urologicznych (np. EAU 2024) VEDI może być brany pod uwagę u wyselekcjonowanych pacjentów, u których wykluczono inne przyczyny zaburzeń erekcji, a diagnostyka wykazała istotne zwężenie naczyń odpowiedzialnych za ukrwienie prącia.

Kwalifikacja do VEDI i alternatywne terapie

Metoda VEDI nie jest przeznaczona dla każdego pacjenta z zaburzeniami erekcji. Największe korzyści odnoszą mężczyźni, u których zidentyfikowano konkretną przeszkodę w przepływie krwi do prącia, potwierdzoną w badaniach obrazowych.

VEDI nie jest jedyną opcją leczenia zaburzeń erekcji. Inne możliwości:

• Leczenie farmakologiczne (np. sildenafil, tadalafil)
• Psychoterapia
• Terapia falami uderzeniowymi
• Leczenie operacyjne z implantacją protezy prącia
• Terapie regeneracyjne (np. PRP, komórki macierzyste, terapia genowa)

Coraz większe zainteresowanie budzą terapie regeneracyjne, takie jak iniekcje osocza bogatopłytkowego (PRP), komórek macierzystych czy terapia genowa. Choć wyniki wstępne są obiecujące, metody te nadal znajdują się na etapie badań klinicznych.

Koszty i dostępność zabiegu

Leczenie zaburzeń erekcji metodą VEDI przeprowadza się w dobrze wyposażonych pracowniach hemodynamicznych oraz ośrodkach wykonujących zabiegi z zakresu kardiologii interwencyjnej. Zabieg VEDI kosztuje około 11 tysięcy złotych. Jeśli zajdzie konieczność założenia stentu cena zabiegu może dodatkowo wzrosnąć.

Zabiegi VEDI nie są w Polsce standardowo refundowane przez NFZ, choć w niektórych przypadkach możliwe jest finansowanie części kosztów w ramach badań klinicznych lub projektów pilotażowych. Z tego względu dostępność procedury może być ograniczona do większych ośrodków medycznych.