Operacja endoskopowa zatok FESS z korekcją przegrody nosa

Bóle głowy (pojawiające się zwłaszcza przy jej pochylaniu), częste infekcje górnych dróg oddechowych z towarzyszącym zatkaniem nosa czy zaburzenia zmysłu powonienia mogą być spowodowane zapaleniem zatok. Przyczyną schorzenia bywa obecność defektów anatomicznych lub przetrwałych zmian zapalnych. W momencie, gdy przyjmuje ono postać przewlekłą, celem wyleczenia niezbędna jest korekta występujących u chorego zmian.

W grupie zabiegów, przy pomocy których leczy się stany wywołujące przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, znajdują się operacje klasyczne oraz techniki endoskopowe. Te pierwsze wymagają dokonania znacznej - w porównaniu do procedur endoskopowych - ingerencji w obrębie tkanek, co wydłuża czas rekonwalescencji i powoduje większe ryzyko wystąpienia powikłań.

Endoskopia FESS i septoplastyka w leczeniu chorób zatok

Funkcjonalna Endoskopowa Operacja Zatok (FESS) jest techniką, której powstanie bezpośrednio powiązane było z wynalezieniem endoskopu donosowego w latach 50. XX wieku. Pomysłodawcami FESS byli austriaccy chirurdzy, H. Stammberger i W. Messerklinger.

Podczas zabiegu endoskopii zatok FESS, poprzez otwory nosowe wprowadzany jest endoskop, który umożliwia bieżące obrazowanie wnętrza jamy nosowej i zatok pacjenta. Poza nim, zastosowanie mają również narzędzia określane jako mikrochirurgiczne. Pozwalają one usuwać chorobowo zmienioną błonę śluzową zatok czy inne przyczyny wywołujące zapalenia tych struktur, takie jak polipy czy torbiele zlokalizowane w ich świetle.

Sama endoskopowa operacja zatok FESS pozwala udrożnić połączenia zatok z przewodami nosowymi, usuwa się podczas niej również potencjalne ogniska zapalne. U niektórych chorych problemy wynikają z posiadania przez nich skrzywionej przegrody nosowej, utrudniającej właściwy drenaż treści śluzowej. Przy współistnieniu defektów w obrębie zatok z nieprawidłowościami kształtu wspomnianego elementu nosa, możliwe jest równoczesne wykonanie zabiegu FESS oraz (również endoskopowo) tzw. septoplastyki, czyli plastyki przegrody.

Przebieg i przygotowanie do operacji FESS

W trakcie zabiegu FESS pacjenci znajdują się w znieczuleniu ogólnym. Dostęp przeznosowy pozwala uniknąć wystąpienia jakichkolwiek widocznych blizn. Operacja trwa około dwóch godzin, po jej przebyciu pacjent pozostaje w szpitalu zazwyczaj maksymalnie przez jedną dobę. W procesie kwalifikacji do zabiegu niezbędna jest ocena anatomii zatok oraz przegrody nosowej. Z tego powodu przed operacją wykonywane jest badanie tomografii komputerowej, pozwalające odpowiednio zaplanować jej przebieg.

Ważnym elementem przygotowania do operacji jest również konsultacja z anestezjologiem oraz wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych. Pacjenci powinni dostarczyć lekarzom informacje o przyjmowanych lekach oraz ewentualnych alergiach, co pozwoli na zminimalizowanie ryzyka powikłań związanych z zastosowanym znieczuleniem.

Przeciwwskazania do operacji FESS

Przeciwwskazania do przeprowadzenia operacji FESS mogą obejmować:

• ciężkie schorzenia układu sercowo-naczyniowego,
• niektóre zaburzenia krzepliwości krwi,
• niekontrolowane infekcje zatok,
• ciąża,
• inne przeciwwskazania ogólnomedyczne ustalone przez lekarza prowadzącego.

Efektywność i powikłania operacji endoskopowej FESS

Operacja endoskopowa zatok FESS cechuje się dużą efektywnością. R. Slack i G. Bates, autorzy opracowania "Functional Endoscopic Sinus Surgery", podają, że według różnych badań odsetek pozytywnych rezultatów wynosi od 80 do 90%. Dodatkowo, technika cechuje się tym, że powikłania po jej wykonaniu występują niezwykle rzadko: według danych portalu emedicine.medscape.com, komplikacje występują tylko u około 0,5% pacjentów leczonych opisywaną metodą.

Do najczęstszych powikłań, choć występujących rzadko, należy krwawienie z nosa, infekcje oraz obrzęk błony śluzowej nosa. Warto jednak podkreślić, że większość z tych problemów jest tymczasowa i ustępuje w ciągu kilku dni po operacji.

Rehabilitacja i zalecenia po operacji FESS

Po operacji FESS pacjenci powinni przestrzegać kilku zaleceń, aby proces rekonwalescencji przebiegał prawidłowo:

• unikaj intensywnego wysiłku fizycznego przez kilka tygodni po zabiegu,
• regularnie przepłukuj nos solą fizjologiczną, aby wspomóc gojenie,
• stosuj przepisane leki przeciwbólowe i antybiotyki zgodnie z zaleceniami lekarza,
• unikaj miejsc zakurzonych i zadymionych,
• zgłaszaj się na regularne kontrole do lekarza prowadzącego.

Alternatywne metody leczenia przewlekłego zapalenia zatok

Alternatywne metody leczenia przewlekłego zapalenia zatok mogą obejmować:

• farmakoterapię, w tym stosowanie kortykosteroidów donosowych,
• antybiotykoterapię w przypadku infekcji bakteryjnych,
• immunoterapię w przypadku alergicznego zapalenia zatok,
• zmiany stylu życia i unikanie czynników wyzwalających alergie.

Możliwe długoterminowe efekty operacji FESS

Operacja FESS może przynieść długoterminowe korzyści, takie jak:

• poprawa jakości życia dzięki lepszemu oddychaniu,
• zmniejszenie częstości infekcji zatok,
• poprawa zmysłu powonienia,
• zmniejszenie lub eliminacja objawów bólowych związanych z zatokami.

Jednak jak w przypadku każdej operacji, istnieje ryzyko, że nie wszystkie objawy ustąpią całkowicie, a niektóre mogą wymagać dalszego leczenia.