Przygotowanie i przebieg zabiegu sigmoidoskopii

Wielu pacjentów odczuwa pewne obawy w związku z badaniami endoskopowymi jelita grubego. Pełna kolonoskopia (endoskopia całego jelita grubego, nazywana również panendoskopią) wymaga od pacjenta wielogodzinnych przygotowań, przyjmowania dużych ilości środków wywołujących efekt przeczyszczający (co w efekcie staje się bardziej uciążliwe niż sam zabieg), a procedura może powodować pewien dyskomfort fizyczny i psychiczny.

Ze względu na częstą lokalizację wielu patologicznych zmian jelita grubego (nowotwory, stany zapalne, uchyłki itp.) w końcowym odcinku jelita grubego, u części pacjentów można ograniczyć badanie do odbytnicy, esicy, okrężnicy zstępującej i części poprzecznicy, czyli lewej (dystalnej) części jelita grubego. Wykorzystywany do tego jest cienki, krótki endoskop – fiberosigmoidoskop.

Przygotowanie do sigmoidoskopii

Postępowanie przedzabiegowe zazwyczaj jest krótkie i proste, a oczyszczenie całego jelita, w przeciwieństwie do kolonoskopii nie jest konieczne. Zalecenia dietetyczne obejmują stosowanie diety półpłynnej w przeddzień badania (przeciery, zupy itp.), niespożywanie obfitych posiłków w wieczór poprzedzający sigmoidoskopię oraz pozostanie na czczo w dniu badania.

Etapy przygotowania do sigmoidoskopii:

• Stosowanie diety półpłynnej dzień przed badaniem
• Unikanie obfitych posiłków wieczorem
• Pozostanie na czczo w dniu badania
• Zastosowanie dwóch doodbytniczych wlewek fosforanowych
• Zapewnienie dostępu do toalety po użyciu wlewek

Należy pamiętać, że przygotowanie do sigmoidoskopii może różnić się w indywidualnych przypadkach. Pacjenci z uciążliwymi zaparciami, zaburzeniami czynności skurczowej (perystaltyki) jelita grubego oraz innymi schorzeniami często muszą przygotować się do zabiegu tak jak do pełnej kolonoskopii, z zastosowaniem środków przeczyszczających doustnie, dlatego podczas wizyty poprzedzającej zabieg lekarz zaproponuje każdemu pacjentowi optymalny sposób przygotowania.

Rola mikroflory jelitowej

W najnowszych wytycznych coraz częściej zwraca się uwagę na rolę mikrobioty jelitowej w kontekście przygotowania do badań endoskopowych. W niektórych przypadkach zaleca się krótkotrwałą suplementację probiotykami po zakończeniu procedury w celu przywrócenia równowagi flory bakteryjnej.

Przebieg badania sigmoidoskopii

Procedura wykonywana jest w gabinecie endoskopowym przez doświadczonego lekarza-endoskopistę, któremu asystuje personel pomocniczy (najczęściej jest to pielęgniarka zabiegowa). W przeciwieństwie do kolonoskopii, sedacja, czyli zastosowanie leków uspokajających dożylnie nie jest konieczna, a badanie zazwyczaj nie wywołuje dyskomfortu ani bólu. W razie pojawienia się lęku lub innych dolegliwości odpowiednie środki mogą być podane w celu poprawy komfortu badania.

Pozycja pacjenta i technika wprowadzenia

Do badania pacjent jest ułożony na stole zabiegowym na lewym boku w pozycji z kolanami podciągniętymi w kierunku klatki piersiowej (tzw. pozycja kolankowo-łokciowa). Po nałożeniu żelu (lubryfikantu) ze środkiem znieczulającym na końcówkę endoskopu wprowadza się go do jelita grubego przez odbyt. Następnie fiberosigmoidoskop jest delikatnie wprowadzany głębiej, co umożliwia wizualizację kolejnych odcinków jelita grubego na ekranie aparatury, pobranie fragmentów błony śluzowej w celu badań mikroskopowych (biopsja endoskopowa) oraz wykonanie procedur terapeutycznych, np. tamowanie krwawień z jelita grubego, leczenie hemoroidów (żylaków). Czas trwania badania zależy w dużej mierze od uwarunkowań anatomicznych, obecności patologii jelita grubego oraz rodzaju wykonywanych procedur w czasie zabiegu (biopsja, leczenie żylaków itp.). Zazwyczaj nie przekracza ono 15 min.

Elementy techniczne i możliwości sigmoidoskopii:

• Obrazowanie w wysokiej rozdzielczości
• Oświetlenie LED
• Wizualizacja błony śluzowej jelita
• Możliwość pobrania wycinków (biopsja)
• Systemy wspomagane sztuczną inteligencją

Nowoczesne urządzenia do sigmoidoskopii wyposażone są w technologie wysokiej rozdzielczości oraz światło LED, co pozwala na lepszą wizualizację zmian błony śluzowej. W niektórych ośrodkach wprowadza się także systemy wspomagane sztuczną inteligencją, które zwiększają wykrywalność zmian przednowotworowych, takich jak polipy.

Postępowanie po badaniu

Bezpośrednio po badaniu lekarz informuje pacjenta o jego wyniku (wynik badania pacjent otrzymuje również w formie pisemnego protokołu). W przypadku endoskopowego pobrania wycinków ich opis histopatologiczny będzie dostępny po kilku dniach od sigmoidoskopii. Ponieważ do zabiegu nie stosuje się leków, które mogłyby wpływać na sprawność psychomotoryczną, po krótkiej obserwacji pozabiegowej pacjent może powrócić do swoich codziennych czynności.

W rzadkich przypadkach po badaniu mogą pojawić się łagodne dolegliwości, takie jak wzdęcia, uczucie parcia na stolec lub niewielkie krwawienie – szczególnie jeśli wykonywano biopsję. Objawy te zazwyczaj ustępują samoistnie, jednak w przypadku ich utrzymywania się przez więcej niż 48 godzin należy skontaktować się z lekarzem.

Pacjentom często zaleca się prowadzenie dziennika objawów po badaniu oraz kontynuację dalszej diagnostyki, jeśli wynik sigmoidoskopii wskazuje na obecność zmian wymagających leczenia lub obserwacji.