Usuwanie blizn przerosłych sterydami

Pierwsze doniesienia o powstawaniu przerosłych blizn sięgają 1700 p.n.e. i pochodzą ze starożytnego Egiptu. Na papirusy opisujące zabiegi wykonywane przez ówczesnych chirurgów natknął się brytyjski archeolog Edward Smith w latach 30. ubiegłego wieku.

Natomiast termin "cheloide" wprowadził do terminologii medycznej francuski dermatolog Baron Jean Louis Alibert w 1806 roku. Pochodzi ono od greckiego "chele", co oznacza szczypce kraba. Dokładna definicja rozróżniająca keloid od blizny przerostowej została natomiast ustalona w 1970 roku.

Charakterystyka blizn przerosłych i keloidów

Bliznę przerosłą można opisać jako nadmiernie rozrośniętą bliznę, utworzoną głównie z tkanki włóknistej, która rozwija się w obrębie granic rany. Bliznowce natomiast, nazywane także keloidami, rozrastają się poza granice rany.

Przerosła blizna jest wyraźnie uniesiona ponad poziom skóry, dość twarda, o różowym zabarwieniu. Zmiany takie szczególnie często pojawiają się na klatce piersiowej, karku czy ramionach, ale tak naprawdę mogą pojawić się w każdym miejscu, w którym doszło do uszkodzenia ciągłości powłoki skórnej.

Częstsze występowanie u osób młodych można wyjaśnić większą skłonnością do upadków i urazów, ale także tym, że młodzi ludzie chętniej decydują się na wykonanie tatuażu czy piercingu. Według autorów artykułu "Patogeneza oraz wybrane metody leczenia blizn przerosłych i bliznowców", problem blizn przerosłych występuje u około 1,5-4,5% populacji.

Leczenie blizn przerosłych sterydami

Istnieje wiele metod leczenia blizn przerosłych, jednak należy podkreślić, że żadna z nich nie daje gwarancji całkowitego wyleczenia - często dochodzi do nawrotów, ponadto blizn zwykle nie udaje się całkowicie usunąć, dochodzi jedynie do ich zmniejszenia.

Cenionym sposobem leczenia blizn przerosłych jest ostrzykiwanie ich sterydami. Metodę tę stosuje się od lat 60. ubiegłego wieku. Glikokortykosteroidy hamują syntezę kolagenu oraz glikozoaminoglikanów, obniżają także aktywność procesów zapalnych toczących się w obrębie rany. Wywołują lokalne niedotlenienie i aktywują enzymy odpowiedzialne za rozpad fibroblastów, czyli komórek produkujących kolagen.

Stosowanie sterydów

Można stosować terapię jednym lub kilkoma preparatami. Najczęściej wybieranym jest jednak triamcinolon podawany w dawce 10-40 mg/ml, którego iniekcje powtarza się co 2-4 tygodnie. Często zadowalające efekty obserwuje się już po wykonaniu 2-3 iniekcji, ale terapię można kontynuować nawet przez okres 3-6 miesięcy.

Dawki sterydów stosowane w leczeniu blizn przerosłych nie wywołują efektów ogólnoustrojowych, których często obawiają się pacjenci. Może natomiast dochodzić do zaników skóry, zaburzeń pigmentacji czy powstawania owrzodzeń bezpośrednio w miejscach wstrzyknięć.

Efektywność terapii sterydami

Najlepsze efekty działania sterydów obserwuje się w przypadku młodych blizn, które ulegają zmniejszeniu i spłaszczeniu. Aby uzyskać lepsze efekty w bliznach dojrzałych, można przed ostrzykiwaniem zaproponować pacjentowi zabieg krioterapii, który zmiękczy bliznę.

Skuteczność zastosowania sterydów w leczeniu blizn przerosłych może sięgać nawet 95%, jak podaje autorka artykułu "Blizny przerostowe i bliznowce" dr n. med. Małgorzata Kolenda. Dodaje także, że częstość nawrotów w tej metodzie szacuje się na około 25-50%.

Alternatywne metody leczenia

Kiedy blizna jest szczególnie oporna na sterydoterapię, pacjentowi można zaproponować chirurgiczne wycięcie zmiany ze śródoperacyjnym podaniem sterydu oraz kontynuacją cotygodniowych iniekcji przez kolejne 3-6 miesięcy. Według danych z artykułu "Przerostowe blizny, bliznowce i przykurcze bliznowate", który ukazał się w magazynie "Postępy Nauk Medycznych", skuteczność takiego leczenia wynosi średnio 50%.

Wśród innych metod leczenia blizn przerostowych warto wymienić terapię z wykorzystaniem interferonu, laseroterapię, stosowanie preparatów z silikonem w postaci maści lub żeli, krioterapię czy presoterapię. Jedną z dość kontrowersyjnych metod jest radioterapia, która choć odnosi zaskakujące efekty w leczeniu blizn, może jednocześnie przyczyniać się do rozwoju nowotworów skóry.

Metody leczenia blizn przerosłych:

• ostrzykiwanie sterydami,
• krioterapia,
• chirurgiczne wycięcie ze śródoperacyjnym podaniem sterydu,
• laseroterapia,
• terapia z wykorzystaniem interferonu,
• stosowanie preparatów z silikonem,
• presoterapia,
• radioterapia.

Nowoczesne technologie

Nowoczesne technologie, takie jak terapia biologiczna oraz zaawansowane systemy laserowe, zyskują coraz większe uznanie w leczeniu blizn przerosłych. Terapia biologiczna może obejmować zastosowanie przeciwciał monoklonalnych, które modulują odpowiedź zapalną, co może prowadzić do zmniejszenia rozmiaru blizny.

Z kolei nowoczesne lasery frakcyjne mogą być używane do precyzyjnego usuwania nadmiaru tkanki bliznowatej, co pozwala na minimalizację blizn z niewielkim ryzykiem uszkodzenia sąsiednich tkanek. Warto zauważyć, że badania nad tymi technologiami są nadal prowadzone, a ich skuteczność i bezpieczeństwo są obiektem intensywnych badań klinicznych.

Przeciwwskazania i środki ostrożności

Przeciwwskazania do terapii sterydami:

• ciąża,
• planowanie ciąży,
• możliwość wystąpienia miejscowych działań niepożądanych,
• potencjalne ryzyko nawrotów blizn.

Warto również podkreślić, że każda terapia powinna być dostosowana indywidualnie do pacjenta, uwzględniając jego historię medyczną oraz specyfikę blizny. Konsultacja z dermatologiem lub chirurgiem plastycznym jest kluczowa dla wyboru najbardziej odpowiedniej metody leczenia.