Zalety tlenoterapii hiperbarycznej

Tlenoterapia hiperbaryczna przeprowadzana jest w specjalistycznych, dużych, hiperbarycznych komorach. Wykonuje ją fachowy personel (lekarz bądź ratownik medyczny), a sam zabieg trwa od 45 minut do nawet 1,5 godziny i należy go powtórzyć minimum 10-krotnie (w najcięższych schorzeniach - nawet 60-krotnie).

Przed przejściem do komory osobie leczonej założona zostaje maska tlenowa przez którą aplikowany jest stuprocentowy tlen. Gdy pacjent wygodnie ułoży się w komorze, wtedy zostaje ona zamknięta, a ciśnienie w niej stopniowo podwyższa się do poziomu 1,5 ATA bądź wyższego (zależnie od zaleceń lekarza). Po wyznaczonym czasie następuje dekompresja (stopniowe obniżenie ciśnienia), po której pacjent może samodzielnie wyjść z komory.

Zastosowania tlenoterapii hiperbarycznej

Terapia pomaga w leczeniu schorzeń układu nerwowego (depresja, migreny, choroby Parkinsona i Alzheimera), chorób laryngologicznych (nagła głuchota pourazowa lub idiopatyczna) czy takich dolegliwości układu krążenia jak miażdżyca i niedotlenienie tkankowe oraz nadciśnienie).

Skutecznie leczy także choroby kości (zapalenia, urazy szkieletowo-mięśniowe, martwice), układu odpornościowego, układu trawiennego (anemia, nadwaga i zaburzenia pracy układu) i układu oddechowego (choroba dekompresyjna, zatrucie O₂).

Jej działanie jest udowodnione również w leczeniu niepłodności i zaburzeń potencji, w walce z chorobami skórnymi (łuszczyce, grzybice, ropnie, odmrożenia czy oparzenia) czy takimi powikłaniami cukrzycy jak stopa cukrzycowa (niedokrwienie stóp).

Zalety i efekty tlenoterapii hiperbarycznej

• 
  Więcej tlenu w jednym litrze surowicy – w naturalnych warunkach w jednym litrze surowicy krwi rozpuszcza się do 3 mililitrów tlenu. W przypadku tlenoterapii hiperbarycznej wykorzystującej stuprocentowy tlen ilość ta zwiększa się do 50 mililitrów tlenu na jeden litr surowicy.
• Lepsze przenikanie tlenu do tkanek – warunki podwyższonego ciśnienia powodują lepsze przenikanie tlenu przez ściany komórkowe tkanek, co zmniejsza ich bariery fizjologiczne. Tlen dociera nawet tam, gdzie zwykle jest go dużo mniej, w tym do miejsc po urazach, zakażeniach czy przeszczepach. Przenika zarówno do czerwonych krwinek, jak i do osocza, płynu mózgowo-rdzeniowego oraz układu limfatycznego.
• Szybkie pozbywanie się toksyn z organizmu – terapia hiperbaryczna to nie tylko leczenie, ale i oczyszczanie organizmu. Pomaga w usunięciu toksyn pochodzących np. z papierosów, co ułatwia rzucanie palenia. Pacjent pozbywa się też innych substancji toksycznych, co wpływa na poprawę pracy m.in. układu oddechowego.
• Komfort w trakcie zabiegu – tlenoterapia to leczenie bezbolesne i bezinwazyjne, a więc bardzo komfortowe dla pacjenta. Komora hiperbaryczna ma przezroczyste ściany, dzięki czemu leczony nie ma poczucia pełnej izolacji od otoczenia, a specjalista może go dokładnie obserwować. Wbudowany interkom (system komunikacji głosowej) pozwala na prowadzenie rozmów między osobą leczoną a przeprowadzającą zabieg. Niekiedy też w urządzeniu umieszczony jest telewizor.
• Rodzice mogą być poddawani terapii w jednej komorze z dziećmi – najmłodsi pacjenci mogliby samodzielnie nie wytrzymać godzinnej sesji w komorze hiperbarycznej. Dlatego większość z tych urządzeń jest przystosowana do wygodnego przebywania w nich 2 osób naraz, dzięki czemu można blisko wspierać dziecko, skracając mu czas leczenia np. poprzez czytanie książek.
• Poprawa sprawności seksualnej i zwiększenie koncentracji oraz zapamiętywania – dzięki poprawie krążenia krwi oraz usunięciu toksyn z ciała zauważalna jest poprawa sprawności seksualnej pacjentów poddawanych tlenoterapii. Zwiększa się też u nich zdolność zapamiętywania treści i koncentracji na konkretnych zadaniach.

W ostatnich latach rośnie liczba badań nad dodatkowymi efektami terapii hiperbarycznej poza tradycyjnymi wskazaniami. Na przykład analizy ukazują, że zastosowanie takiej terapii w chorobie Long COVID może przynieść korzyści w postaci zmniejszenia przewlekłego stanu zapalnego oraz poprawy funkcji neurologicznych. Wprowadzenie tych wyników klinicznych otwiera nowe kierunki zastosowania, choć wymagane są większe badania w dłuższej perspektywie.

Tlenoterapia hiperbaryczna w sporcie i rehabilitacji

Terapię tlenem wykorzystują coraz częściej także sportowcy zawodowi i wyczynowi. Dzięki poddaniu się leczeniu ich organizm znacznie szybciej się regeneruje, zmniejszając pojawiający się deficyt tlenowy czy wzmacniając leczenie kontuzji. Zwiększona ilość tlenu w ciele to lepsze osiągi sportowe, poprawa przemiany materii, zminimalizowanie stopnia zakwaszenia mięśniowego oraz ograniczenie ryzyka odwodnienia się ciała.

Nowe badanie randomizowane z 2025 roku wykazało, że wśród pacjentów po zabiegu endoprotezoplastyki kolana grupa poddana HBOT (hiperbaryczna tlenoterapia) miała statystycznie mniejszy zakres uszkodzenia mięśni oraz zmniejszone stężenia markerów zapalnych (CRP, IL-6) w porównaniu do grupy kontrolnej. To potwierdza, że tlenoterapia hiperbaryczna może wspierać proces rehabilitacji i szybkie przywrócenie sprawności ruchowej.

Dla sportowców oraz pacjentów po urazach kluczowe może być wdrożenie serii sesji HBOT w pierwszych 24–48 godzinach po urazie, co może wpłynąć na zmniejszenie obrzęku tkanek oraz przyspieszenie regeneracji. Taka strategia jest coraz częściej omawiana na kongresach medycyny sportowej.

Bezpieczeństwo tlenoterapii hiperbarycznej

Choć terapia hiperbaryczna uważana jest za stosunkowo bezpieczną, nie jest wolna od ryzyka. Mogą wystąpić m.in. barotrauma uszu i zatok, krótkotrwała krótkowzroczność (po wielu sesjach), a także epizody drgawek (rzadko) związane z tzw. toksycznością tlenową. Ryzyko działań niepożądanych istnieje zawsze.

Nie wszystkie wskazania, które są promowane w mediach, mają solidne poparcie badawcze. Na przykład terapie hiperbaryczne stosowane w chorobie Alzheimera, autyzmie czy niektórych nowotworach nadal wymagają badań wysokiej jakości klinicznych.

Przed rozpoczęciem terapii pacjent powinien zostać dokładnie oceniony pod kątem przeciwwskazań (jak nieodwracalna odma płucna, niektóre choroby płuc, infekcje aktywne) oraz omówić z lekarzem liczbę sesji, poziom ciśnienia oraz monitorowanie efektów. Prawidłowa kwalifikacja do terapii ma kluczowe znaczenie.

Podsumowując – tlenoterapia hiperbaryczna stanowi cenne narzędzie terapeutyczne w medycynie wspomagającej leczenie wielu schorzeń, jednak jej stosowanie powinno być oparte na aktualnych wytycznych i dowodach klinicznych.