Badanie kapsułkami endoskopowymi PillCam

Endoskopia kapsułkowa jest alternatywą dla badań z wykorzystaniem endoskopu. Badanie wykonywane jest za pomocą małej kapsułki wyposażonej w kamerę i światełka, dzięki czemu urządzenie może samodzielnie wykonywać wysokiej jakości zdjęcia i nagrywać krótkie filmy wewnątrz przewodu pokarmowego. Pierwsze eksperymentalne badania nad systemem endoskopii kapsułkowej PillCam rozpoczęto w 2000 roku. Wyniki były tak dobre, że już w 2001 roku izraelska firma Given Imaging otrzymała certyfikat FDA, który uprawniał do zastosowania systemu w diagnostyce jelita cienkiego.

Na rynku pojawiły się też systemy konkurencyjne do PillCam. Japoński Olympus oferuje EndoCapsule, a amerykańska Capsovision – CapsoCam. Endoskopia kapsułkowa została przeprowadzona u ponad 3,5 mln pacjentów globalnie, co potwierdzają dane producenta PillCam™. W Polsce badanie wciąż pozostaje rzadko stosowane, głównie z powodu braku refundacji przez NFZ.

Badanie kapsułką endoskopową – jak to działa

W Polsce pacjenci mają do dyspozycji dwa rodzaje tego nowoczesnego testu. Kapsułki PillCam SB służą do badania jelita cienkiego. Połknięta przez pacjenta kapsułka przesuwana jest przez przewód pokarmowy w sposób naturalny poprzez ruchy perystaltyczne jelit. Badanie przełyku kapsułkami PillCam ESO jest krótsze i odbywa się w gabinecie lekarskim.

Pacjent połyka kapsułkę w pozycji leżącej, a następnie jest pionizowany za pomocą specjalnego łóżka. Dzięki stopniowemu unoszeniu chorego, kapsułka przesuwa się powili przez przełyk. Urządzenie PillCam jest łatwe do połknięcia i wydalane naturalnie. Obrazy zapisywane przez kamerę przekazywane są do rejestratora DataRecorder™, a następnie pliki zgrywane są do stacji roboczej RAPID®, gdzie są analizowane i oceniane przez lekarza.

Przewód pokarmowy to narząd trudny do diagnozy, w którym trudno jest w porę rozpoznać ciężkie schorzenia, w tym nowotwory. Miękkie jelita ukrywają rozwijające się w tym miejscu zmiany, a oferowane do tej pory badania są inwazyjne, obciążające dla pacjenta i nie zawsze uwidaczniają zmiany chorobowe na całej długości przewodu pokarmowego.

Endoskopia kapsułkowa zmieniła podejście diagnostyczne. Łatwość i prostota tej procedury spowodowały, że stała się alternatywą dla takich badań jak gastroskopia, kolonoskopia, czy enteroskopia. Za pomocą tej metody diagnozuje się guzy jelita, polipowatość jelita, chorobę Leśniowskiego-Crohna oraz chorobę trzewną. Możliwa jest też ocena śluzówki i rozpoznanie przełyku Barreta. Badanie lokalizuje stany zapalne i krwawienia na całej długości przewodu pokarmowego.

Nowoczesne funkcje systemów

System PillCam SB3 rejestruje obrazy z adaptacyjną częstością od 2 do 6 kl./s, w zależności od prędkości transmisji danych, oraz wyróżnia automatycznie 100 najistotniejszych klatek („top 100”). W wcześniejszych generacjach parametr ten mógł być nieco inny lub wymagający doprecyzowania.

Wskazania i przeciwwskazania do badania

Główne wskazania to krwawienia i zmiany zapalne: niejasne krwawienia z przewodu pokarmowego, choroba Leśniowskiego‑Crohna, polipowatość, podejrzenie nowotworu jelita cienkiego. Procedura nie ma terapeutycznego charakteru – nie umożliwia pobrania wycinków ani leczenia. Niedokończenie badania występuje w 10–16 % przypadków, np. gdy wyczerpuje się bateria przed dotarciem do jelita grubego.

Przeciwwskazania obejmują zaburzenia połykania i zwężenia przewodu pokarmowego oraz niektóre implanty. Przed CE obowiązkowe jest badanie patency capsule u chorych z ryzykiem retencji.

Porównanie technologii kapsułkowych

• CapsoCam SV‑1 wykazał nieznacznie wyższą czułość w wykrywaniu krwawień (39,7 % vs 34,6 % PillCam SB3), natomiast PillCam oferuje krótszy czas odczytu wyników (27 vs 40 min)
• Meta‑analizy porównujące różne SBCE (MiroCam, EndoCapsule, OMOM vs PillCam) generalnie nie wykazują istotnych różnic diagnostycznych
• Wytyczne ESGE/ACG zalecają SBCE jako badanie pierwszego wyboru przy krwawieniach z jelita cienkiego, po wcześniejszym EGDS/kolonoskopii, oraz preferują MR‑enterografię przy podejrzeniu zwężeń