Małoinwazyjne zabiegi zdobywają coraz większą popularność w każdej dziedzinie medycyny, nierzadko stanowiąc skuteczną alternatywę dla operacji. Nie inaczej jest w ortopedii, gdzie coraz częściej stosuje się leczenie niechirurgiczne, przynoszące bardzo dobre efekty terapeutyczne.
Leczenie komórkami macierzystymi lub kwasem hialuronowym czy terapia czynnikami wzrostu to tylko niektóre minimalnie inwazyjne techniki zabiegowe, które nierzadko pozwalają uniknąć operacji ortopedycznej lub przynajmniej odłożyć ją w czasie.
Blokady ortopedyczne - czym są i jak działają?
Kolejną małoinwazyjną techniką, wykorzystywaną w ortopedii, są tzw. blokady, stosowane do usuwania ostrego lub przewlekłego bólu, towarzyszącego wielu chorobom, stanom zapalnym czy urazom.
Blokada jest jedną z metod leczenia stanów bólowych poprzez podanie roztworu środka znieczulającego (lub mieszaniny środków przeciwbólowych i glikokortykosteroidów) do źródła bólu. Oddziałując na elementy obwodowego układu nerwowego lub bezpośrednio na stawy, blokada wyłącza przewodnictwo nerwowe na danym obszarze, co bezpośrednio przekłada się na zmniejszenie odczuwanego przez pacjenta bólu.
Jednak blokady nie tylko zmniejszają ból: zawarte w nich substancje o silnym działaniu przeciwzapalnym oddziałują również łagodząco na toczący się w bolesnym miejscu stan zapalny, zmniejszając jego nasilenie, co przekłada się również na ustąpienie odczuć bólowych.
Zastosowanie blokad:
- leczenie schorzeń w obrębie kończyny górnej,
- leczenie zakleszczającego zapalenia ścięgna,
- leczenie zespołu cieśni nadgarstka,
- leczenie zapalenia stawu kolanowego.
Rodzaje blokad ortopedycznych
Rodzaje blokad nerwowych:
- blokada diagnostyczna – określa i potwierdza źródło bólu,
- blokada prognostyczna – określa skuteczność przerwania przewodnictwa nerwowego,
- blokada terapeutyczna – zmniejsza ból i stan zapalny.
Taka blokada może być stosowana u pacjentów, u których farmakologiczne i zachowawcze leczenie danego schorzenia nie przynoszą ograniczenia dolegliwości bólowych.
Warto wspomnieć, że wybór odpowiedniego rodzaju blokady powinien być oparty na indywidualnej ocenie pacjenta i jego stanu zdrowia. Każdy przypadek jest inny i wymaga dokładnej analizy przez lekarza specjalistę, który zdecyduje o najbardziej odpowiedniej formie terapii.
Przebieg zabiegu blokady ortopedycznej
Zabieg podania blokady do stawu lub innego miejsca objętego procesem zapalnym jest niebolesny, odbywa się w warunkach ambulatoryjnych i trwa zazwyczaj kilka minut. Po odkażeniu miejsca podania preparatu środkiem antyseptycznym, lekarz wstrzykuje lek w bolesne miejsce za pomocą niewielkiej igły.
Działanie blokady najczęściej rozpoczyna się w ciągu kilku dni po podaniu preparatu, a przewodnictwo nerwowe na danym obszarze najczęściej zablokowane jest na okres od miesiąca do kilku miesięcy, zależnie od pacjenta i rodzaju dolegliwości bólowych.
Współczesne badania wskazują na możliwość zastosowania nowoczesnych technik obrazowania, takich jak ultrasonografia, aby zwiększyć precyzję podawania blokady i zminimalizować ryzyko powikłań. Technologia ta pozwala na dokładne zlokalizowanie miejsca podania leku, co może zwiększyć skuteczność terapii.
Ograniczenia i ryzyko związane z blokadami ortopedycznymi
Warto jednak pamiętać, że blokada nie jest cudownym środkiem, leczącym każdy rodzaj przewlekłego czy ostrego bólu. Blokada nerwowa lub stawowa usuwa ból oraz zmniejsza stan zapalny, jednak w przypadku bardziej zaawansowanych schorzeń, objawiających się bólem – np. chorób degeneracyjnych stawów – jej zastosowanie może się okazać niewystarczające.
Wynika to z faktu, że blokada oddziałuje jedynie na objaw choroby, a nie na jego przyczynę: zablokowanie bólu nie usunie istoty problemu, a gdy lek przestanie działać, ból może powrócić.
Istnieją również pewne ryzyka związane z podawaniem blokad, takie jak reakcje alergiczne, infekcje w miejscu wstrzyknięcia czy uszkodzenie nerwów. Dlatego ważne jest, aby zabieg był przeprowadzany przez doświadczonego specjalistę, który potrafi zminimalizować te zagrożenia.
Przeciwwskazania i możliwe powikłania
Przeciwwskazania do stosowania blokad ortopedycznych:
- alergie na stosowane leki,
- stany zapalne skóry w miejscu podania,
- infekcje ogólnoustrojowe,
- niektóre choroby krwi.
Przed zabiegiem należy dokładnie ocenić stan zdrowia pacjenta, aby zminimalizować ryzyko komplikacji.
Możliwe powikłania obejmują reakcje alergiczne, infekcje, krwiaki, uszkodzenia nerwów oraz przejściowe pogorszenie objawów. Częstotliwość powikłań jest stosunkowo niska, ale ich wystąpienie może wymagać dodatkowej interwencji medycznej.
Blokady ortopedyczne mogą wchodzić w interakcje z innymi formami leczenia, takimi jak farmakoterapia i fizjoterapia. Współpraca różnych metod terapeutycznych może przynieść lepsze rezultaty w zarządzaniu bólem i poprawie funkcji. Ważne jest, aby lekarz prowadzący koordynował całościowy plan leczenia, uwzględniając wszystkie stosowane metody.
Posłuchaj artykułu:
- Artykuł "Blokada ortopedyczna: co to takiego?" jest dostępny w formie audio z lektorem - posłuchaj teraz (07:12 minuty)
Źródła:
- Jennifer Héroux i in., "Functional recovery with peripheral nerve block versus general anesthesia for upper limb surgery" (bmcanesthesiol.biomedcentral.com), 2023
- Félix Vilchez-Cavazos i in., "Genicular Nerve Block for Knee Osteoarthritis", Clin J Pain., 40(10), 618-624, 2024
- Gianluca Testa i in., "Intra-Articular Injections in Knee Osteoarthritis" (pmc.ncbi.nlm.nih.gov), 2021
-
3.7/5 (opinie 84)