Rektosigmoidoskopia: szybka diagnoza dolnego odcinka jelita

Pod tajemniczą nazwą rektosigmoidoskopia kryje się wziernikowe badanie końcowego odcinka jelita grubego, a dokładniej odbytnicy oraz końcowego odcinka esicy. Dostarcza ono lekarzowi informacji o stanie badanego odcinka jelita i umożliwia wykrycie zmian, które mogą nie dawać dolegliwości, np. obecność polipa lub owrzodzenie na końcowym odcinku jelita grubego.

Wskazania do wykonania badania

Wskazaniami do wykonania rektosigmoidoskopii są różnorodne objawy i stany kliniczne, które mogą wskazywać na patologie dolnego odcinka jelita grubego.

• niewyjaśnione krwawienia z odbytu w czasie rektoskopii (wziernikowanie odbytnicy) - samo stwierdzenie u chorych żylaków odbytu nie zwalnia lekarza z szukania innych przyczyn
• podejrzenie tzw. zmian organicznych w badaniu kontrastowym jelita grubego
• brak zmian w badaniu radiologicznym jelita grubego, przy utrzymywaniu się takich objawów jak bóle i parcie na stolec oraz biegunka
• kontrola po zabiegu operacyjnym jelita grubego, polipektomii kolonoskopowej, a także ocena wyników leczenia farmakologicznego
• stany uznane za przednowotworowe
• wskazania do zabiegu endoskopowego usunięcia polipa, ciała obcego lub tamowania krwawienia

Rektosigmoidoskopia jest często stosowana również w ramach badań przesiewowych u pacjentów po 50. roku życia, u których istnieje zwiększone ryzyko rozwoju raka jelita grubego. W niektórych krajach, takich jak Wielka Brytania, badanie to wchodzi w skład programów profilaktycznych finansowanych ze środków publicznych.

Przygotowanie do rektosigmoidoskopii

Na 24 do 48 godzin przed badaniem pacjent przechodzi na dietę płynną. Dodatkowo, rankiem w dniu badania podawane są mu leki przeczyszczające – dokładne oczyszczenie jelit jest niezbędne dla jego prawidłowego przebiegu.

W niektórych przypadkach stosuje się także mikrowlewki doodbytnicze w celu dodatkowego oczyszczenia końcowego odcinka jelita. Pacjent powinien poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i istniejących schorzeniach przewlekłych – szczególnie w przypadku chorób serca lub zaburzeń krzepnięcia.

Jak przebiega rektosigmoidoskopia

Badanie wykonywane jest w pozycji łokciowo-kolankowej, czyli pacjent opiera się na kolanach i łokciach. Rektosigmoidoskop – urządzenie w kształcie rurki – wprowadzane jest przez odbyt do odbytnicy i esicy, na długość około 30 cm.

Urządzenie wyposażone jest w kamerę i źródło światła, co umożliwia lekarzowi obejrzenie błony śluzowej i ocenę perystaltyki. W trakcie badania możliwe jest pobranie wycinków i wykonanie drobnych zabiegów, takich jak koagulacja zmian naczyniowych lub usunięcie polipów.

Cała procedura trwa zazwyczaj 10–20 minut i nie wymaga hospitalizacji. Większość pacjentów może powrócić do codziennych czynności zaraz po zakończeniu badania, choć mogą wystąpić przejściowe dolegliwości, takie jak wzdęcia.

Możliwe przeciwwskazania i powikłania

Do głównych przeciwwskazań należą ostre stany zapalne jamy brzusznej, np. ostre zapalenie otrzewnej, podejrzenie perforacji jelita lub rozszerzenie okrężnicy.

Powikłania występują rzadko, jednak należy uwzględnić możliwość krwawienia, nasilenia bólu brzucha lub – w bardzo rzadkich przypadkach – perforacji ściany jelita. W razie pojawienia się takich objawów jak gorączka, krew w stolcu czy silny ból brzucha, konieczna jest szybka konsultacja lekarska.

Współcześnie coraz częściej wykorzystuje się rektosigmoidoskopię HD oraz barwniki kontrastujące, co pozwala na wykrycie nawet bardzo drobnych zmian nowotworowych i znacznie zwiększa skuteczność diagnostyczną badania.