Czym jest zespół cieśni kanału nadgarstka?

Najczęstszą grupą pacjentów, u których powstaje zespół cieśni nadgarstka, są osoby w średnim wieku, szczególnie kobiety. Według danych amerykańskich badaczy, ponad milion osób aktywnych zawodowo wymaga każdego roku leczenia tego schorzenia. Jest to zarazem jedna z najczęstszych przyczyn zwolnień lekarskich z pracy w USA. Do rozwoju schorzenia dochodzi częściej w określonych grupach zawodowych, a palenie tytoniu i alkohol zwiększają ryzyko jego wystąpienia. Przyjmuje się, że zespół ten rozwija się u około 10% kobiet i 5% mężczyzn.

Od roku 1950, kiedy to Phalen po raz pierwszy opisał swoje obserwacje na dużej grupie pacjentów, znacznie rozwinęła się diagnostyka i metody leczenia zespołu cieśni kanału nadgarstka. U podstaw jej rozwoju leżą uwarunkowania anatomiczne w obrębie nadgarstka, w którego kanale, gdzie przebiega nerw pośrodkowy oraz ścięgna mięśni zginaczy palców wraz z pochewkami, może dochodzić do ciasnoty i ucisku nerwu. Jednakże teoria mechanicznego ucisku jest jedną z kilku próbujących wyjaśnić rozwój tej choroby. Bierze się pod uwagę także patofizjologię mikrokrążeniową i wibracyjną.

Przebieg i diagnostyka zespołu cieśni kanału nadgarstka

Oprócz objawów wspomnianych wcześniej, w zespole cieśni kanału nadgarstka mogą występować również zaburzenia czucia opuszek palców oraz siły mięśnia krótkiego odwodziciela kciuka i przeciwstawiaczy. W dłużej trwającej chorobie może pojawiać się ból a także dochodzić do zaniku mięśni kłębu kciuka. Ostre objawy zespołu cieśni nadgarstka rozwijają się bardzo rzadko i zwykle w przebiegu złamania kości promieniowej. Najczęściej ma on charakter przewlekły, często związany jest z powtarzanym wysiłkiem i może trwać miesiącami czy nawet latami.

Przyczyny rozwoju zespołu ciasnoty nie zawsze mogą być określone; udaje się je ustalić w zaledwie połowie przypadków. Mogą one być miejscowe (zewnątrz- lub wewnątrznerwowe, takie jak np. zapalne, urazowe), regionalne (reumatoidalne zapalenie stawów, amyloidoza) i ogólne. Do przyczyn ogólnych należą m.in. schorzenia endokrynologiczne, cukrzyca, otyłość czy hemofilia. Przyczyny mogą również być określone jako anatomiczne i fizjologiczne. Zespół cieśni nadgarstka często występuje u kobiet w ciąży, zwykle w trzecim trymestrze i jest wówczas obustronny.

Oprócz objawów, które nie zawsze mogą być charakterystyczne, do rozpoznania zespołu cieśni kanału nadgarstka służy szereg testów klinicznych (prowokacyjnych nerwu pośredniego), takich jak testy Tinela, Phalena czy stosowanie opaski pneumatycznej. Z badań dodatkowych zastosowanie mają badania przewodnictwa nerwowego, ultrasonografia oraz rezonans magnetyczny. Leczenie zespołu cieśni kanału nadgarstka może być zachowawcze lub operacyjne.

Zespół cieśni kanału nadgarstka jest schorzeniem sprawiającym niedogodności życia codziennego, szczególnie dla osób aktywnych zawodowo, a w szczególności zajmujących się pracą wymagającą precyzji i dokładności. Podjęcie leczenia we wczesnym okresie pozwala na uniknięcie poważniejszych komplikacji i ustąpienie dolegliwości.

Opracowano na podstawie: Tanaka S, Wild DK, Seligman PJ, Behrens V, Cameron L, Putz-Anderson V. The US prevalence of self-reported carpal tunnel syndrome: 1988 National Health Interview Survey data. Am J Public Health. 1994;84(11):1846-8; www.ortopedia.net.pl; Aroori S, Spence RA. Carpal tunnel syndrome. Ulster Med J. 2008;77(1):6-17.