Zespół de Quervaina - zapalenie pochewek ścięgien nadgarstka

Zespół de Quervaina został opisany w 1895r. przez szwajcarskiego chirurga dr Fritz’a de Quervaina. Choroba ta obejmuje kciuk, jego podstawę i nadgarstek z przedramieniem po tej samej stronie. Zespół de Quervaina jest stanem zapalnym pochewki ścięgnistej, w której przebiega ścięgno mięśnia odwodziciela długiego kciuka oraz mięsień prostownik krótki kciuka. Rocznie na 1000 osób od 1 - 6 z nich skarży się na tę dolegliwość, częściej są to kobiety, starsze osoby oraz Afroamerykanie. Wg obserwacji dr S.Avci, C. Yilmaz i U.Sayli problem ten często związany jest z okresem ciąży i karmienia piersią.

Nadrzędną przyczyną pojawienia się zespołu de Quervaina jest przeciążenie i związane z nim urazy ścięgien pierwszego przedziału prostowników (wymienionych wcześniej m.prostownika krótkiego kciuka i m.odwodziciela długiego kciuka). Zmiany te spowodowane są najczęściej przez wykonywanie powtarzalnych czynności zawodowych i sportowych, w których dominuje mocny chwyt i odwiedzenie ręki.

Inna przyczyną mogą być zmiany w okolicy wyrostka rylcowatego kości promieniowej, czyli jej dalszego końca. Np. zwyrodnienie stawu czy pęknięcie wyrostka i uszkodzenie tkanek na skutek urazu (uderzenia, upadku).

Zaobserwowano również, że u pacjentów, u których występuje wewnętrzna przegroda w pierwszym przedziale prostowników, zespół de Quervaina występuje częściej. Wg wielu badań przedstawionych w pracy dr Bong Cheol Kwon i współpracowników stwierdzono, że przegroda ta występuje u 44% do 91% chorujących na zespół de Quervaina.

W związku z pojawiającymi się mikrourazami ścięgien dochodzi do konfliktu na przestrzeni ścięgno mięśnia a pochewka ścięgnista, wewnątrz której to ścięgno biegnie. Przewlekłe drażnienie pochewki wywołuje stan zapalny i obrzęk, a następnie jej włóknienie, które doprowadza do pogrubienia się jej ścian, zwężenia kanału i zaciśnięcia się wokół ścięgna.

Objawy zespołu de Quervaina

Jako pierwszy pojawia się ból w okolicy kciuka, nadgarstka i przedramienia po stronie promieniowej kończyny górnej. Nasila się przy ruszaniu kciukiem, mocnym uchwycie i przywiedzeniu dłoni. Ból może być miejscowy w okolicy łączenia między kciukiem a nadgarstkiem, ale często promieniuje wzdłuż przedramienia lub kciuka. Uciśnięcie promieniowej okolicy nadgarstka (ok. 1cm. nad wyrostkiem rylcowatym) wywołuje bardzo silny ból.

Drugim objawem jest stan zapalny, czyli obrzęk i wyższa temperatura tkanek w zajętej procesem chorobowym okolicy. Wyczuwalne jest napięcie ścięgien, czasami pogrubienie i guzki podskórne.

W zaawansowanej fazie zmian zachodzących w zespole de Quervaina dochodzi do pogrubienia i zwężenia się światła pochewki ścięgnistej oraz zmniejszenia produkcji płynu poślizgowego. W związku z tym przesuwanie się wewnątrz niej ścięgien jest bolesne i utrudnione.

Leczenie zespołu de Quervaina

Leczenie operacyjne choroby de Quervaina

W trakcie badania przedmiotowego lekarz może wykonać testy potwierdzające zespół de Quervaina. Należą do nich test Muckarda i test Finkelsteina. Aby odróżnić zapalenie ścięgna w zespole de Quervaina od zmian zwyrodnieniowych w stawie śródręczno-nadgarstkowym kciuka lub pęknięcia kości w tej okolicy, lekarz zaleca wykonanie zdjęcia RTG. Wykonanie USG wykaże czy występuje stan zapalny w okolicy ścięgna i pochewki ścięgnistej i zbada czy występuje, wymieniona wcześniej w przyczynach choroby, wewnętrzna przegroda w pierwszym przedziale prostowników.

Początkowo leczenie polega na wyłączeniu i odciążeniu ruchów wywołujących ból. Niekiedy zalecane są zabiegi fizykoterapeutyczne i farmakoterapia polegająca na przyjmowaniu leków przeciwzapalnych. Jeśli objawy nie ustąpią, zalecane jest noszenie ortezy unieruchamiającej nadgarstek i kciuk przez czas od 2-3 tygodni.

Niektórzy lekarze decydują się na iniekcje sterydowe. W badaniach przedstawionych przez prof. Roy’a A.Meals’a z Wydziału Ortopedii Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles, zastrzyk z kortykosteroidu podany w okolice pierwszego przedziału prostowników spowodował zmniejszenie obrzęku i zapalenia ścięgna u 50% pacjentów. Natomiast wykonanie drugiego zastrzyku po miesiącu czasu, zmniejszyło objawy zespołu de Quervaina u następnych 40% - 45% z nich.

W przypadku niepowodzenia w wymienionych wyżej sposobach leczenia, lekarz może wykonać zabieg operacyjny polegający na poszerzeniu światła pogrubiałej pochewki ścięgnistej i odbarczeniu przechodzącego przez nią ścięgna.

Źródło: PubMed