Endoskopowa operacja zatok FESS (Functional Endoscopic Sinus Surgery) jest nowoczesną i bezpieczną metodą leczenia zatok, zalecaną przez specjalistów. Przeznaczona jest ona dla pacjentów, u których stosowanie leków donosowych lub antybiotykoterapii nie przyniosło oczekiwanej poprawy.
Interwencja chirurgiczna w przypadku zabiegu FESS jest minimalna i indywidualnie dostosowana do każdego pacjenta. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym i nie pozostawia po sobie żadnych zmian na skórze.
Do zabiegu endoskopowej chirurgii zatok przynosowych pacjent jest kwalifikowany przez specjalistę laryngologa. Podczas pierwszej wizyty lekarz zbiera wywiad oraz zleca wykonanie badania endoskopowego nosa, wykonywana jest też zazwyczaj tomografia komputerowa.
Takie badania dają lekarzowi możliwość określenia rozmiaru zmian w zatokach przynosowych pacjenta oraz ustalenia, czy dana osoba ma wskazania do wykonania zabiegu FESS.
Wskazania do operacji zatok FESS

Główne wskazania do zabiegu FESS obejmują:
- przewlekłe zapalenie zatok,
- ciała obce obecne w zatokach,
- anomalie anatomiczne prowadzące do częstych infekcji,
- torbiele,
- kostniaki,
- śluzowiaki zatok.
Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, które może przebiegać z polipami lub bez, jest przykrą i uciążliwą chorobą, która często nawraca zwłaszcza w okresie jesiennym. O przewlekłym zapaleniu mówimy, gdy objawy utrzymują się przynajmniej przez 12 tygodni.
Głównymi przyczynami rozwoju tego schorzenia jest nieprawidłowe leczenie ostrego zapalenia zatok lub całkowity jego brak, co często prowadzi do braku regeneracji nabłonka rzęskowego. Nieprzyjemne dolegliwości wynikające z przewlekłego zapalenia można leczyć zachowawczo, operacyjnie lub funkcjonalnie.
Przeciwwskazania do operacji FESS
Przeciwwskazania do zabiegu FESS obejmują m.in. ciężkie zaburzenia krzepnięcia krwi oraz niektóre choroby ogólnoustrojowe, które mogą zwiększać ryzyko powikłań. Pacjenci z takimi schorzeniami powinni być szczegółowo ocenieni przez specjalistów przed podjęciem decyzji o operacji.
Przebieg operacji FESS

Obecnie endoskopowa operacja zatok FESS jest podstawowym standardem w leczeniu opisywanego schorzenia. Pozwala ona na udrożnienie jamy nosa, usunięcie przerośniętych małżowin oraz korektę skrzywionej przegrody, a jednocześnie jest ona metodą mało inwazyjną.
Podczas zabiegu lekarz wykorzystuje endoskop, który umożliwia precyzyjne usuwanie zmian pod kontrolą wzroku. Dzięki temu możliwe jest zminimalizowanie ryzyka uszkodzenia zdrowych struktur anatomicznych.
Korzyści z operacji FESS
Przewlekły stan zapalny zatok przynosowych może prowadzić również do powstawania torbieli. Często, poprzez nadmierne wytwarzanie wydzieliny śluzowej, zostaje powiększona objętość zatok przynosowych, co prowadzi do nadmiernego ucisku ich ściany i powstania śluzaków.
Zmiany te mogą prowadzić do nieprzyjemnych powikłań, zwłaszcza gdy zostaną zakażone i torbiele będą wypełnione ropą. Dzięki zastosowaniu techniki FESS możliwe jest precyzyjne usunięcie torbieli, przy jednoczesnym zachowaniu nienaruszonych otaczających je struktur anatomicznych.
Endoskopowa operacja zatok FESS pozwala w szybki i precyzyjny sposób pozbyć się dolegliwości bólowych. Sam zabieg trwa około 2 godzin. Pozwala on na usunięcie zmian zapalnych pod kontrolą wzroku, bez naruszania struktur anatomicznych niezmienionych chorobowo. Czas hospitalizacji jest bardzo krótki, a ból pooperacyjny minimalny.
Rehabilitacja pooperacyjna i zalecenia po zabiegu
Po operacji FESS zaleca się:
- unikanie wysiłku fizycznego przez kilka tygodni,
- unikanie kontaktu z zanieczyszczonym powietrzem,
- przestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących stosowania leków oraz wizyt kontrolnych.
Pełna rekonwalescencja po zabiegu FESS może trwać kilka tygodni. Pacjenci powinni przestrzegać wszystkich zaleceń pooperacyjnych, aby zminimalizować ryzyko powikłań i zapewnić skuteczne gojenie.
Koszty operacji FESS

Cena czynnościowo-endoskopowej chirurgii zatok przynosowych FESS w placówkach medycznych na terenie kraju oscyluje wokół kwoty 6 500 - 11 700 złotych. Warto jednak pamiętać, że koszty mogą się różnić w zależności od lokalizacji oraz zakresu samego zabiegu.
Zawsze warto skonsultować się z kilkoma ośrodkami, aby uzyskać pełną informację o ewentualnych kosztach związanych z operacją. Ponadto, niektóre ubezpieczenia zdrowotne mogą pokrywać część kosztów związanych z zabiegiem FESS, dlatego zaleca się skontaktowanie się z ubezpieczycielem w celu uzyskania szczegółowych informacji.
Źródła:
- W. J. Fokkens, V. J. Lund, C. Hopkins i inni, "European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2020", Rhinology, 58(29), 2020
- Richard R. Orlandi, Todd T. Kingdom, Peter H. Hwang i inni, "International Consensus Statement on Allergy and Rhinology: Rhinosinusitis", International Forum of Allergy & Rhinology, 11(3), 2021
- Michael T. Smith, Ashleigh A. Smith, "Functional Endoscopic Sinus Surgery (FESS)", StatPearls, 2023
- Kazimierz Niemczyk, Elżbieta Vaduva, Antoni Krzeski, "Wytyczne EPOS 2020 – co nowego w diagnostyce i leczeniu zapaleń zatok przynosowych i polipów nosa", Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 10(1), 2021