Food Detective - test na nietolerancje pokarmowe

Nietolerancja pokarmowa jest coraz powszechniej spotykaną dolegliwością, której istotą jest niewłaściwa reakcja organizmu na niektóre składniki spożywanych przez nas pokarmów. Może ona objawiać się na wiele sposobów, takich jak: ostre bóle głowy, migreny, problemy skórne, zespół nadwrażliwych jelit, biegunki, wzdęcia lub niedomagania układu oddechowego. 

Często są one trudne do skojarzenia ze stosowaną dietą, tym bardziej że niepokojące objawy występują od kilku godzin do nawet kilku dni po spożyciu pokarmu. Przypadki nietolerancji pokarmowej zdarzają się niezwykle często. Szacuje się, że może być nią dotkniętych około 45 % populacji na całym świecie.

W ostatnich latach rośnie również zainteresowanie badaniami nad mikrobiotą jelitową w kontekście nietolerancji pokarmowych. Zaburzenia w składzie mikrobiomu mogą prowadzić do nadwrażliwości pokarmowej i osłabionej funkcji bariery jelitowej, co z kolei sprzyja reakcjom immunologicznym na pozornie neutralne składniki diety.

Nietolerancja pokarmowa i jej objawy

Nietolerancja pokarmowa nie jest chorobą samą w sobie, lecz stanem, w którym organizm źle reaguje na pokarmy. Objawy mogą mieć charakter przewlekły i często są mylone z innymi schorzeniami. Typowe symptomy to bóle brzucha, wzdęcia, uczucie zmęczenia, bóle głowy, mgła mózgowa, a także objawy skórne, jak egzema czy trądzik.

Wielu pacjentów zgłasza poprawę samopoczucia po eliminacji wybranych produktów, co wskazuje na silny związek pomiędzy dietą a funkcjonowaniem całego organizmu. Nietolerancje pokarmowe mogą mieć charakter przejściowy lub utrzymywać się latami, w zależności od przyczyny i reakcji układu odpornościowego.

Nietolerancje mogą wynikać z niedoboru enzymów (np. laktazy w przypadku nietolerancji laktozy), nadwrażliwości immunologicznej (reakcje IgG), zaburzeń mikrobioty jelitowej, a także nadmiernego spożycia określonych grup pokarmów.

Nietolerancja a styl życia

Czynniki środowiskowe, stres, antybiotyki i przetworzona żywność mają istotny wpływ na rozwój nietolerancji pokarmowych. Obciążony układ trawienny i zaburzona flora bakteryjna to podstawa wielu nietolerancji, zwłaszcza tych nabytych w dorosłości.

Różnice między nietolerancją a alergią

Obydwa terminy często bywają mylone lub używane zamiennie, jednak istnieją zasadnicze różnice pomiędzy nietolerancją i alergią pokarmową. W przypadku alergii pokarmowej reakcje zazwyczaj pojawiają się bardzo szybko, do dwóch godzin po kontakcie z alergenem. Pociągają za sobą reakcję układu immunologicznego (wydzielenie przeciwciał IgE, uwolnienie histaminy i innych substancji) będącą odpowiedzią na konkretne pożywienie.

Jeżeli mamy do czynienia z nietolerancją pokarmową, reakcje organizmu bywają oddalone w czasie – symptomy mogą pojawić się nawet po kilku dniach i są bardziej złożone: od migreny do wzdęć, biegunki, letargu i ogólnego złego samopoczucia. Możliwe jest wystąpienie nietolerancji kilku różnych grup pokarmów w tym samym czasie.

W przeciwieństwie do alergii, nietolerancja pokarmowa najczęściej wiąże się z obecnością przeciwciał IgG, a nie IgE. Nie oznacza to jednak, że IgG zawsze są wyznacznikiem problemu – aktualne wytyczne naukowe zalecają ostrożną interpretację wyników i łączenie testów z oceną objawów klinicznych.

Food Detective – jak działa i co wykrywa

źródło: fooddetective.pl

Metodą pozwalającą na samodzielne, szybkie sprawdzenie ewentualnych nietolerancji pokarmowych na dane grupy produktów jest test Food Detective brytyjskiej firmy Cambridge Nutritional Sciences (CNS) Ltd. Od 1994 r. dostarcza ona testy z zakresu chorób zakaźnych i autoimmunologicznych, koncentrując się na produktach opartych na metodzie immunoenzymosorbcyjnej (ELISA), gwarantującej pewność i wiarygodność wyników.

W Polsce oficjalnym dystrybutorem testu jest firma 4Active. Jest on dostępny w sprzedaży internetowej, a także we współpracujących laboratoriach i placówkach medycznych na terenie całego kraju – niektóre z nich oferują wykonanie testu przez specjalistę, połączone z fachową interpretacją wyników i poradnictwem dietetycznym.

Test Food Detective ma formę specjalnej tacki reakcyjnej z polami pokrytymi wyciągami z białek występujących w pokarmach. Po pobraniu niewielkiej próbki krwi z opuszka palca i rozpuszczeniu jej w roztworze trzeba ją wylać na tackę.

W kolejnych etapach badania, używając odpowiednich odczynników, identyfikujemy obecność przeciwciał pokarmowych w miejscach, gdzie na tacce pojawiły się niebieskie plamy (kolor ciemnoniebieski oznacza silną reakcję na alergen, jasnoniebieski umiarkowaną). Porównanie z załączonym planem umieszczenia próbek żywności pozwala dowiedzieć się, jakie pokarmy są źle tolerowane i mogą być powodem dolegliwości zdrowotnych. Wyniki badania można odczytać już po 40 minutach od jego wykonania.

Testy oparte na IgG, takie jak Food Detective, nie mają jeszcze pełnej akceptacji środowisk medycznych jako jednoznacznego narzędzia diagnostycznego. Zgodnie z najnowszym stanowiskiem Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej (EAACI), obecność przeciwciał IgG może wskazywać jedynie na kontakt z danym pokarmem, a niekoniecznie na jego nietolerancję.

Jak przebiega wykonanie testu?

Badanie można wykonać samodzielnie w domu. W zestawie znajduje się szczegółowa instrukcja, lancet do pobrania krwi, pipeta, roztwory oraz tzw. tacka testowa. Cała procedura trwa około 40 minut.

Lista produktów wykrywanych przez test

Za pomocą testu Food Detective możliwe jest sprawdzenie nietolerancji pokarmowej na produkty takie jak:

• zboża (kukurydza, pszenica durum, gluten, ryż, pszenica, żyto, owies)
• orzechy i rośliny strączkowe (migdały, orzechy brazylijskie, orzechy cashew, ziarno kakaowca, orzechy włoskie, orzeszki ziemne, groch, soczewica, fasola, soja)
• mięso (wołowina, kurczak, jagnięcina, wieprzowina)
• ryby i owoce morza (łosoś, pstrąg, tuńczyk, dorsz, flądra, krewetki, kraby, homary, małże)
• warzywa (brokuły, kapusta, marchewka, seler, ogórek, ziemniak, por, papryka czerwona, zielona i żółta)
• owoce (jabłko, czarna porzeczka, grejpfrut, melon, arbuz, oliwki, pomarańcze, cytryny, truskawki, pomidory)
• inne (jajka, mleko krowie, czosnek, imbir, grzyby, herbata, drożdże)

Pamiętać należy, że na wynik badania wpływ mają zażywane leki upośledzające układ odpornościowy i produkcję przeciwciał IgG – w przypadku ich stosowania należy się skonsultować z lekarzem. Leki immunosupresorowe i długotrwała terapia sterydowa może powodować wyniki fałszywie ujemne.

Coraz częściej podkreśla się także znaczenie obserwacji objawów w dzienniku żywieniowym równolegle z wykonaniem testu. Taka praktyka pozwala lepiej powiązać określone produkty z realnymi dolegliwościami i wspomaga planowanie diety eliminacyjnej.