Jakie są wskazania do usunięcia trzeciego migdałka u dziecka?

Do struktur układu limfatycznego zaliczany jest pojedynczy migdałek gardłowy (tzw. trzeci migdałek). Stanowi on skupisko tkanki limfatycznej, zlokalizowane na tylnej ścianie gardła, w jego części nosowej. Choć zazwyczaj bez odpowiednich przyrządów jest on praktycznie niezauważalny, to zaburzenia związane z migdałkiem gardłowym mogą być szczególnie uciążliwe dla pacjentów.

Z wiekiem migdałek gardłowy ma tendencję do zanikania, w związku z czym u osób dorosłych jego obecność jest prawie niezauważalna. Inaczej jest z kolei u dzieci, u których struktura ta ma skłonność do fizjologicznego przerostu migdałka gardłowego i powodowania przez to pewnych dolegliwości. U części pacjentów przerost może być przejściowy i ustępować samoistnie, jednak w innych przypadkach prowadzi do przewlekłych zaburzeń wymagających leczenia.

Wskazania do usunięcia trzeciego migdałka

Problemy, związane z migdałkiem gardłowym, wynikają m.in. z lokalizacji tego narządu. Kiedy dochodzi do przerostu tkanek tego migdałka, zaburzać to może proces oddychania. Spowodowane jest to tym, że dochodzi do niedrożności dróg transportujących powietrze z jamy nosowej do płuc.

Główne skutki przerostu migdałka:

• odd ychanie przez usta
• zaburzony sen i chrapanie
• problemy z prawidłowym rozwojem zgryzu
• częstsze infekcje dróg oddechowych

W takiej sytuacji pacjent – nawet nieświadomie – będzie oddychał nie przez nos, a przez usta. Teoretycznie to tylko zmiana sposobu oddychania, jednakże w sytuacji, gdy występuje ona przez dłuższy czas, u pacjenta dochodzić może do zmian w obrębie podniebienia, a nawet zębów. Występowanie wymienionych zjawisk stanowi więc jedno ze wskazań do zabiegu adenoidektomii.

Bezdech senny i zaburzenia snu

Kolejnym stanem, w którym usunięcie migdałka gardłowego u dziecka może być wskazane, jest obturacyjny  bezdech senny. W związku z tym schorzeniem pojawia się u dziecka chrapanie oraz zmniejszone dostarczanie tlenu do organizmu w czasie snu.

Efektem może być odczuwanie przez dziecko zmęczenia w ciągu dnia (związanego z niską jakością nocnego wypoczynku), ale i np. bólów głowy.

W tym przypadku adenoidektomia ma zadanie doprowadzić do resekcji struktury, która blokuje właściwy przepływ gazów oddechowych ze struktur nosa do dalszych elementów układu oddechowego.

W najnowszych zaleceniach klinicznych zwraca się uwagę, że nieleczony bezdech senny u dzieci może wpływać również na zachowanie, koncentrację oraz wyniki szkolne. Z tego powodu diagnostyka i leczenie przerostu migdałka są szczególnie istotne u dzieci z problemami neurobehawioralnymi.

Wpływ oddychania przez usta

W ostatnich latach coraz większą uwagę zwraca się na wpływ przewlekłego oddychania przez usta na rozwój twarzoczaszki dziecka. Aktualne wytyczne podkreślają, że długotrwała niedrożność nosa może wpływać na kształtowanie zgryzu, wzrost szczęki czy pozycję języka. Dlatego w przypadku utrwalonych zaburzeń oddechowych spowodowanych przerostem migdałka wskazana jest konsultacja laryngologiczno-ortodontyczna.

Wpływ przerośniętego migdałka na zdrowie

Okazuje się, że przerośnięty migdałek gardłowy może wiązać się ze zwiększoną częstością infekcji u dzieci. U pacjentów, u których występuje przewlekłe oraz nawracające zapalenia ucha środkowego (zarówno postać wysiękowa, jak i ta, której nie towarzyszy wypływ treści z ucha), zabieg adenoidektomii może zmniejszać częstość pojawiania się schorzeń. Podobna sytuacja dotyczy dzieci cierpiących na powtarzające się zapalenia zatok przynosowych oraz błony śluzowej nosa.

Wśród najczęstszych problemów zdrowotnych obserwowanych w przebiegu przerostu migdałka wyróżnia się:

• nawracające zapalenia ucha środkowego
• zapalenia zatok przynosowych
• przewlekłe zaleganie wydzieliny w nosogardle
• ograniczoną wentylację zatok

Przewlekłe zaleganie wydzieliny w nosogardle oraz ograniczona wentylacja zatok mogą sprzyjać utrzymywaniu się stanów zapalnych. U części pacjentów włącza się również leczenie wspomagające, takie jak irygacje nosa czy farmakoterapia, jednak przy utrwalonych zmianach laryngolodzy często rekomendują leczenie zabiegowe w przypadkach przewlekłych.

Wiek dziecka a kwalifikacja do zabiegu

W przypadku usuwania trzeciego migdałka nie określa się wieku pacjentów, od którego to mogą oni być kwalifikowani do procedury.

Zabieg wykonywany jest wtedy, gdy istnieje taka potrzeba – jednak w rzeczywistości odbywa się to rzadko u pacjentów mających mniej niż 3 lata, co jest związane z tym, że dopiero po przekroczeniu tego wieku dochodzi do fizjologicznego zwiększenia się migdałka gardłowego. U młodszych dzieci decyzja o zabiegu podejmowana jest szczególnie ostrożnie i zwykle wymaga potwierdzenia objawów w badaniu endoskopowym.

Przebieg zabiegu i rekonwalescencja

Adenoidektomia przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym i zwykle trwa kilkanaście minut. Po zabiegu dziecko może odczuwać lekki dyskomfort w gardle, jednak większość pacjentów wraca do codziennej aktywności w ciągu kilku dni. Obecne standardy leczenia podkreślają znaczenie prawidłowej higieny nosa i unikania wysiłku fizycznego przez określony czas po operacji.

W aktualnych zaleceniach praktycznych wskazuje się, że po zabiegu warto monitorować jakość snu dziecka. U części pacjentów objawy bezdechu mogą utrzymywać się lub wynikać również z przerostu migdałków podniebiennych, dlatego w niektórych przypadkach konieczna jest dalsza diagnostyka.

Koszt usunięcia trzeciego migdałka

Adenoidektomia może być wykonywana w ramach NFZ. Jeżeli jednak rodzice pacjenta postanowią uniknąć ewentualnych kolejek i zdecydują się na leczenie w placówkach prywatnych, muszą oni liczyć się z różnym kosztem wykonania procedury.

W Warszawie w Szpitalu Optimum cena usunięcia trzeciego migdałka wynosi 7500 złotych, z kolei w Gdańsku w LUX MED trzeba zapłacić 7300 złotych.