Leczenie endodontyczne - przewodnik po kanałowym leczeniu zębów

Co to jest leczenie endodontyczne?

Leczenie endodontyczne wymaga od stomatologa ogromnej wiedzy i precyzji. Tego typu kuracja jest niezbędna zwłaszcza w przypadku nieodwracalnych chorób miazgi, do których dochodzi najczęściej na skutek ubytków próchnicowych lub złamania korony zęba. 

Podczas leczenia kanałowego stomatolog musi usunąć martwą lub zmienioną stanem zapalnym miazgę. Obecnie tego rodzaju zabiegi najczęściej są wykonywane w znieczuleniu, by zmniejszyć ból odczuwany przez pacjenta. Precyzyjne opracowanie kanałów korzeniowych umożliwia zastosowanie mikroskopów, dających wielokrotne powiększenie pola zabiegowego, co wpływa na skuteczność zabiegu.

Kiedy potrzebne jest leczenie kanałowe?

Leczenie kanałowe, czyli leczenie endodontyczne, jest konieczne w sytuacjach, gdy miazga zęba, zawierająca nerwy i naczynia krwionośne, ulega uszkodzeniu lub zakażeniu. Uszkodzona miazga może powodować silny ból i prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona.

Objawy wskazujące na potrzebę leczenia endodontycznego

• Silny ból zęba - utrzymujący się ból, który może nasilać się podczas żucia lub gryzienia.
• Nadwrażliwość na temperatury - długotrwała nadwrażliwość na ciepłe lub zimne jedzenie i napoje, która nie ustępuje po ich spożyciu.
• Obrzęk i tkliwość dziąseł - opuchnięte, wrażliwe dziąsła wokół zęba mogą świadczyć o zapaleniu miazgi.
• Zmiana koloru zęba - ząb może stać się ciemniejszy, co często wskazuje na martwicę miazgi.
• Ropnie lub przetoki - pojawienie się ropnia na dziąśle lub wydzieliny ropnej wskazuje na poważną infekcję.
• Zwiększona ruchomość zęba - infekcja miazgi może prowadzić do osłabienia struktury zęba, co powoduje jego ruchomość.

Najczęstsze przyczyny uszkodzeń miazgi zęba

• Głębokie próchnice - bakterie przenikające przez zaawansowaną próchnicę mogą dotrzeć do miazgi i spowodować jej zakażenie.
• Urazy mechaniczne - uderzenia lub upadki mogą prowadzić do pęknięć lub złamań zęba, umożliwiając bakteriom dostęp do miazgi.
• Wielokrotne zabiegi stomatologiczne - częste zabiegi na tym samym zębie mogą prowadzić do uszkodzenia miazgi.
• Pęknięcia lub złamania - pęknięcia zęba, nawet te niewidoczne gołym okiem, mogą umożliwić bakteriom wniknięcie do miazgi.
• Choroby przyzębia - zaawansowane choroby dziąseł mogą prowadzić do infekcji miazgi poprzez kanały boczne korzeni zębowych.
• Starzenie się zębów - naturalne zużycie zębów wraz z wiekiem może prowadzić do ich osłabienia i zwiększenia ryzyka uszkodzeń miazgi.

Jak przebiega leczenie endodontyczne?

Leczenie endodontyczne polega na usunięciu zakażonej lub uszkodzonej miazgi zęba oraz wypełnieniu i uszczelnieniu kanałów korzeniowych. Proces ten rozpoczyna się od konsultacji i diagnozy, podczas której dentysta przeprowadza wywiad medyczny, badanie kliniczne oraz wykonuje zdjęcie rentgenowskie, aby ocenić stan miazgi, korzeni zęba oraz otaczających tkanek. Kolejnym krokiem jest przygotowanie do zabiegu, które obejmuje znieczulenie miejscowe zęba i otaczających tkanek, aby zapewnić pacjentowi komfort, oraz izolację zęba za pomocą koferdamu, co zapobiega kontaminacji śliną i zapewnia suchy obszar pracy.

Po odpowiednim przygotowaniu dentysta otwiera koronę zęba, aby uzyskać dostęp do komory miazgi i kanałów korzeniowych. Następnie za pomocą specjalistycznych narzędzi usuwa zakażoną lub uszkodzoną miazgę z komory zęba i kanałów korzeniowych. Kanały są dokładnie oczyszczane i kształtowane przy użyciu narzędzi ręcznych lub mechanicznych oraz płukanek antyseptycznych, takich jak podchloryn sodu.

Po dokładnym oczyszczeniu kanały są osuszane i wypełniane materiałem wypełniającym, najczęściej gutaperką, która jest materiałem termoplastycznym. Wypełnienie kanałów ma na celu zapobieganie ponownemu zakażeniu. Na końcu zabiegu korona zęba jest tymczasowo lub ostatecznie uszczelniana, w zależności od planu leczenia.

Kolejnym etapem jest odbudowa zęba. Po zakończeniu leczenia kanałowego ząb jest odbudowywany, najczęściej za pomocą wypełnienia kompozytowego, onlayu lub korony, aby przywrócić jego funkcję i estetykę. Po zabiegu dentysta przeprowadza kontrolę, aby upewnić się, że leczenie przebiegło pomyślnie i nie ma żadnych powikłań. Pacjent jest zachęcany do regularnych wizyt kontrolnych, aby monitorować stan wyleczonego zęba i zapobiegać przyszłym problemom.

Leczenie endodontyczne jest skutecznym sposobem na uratowanie zęba, który w innym przypadku musiałby zostać usunięty. Dzięki nowoczesnym technikom i narzędziom, leczenie kanałowe jest bezpieczne, skuteczne i mniej bolesne niż kiedykolwiek wcześniej.

Nowoczesne urządzenia w leczeniu endodontycznym

Leczenie kanałowe wykonywane przez endodontę wymaga zastosowania różnych urządzeń i narzędzi, które umożliwiają oczyszczenie i wypełnienie kanału.

Lupy zabiegowe w stomatologii

Najprostszym urządzeniem są lupy zabiegowe, dostępne w wersji z i bez oświetlenia. Przyjmują formę układu optycznego mocowanego do okularów operatora lub opaski zakładanej na jego głowę. Wadą lup zabiegowych jest konieczność ciągłego dostrajania obrazu w razie nawet niewielkiego ruchu pacjenta.

Precyzyjne leczenie kanałowe - rola mikroskopu w endodoncji

Mikroskopu w leczeniu endodontycznym użyto po raz pierwszy we Włoszech na początku lat 60. XX wieku. W latach 80. dr Gary Carr zaprojektował mikrolusterko, które okazało się bardzo przydatnym narzędziem podczas pracy endodonty. Zastosowanie mikroskopu podczas leczenia edodontycznego ułatwia i przyspiesza odnalezienie wszystkich kanałów korzeniowych, ich oczyszczenie i wypełnienie. Obszar pola zabiegowego w zębie, na którym musi pracować stomatolog, jest bardzo mały, często zawęża się tylko do kilku milimetrów. Mikroskop zabiegowy pozwala natomiast przeprowadzić leczenie kanałowe znacznie precyzyjniej niż wzrok czy lupa dentystyczna.

Duże powiększenie obszaru pola zabiegowego, jakie umożliwia mikroskop, pozwala na odnalezienie ujść dodatkowych kanałów korzeniowych oraz ich udrożnienie. Narzędzie powiększające jest także niezbędne podczas opracowania ujść i cieśni kanałów korzeniowych, a także ich wypełniania. Głównym wskazaniem do leczenia endodontycznego pod mikroskopem są m.in. wąskie lub zrośnięte kanały i zakrzywione korzenie. W takich przypadkach, tylko dzięki zastosowaniu mikroskopu stomatologicznego, istnieje możliwość dokładnego obejrzenia wnętrza zainfekowanego zęba.

Opracowanie kanałów korzeniowych powinno być przeprowadzone bardzo precyzyjnie i dokładnie. Może to być bardzo trudne, ponieważ kanały bywają bardzo wąskie i nie zawsze łatwo je odnaleźć. Użycie mikroskopu podczas leczenia endodontycznego nie tylko powiększa leczone pole, ale także je rozjaśnia, co umożliwia stomatologowi znalezienie wszystkich kanałów korzeniowych, łącznie ze zwężeniami i zrośnięciami.

Urządzenia do pomiaru kanału - endometry

Przy wypełnianiu kanałów zębowych bardzo ważne jest dokładne wypełnienie każdego kanału, na całej długości, bez przerw, a także zapobieganie nadmiernemu wypełnieniu w głąb dziąsła. Umożliwia to endometr, nieinwazyjny aparat do pomiaru tzw. długości roboczej zęba. To niewielkie i nieskomplikowane urządzenie stomatologiczne złożone z obudowy z wyświetlaczem i sygnalizatorem dźwiękowym oraz dwóch elektrod, czynnej podpinanej do pilnika umieszczonego w kanale zębowym oraz biernej, zawieszanej na wardze pacjenta. W najnowocześniejszych endometrach dostępna jest m.in.:

• funkcja Root Vizard, która pozwala na obserwację ruchu narzędzia dentystycznego wzdłuż kanału,
• funkcja Root Zoom, dzięki której na ekranie aparatu wyświetlany jest powiększony obraz przywierzchołkowej części zęba.

Pomiar za pomocą endometru jest bezpieczny, nie obciąża zdrowia pacjenta, nie wysyła promieniowania.

Zalety leczenia endodontycznego

Leczenie endodontyczne pozwala na uratowanie i zachowanie naturalnego zęba, który w przeciwnym razie musiałby zostać usunięty. Naturalny ząb jest zawsze lepszy niż proteza czy implant, ponieważ lepiej pełni swoją funkcję w jamie ustnej. Jednym z głównych powodów przeprowadzania leczenia kanałowego jest ból związany z infekcją miazgi zęba. Zabieg usuwa zakażoną tkankę, co prowadzi do natychmiastowej ulgi i eliminacji bólu. Ponadto leczenie endodontyczne zapobiega rozprzestrzenianiu się infekcji na inne zęby i tkanki jamy ustnej.

Infekcje zębów mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym do utraty zębów, zapalenia dziąseł i innych powikłań. Leczenie endodontyczne usuwa źródło infekcji.

Leczenie kanałowe jest niezwykle skuteczne i trwałe. Dzięki nowoczesnym technikom i narzędziom stomatologicznym, leczenie endodontyczne ma bardzo wysoką skuteczność. Prawidłowo przeprowadzone leczenie kanałowe może utrzymać ząb zdrowym i funkcjonalnym przez wiele lat, a nawet przez całe życie.

Pomimo że leczenie kanałowe może wydawać się kosztowne na pierwszy rzut oka, jest to inwestycja w długoterminowe zdrowie jamy ustnej. Koszty związane z usunięciem zęba i późniejszym zastąpieniem go implantem, mostem czy protezą są zazwyczaj znacznie wyższe niż koszty leczenia endodontycznego.

W porównaniu do usunięcia zęba i późniejszych zabiegów protetycznych, leczenie endodontyczne jest mniej inwazyjne. Zabieg polega na usunięciu tylko zakażonej tkanki zęba, co minimalizuje utratę zdrowej struktury zęba.