Kwalifikacja do operacyjnego leczenia otyłości

Otyłość, ze względu na związane z nią zagrożenia, należy leczyć. W zależności od przyczyny istnienia u pacjenta nadmiernej masy ciała różne są sposoby radzenia sobie z problemem. Przy spożywaniu zbyt dużej ilości pożywienia pacjentowi może zostać zalecona odpowiednia dieta i zwiększenie aktywności fizycznej, z kolei przy istnieniu zaburzeń hormonalnych (np. niedoczynności tarczycy czy nadmiaru kortyzolu w organizmie) walka z otyłością może polegać na ustabilizowaniu gospodarki hormonalnej.

Coraz większą rolę w leczeniu otyłości odgrywają zabiegi chirurgii bariatrycznej. Choć pozwalają one osiągnąć pożądane efekty, to nie wystarczy wystąpienie u pacjenta samej chęci do przebycia operacji - przed jej przeprowadzaniem odbywa się szczegółowa kwalifikacja do leczenia.

Kwalifikacja do operacji bariatrycznej

Otyli chorzy kwalifikowani są do leczenia zabiegowego głównie przez chirurgów, wykonujących operacje bariatryczne. Zasadniczym etapem tego procesu jest określenie tego, czy u pacjenta rzeczywiście istnieją wskazania do przeprowadzenia operacji bariatrycznej. Bazują one głównie na wartości wskaźnika masy ciała (BMI), wyliczanego poprzez podzielenie masy ciała pacjenta przez wartość jego wzrostu (podaną w metrach, wcześniej pomnożoną do drugiej potęgi).

Wskazania do operacyjnego leczenia otyłości:

• wartość BMI przekraczająca 40,
• wartość BMI w przedziale od 35 do 40 z towarzyszącymi schorzeniami,
• wartość BMI przekraczająca 30 (dotyczy tylko opaskowania żołądka).

Z najnowszych badań wynika, że operacje bariatryczne mogą również korzystnie wpływać na poprawę jakości życia pacjentów, zmniejszając objawy depresji i poprawiając funkcjonowanie społeczne. Z tego powodu coraz więcej specjalistów rekomenduje rozważenie operacji jako jednej z opcji terapeutycznych u pacjentów z ciężką otyłością.

Proces i kryteria kwalifikacji

Jeżeli pacjent spełnia któreś z wymienionych kryteriów, możliwe jest przystąpienie do dalszych etapów kwalifikacji. U chorego wykonywane są podstawowe badania (np. morfologia krwi, parametry układu krzepnięcia, poziom glukozy we krwi), oprócz tego przeprowadza się diagnostykę obrazową. Zasadniczo bazuje ona na wykonaniu badania USG jamy brzusznej, u pacjentów może zostać również przeprowadzona gastroskopia (badanie pozwalające ocenić wnętrze żołądka).

Kandydatom do operacyjnego leczenia otyłości lekarze dokładnie wyjaśniają, na czym ma polegać zabieg i z czym jest on związany - przed operacją wymagane jest bowiem uzyskanie świadomej zgody pacjenta na jej przeprowadzenie.

Sama operacja nie wyleczy pacjenta z otyłości: aby utracić zbędne kilogramy, chory musi przestrzegać zaleceń otrzymanych po zabiegu. Z tego względu zdarza się, że pacjenci są kierowani na konsultację psychologiczną, podczas której oceniana jest ich motywacja do leczenia. Taka konsultacja ma również na celu wykluczenie ryzyka nieprzestrzegania zaleceń pooperacyjnych (wynikającego np. z istnienia u pacjenta zaburzeń psychicznych).

Kryteria wykluczające z operacji:

• niekontrolowane zaburzenia psychiczne,
• uzależnienia od substancji psychoaktywnych,
• brak zrozumienia i akceptacji dla konieczności długoterminowej zmiany stylu życia.

Metody chirurgiczne i ich efekty

W chirurgii bariatrycznej stosowane są różne metody operacyjne, w tym rękawowa resekcja żołądka (sleeve gastrectomy) oraz gastric bypass. Rękawowa resekcja żołądka polega na usunięciu części żołądka, co zmniejsza jego objętość i ogranicza ilość przyjmowanego pokarmu. Gastric bypass, z kolei, polega na stworzeniu małego zbiornika żołądkowego i połączeniu go bezpośrednio z jelitem cienkim, co zmniejsza absorpcję kalorii i składników odżywczych.

Korzyści zdrowotne

Operacje bariatryczne mogą prowadzić do znacznej utraty masy ciała, co przynosi wiele korzyści zdrowotnych. Wiele osób doświadcza poprawy w zakresie chorób towarzyszących, takich jak cukrzyca typu II, nadciśnienie tętnicze czy bezdech senny.

Możliwe powikłania

Potencjalne powikłania operacji bariatrycznych:

• krwawienie,
• zakażenia,
• wycieki z miejsca zszycia jelita,
• zespół poposiłkowy (dumping syndrome),
• niedobory składników odżywczych,
• problemy z wchłanianiem.

Właściwa opieka pooperacyjna jest kluczowa dla zminimalizowania tych ryzyk.

Wsparcie i opieka po operacji

W zespole kwalifikującym do operacji bariatrycznej znajdować się może też dietetyk. Jego rola nie ogranicza się tylko do pomocy pacjentowi w zakresie tego, jak powinien się on odżywiać już po operacji. Zalecenia dietetyczne bywają wydawane jeszcze przed zabiegiem, ponieważ gdy pacjent dzięki ich przestrzeganiu utraci choć trochę kilogramów, to jest to potwierdzeniem istnienia u niego silnej motywacji do walki z otyłością.

Innym aspektem jest z kolei to, że nawet pozornie niewielka utrata masy ciała przyczyniać się może do ułatwienia przebiegu zabiegu, ale i do zmniejszenia ryzyka ewentualnych powikłań z nim związanych.

Warto również podkreślić, że postępy technologiczne i nowe techniki operacyjne w chirurgii bariatrycznej stale się rozwijają. Dzięki temu, operacje stają się coraz bardziej bezpieczne, a czas rekonwalescencji pacjentów ulega skróceniu. Współpraca z zespołem specjalistów przed i po zabiegu jest kluczowa dla osiągnięcia długoterminowych sukcesów w leczeniu otyłości.

Znaczenie długoterminowej opieki

Długoterminowe monitorowanie pacjentów po operacji jest niezwykle ważne. Obejmuje regularne wizyty kontrolne, ocenę wyników badań krwi oraz ciągłe wsparcie psychologiczne i dietetyczne. Takie podejście pomaga nie tylko w utrzymaniu wyników operacji, ale także w zapobieganiu ewentualnym powikłaniom i nawrotom otyłości.