Leczenie nowotworu prostaty metodą HIFU

Nowotwór gruczołu krokowego określany również jako rak prostaty jest chorobą związaną z męskimi hormonami płciowymi, a dokładnie androgenami oraz testosteronem wytwarzanym przez jądra. Zaburzenie stabilności androgenowej oraz nadprodukcja testosteronu często prowadzi do rozrostu stercza co stwarza zagrożenie rozwoju raka prostaty.

Według danych prezentowanych przez Krajowy Rejestr Nowotworów rak prostaty jest drugim co do częstości występowania nowotworem u mężczyzn w Polsce. W Stanach Zjednoczonych zachorowalność jest jeszcze wyższa. Z badań wynika, iż w USA jest to najczęstszy nowotwór dotykący mężczyzn, występujący niemal dwukrotnie częściej niż rak płuc.

Przyczyny i czynniki ryzyka raka prostaty

Ryzyko rozwoju raka prostaty wzrasta z wiekiem. Znaczna większość chorych w trakcie rozpoznania ma powyżej 60 lat. Nowotwór rzadko jest wykrywany u mężczyzn przed 50 rokiem życia. Czynniki, które mogą predysponować do rozwoju raka prostaty to np. obciążenia genetyczne, otyłość, rasa czarna lub zaburzenia męskich hormonów płciowych.

Coraz częściej w literaturze medycznej zwraca się uwagę na rolę stylu życia i diety w prewencji raka prostaty. Dieta bogata w warzywa, owoce, tłuszcze roślinne oraz ograniczenie czerwonego mięsa i produktów przetworzonych może zmniejszać ryzyko rozwoju choroby.

Objawy i rozpoznanie raka prostaty

Rak gruczołu krokowego może rozwijać się latami i nie wywoływać żadnych objawów. Zdarza się, iż pierwsze dolegliwości pojawiają się kiedy nowotwór osiągnie stopień zaawansowany. Objawy najczęściej spowodowane są przerostem stercza i wywołują:

• trudności z oddawaniem moczu (słaby, przerywany strumień),
• ból przy opróżnianiu pęcherza,
• nagły częstomocz,
• problemy z erekcją oraz ejakulacją.

Jak zaznacza dr n. med. Roman Sosnowski w wywiadzie udzielonym Gazecie Wyborczej: Jeśli zauważymy, że zaczynamy wyraźnie częściej chodzić do toalety, że wstajemy w tym celu 2-3 razy w nocy, mocz jest w kolorze czerwonym, trzeba powiedzieć o tym lekarzowi. Nie musi to być urolog, wystarczy lekarz pierwszego kontaktu. Trzeba sprawdzić, czy nerki pracują prawidłowo, zrobić badanie moczu, dotknąć brzucha, a także wykonać proste, bezbolesne i tanie badanie per rectum.

U niektórych chorych z rozwiniętym rakiem prostaty mogą wystąpić dolegliwości układu kostnego jak np. ból lub ucisk na pewne struktury. Jeżeli dojdzie do zajęcia węzłów chłonnych, u chorego może pojawić się opuchlizna kończyny dolnej, zazwyczaj jednostronna.

W większości przypadków rak stercza wykrywany jest podczas badań przeprowadzanych w wyniku stwierdzenia podwyższonego stężenia PSA (swoistego antygenu sterczowego). Chory, u którego istnieje podejrzenie raka prostaty wymaga wykonania odpowiednich badań diagnostycznych, a mianowicie badania per rectum, USG przezodbytniczego, rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej oraz biopsji.

Możliwości leczenia raka prostaty

Istnieje wiele możliwości leczenia raka gruczołu krokowego. Dobór odpowiedniego sposobu zależy głównie od stopnia rozwoju nowotworu, wieku pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia oraz preferencji.

Wśród dostępnych metod wymienia się:

• prostatektomię radykalną,
• radioterapię,
• chemioterapię,
• hormonoterapię,
• nowoczesne technologie lecznicze np. HIFU.

W niektórych przypadkach lekarze mogą zalecić tzw. aktywną obserwację (active surveillance) lub czujne czekanie (watchful waiting). Strategie te stosowane są najczęściej u starszych pacjentów z niskim ryzykiem progresji nowotworu, u których korzyści z agresywnego leczenia byłyby ograniczone.

Nowoczesna technologia HIFU

Metoda HIFU (High Intensity Focused Ultrasound) polega na wykorzystaniu ultradźwięków do niszczenia tkanek nowotworowych znajdujących się w gruczole krokowym. Istotą procedury jest skupienie wiązek ultradźwięków w celu uzyskania w odpowiednim miejscu wysokiej energii oraz temperatury, dzięki czemu możliwe jest zlikwidowanie guza.

Leczenie nowotworu gruczołu krokowego metodą HIFU może być zastosowane u pacjentów, którzy nie kwalifikują się lub nie wyrażają zgody na prostatektomię radykalną. Ponadto technika HIFU może stanowić leczenie uzupełniające u chorych z miejscową wznową po zabiegu chirurgicznym, radioterapii lub po brachyterapii. Kwalifikacja do zabiegu następuje po uprzedniej konsultacji ze specjalistą urologiem w oparciu o całościową dokumentację medyczną.

Przebieg zabiegu HIFU

Leczenie raka stercza metodą HIFU jest mało inwazyjne. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu dolędźwiowym bądź ogólnym. Długość procedury jest uzależniona od wielkości zmiany nowotworowej, jednak zazwyczaj trwa od ok. 1,5 do 3 godzin. Zabieg polega na wprowadzeniu do odbytnicy pacjenta sondy, za pomocą której wykonuje się obrazowanie oraz generuje się fale ultradźwiękowe, które niszczą guza. Zakończenie procedury wymaga założenia cewnika na okres ok. 7 dni.

Nowoczesne systemy HIFU, takie jak Focal One, oferują jeszcze większą precyzję w lokalizacji zmian nowotworowych dzięki integracji z obrazowaniem MRI i techniką fuzji obrazów. Dzięki temu możliwe jest przeprowadzenie zabiegu z jeszcze mniejszym uszkodzeniem tkanki.

Skuteczność i możliwe powikłania

Metoda HIFU odznacza się niskim ryzykiem powikłań oraz wysoką skutecznością. Potwierdzają to wyniki badań, według których odsetek wyleczeń po 5 latach od przeprowadzenia zabiegu osiąga ponad 80% pacjentów.

Do najczęstszych możliwych skutków ubocznych należą przejściowe problemy z oddawaniem moczu, nietrzymanie moczu (rzadko), oraz zaburzenia erekcji. W większości przypadków objawy te mają charakter łagodny i ustępują w ciągu kilku tygodni.

Ponadto  leczenie raka prostaty za pomocą technologii HIFU daje możliwość uniknięcia długotrwałej oraz skomplikowanej operacji oraz pozwala na szybszą rekonwalescencję.