Leczniczy tłuszcz? O komórkach macierzystych pozyskiwanych z tkanki tłuszczowej

Terapia z wykorzystaniem komórek macierzystych pozwala na leczenie wielu schorzeń ortopedycznych (m.in. uszkodzenia w obrębie mięśni i ścięgien, zespoły bólowe mięśni i kręgosłupa, łokieć golfisty i tenisisty, choroby zwyrodnieniowe stawów) oraz trudno gojących się ran, ma także zastosowanie w medycynie estetycznej i przeciwstarzeniowej: podane na drodze mezoterapii, komórki macierzyste stymulują procesy regeneracyjne skóry, a lipofilling z udziałem komórek macierzystych pozwala m.in. zmniejszyć widoczność blizn czy ujędrnić skórę. Trwają także badania nad zastosowaniem komórek macierzystych w okulistyce, w tym w leczeniu AMD oraz zaniku nerwu wzrokowego. 

Od jakiegoś czasu coraz popularniejszym źródłem pozyskiwania komórek macierzystych jest tkanka tłuszczowa, gdzie występują one w szczególnie dużych ilościach – jak wskazują badania, jest ich tam około 70 razy więcej niż w szpiku kostnym. Co wyróżnia komórki macierzyste, uzyskane tą drogą i w jakich zabiegach można je wykorzystać?

Komórki macierzyste z tkanki tłuszczowej

Pozyskiwanie komórek macierzystych - skąd pobiera się komórki macierzyste

Pozyskiwanie komórek macierzystych z tkanki tłuszczowej pozwala na uzyskanie największej ich ilości: podczas gdy ze szpiku kostnego można wyizolować około 50 000 ASC (Adult Steam Cells) w trakcie jednego pobrania, a z krwi obwodowej – 10 000 ASC, jedno pobranie tkanki tłuszczowej to od 10 000 000 do nawet 50 000 000 ASC! Dodatkowo, komórki macierzyste, uzyskane z krwi i szpiku, różnicują się w dużej mierze w komórki krwi, podczas gdy aż 95% tych pobranych z tkanki tłuszczowej może przekształcić się w komórki innego rodzaju (m.in. komórki naczyniowe, kościotwórcze, komórki mięśni i chrząstki czy komórki wątroby).

Istotną przewagę komórek macierzystych przeszczepionych z tkanki tłuszczowej nad innymi ich typami stanowi fakt, że – ze względu na ich dużą dostępność – nie ma potrzeby stosowania laboratoryjnej hodowli tkankowej dla uzyskania tzw. „progu terapeutycznego” (osiągnięcie odpowiedniej do zabiegów leczniczych ilości komórek). Ważne jest też to, że sama procedura pobrania bogatej w komórki macierzyste tkanki tłuszczowej jest praktycznie bezbolesna dla pacjenta (przebiega ona drogą liposukcji, a tkanka tłuszczowa pobierana jest najczęściej z okolic brzucha przez niewielkie, kilkumilimetrowe nacięcie), a pozyskane w ten sposób komórki starzeją się wolniej niż ASC, pochodzące ze szpiku kostnego.

Zastosowanie komórek macierzystych

Zastosowanie komórek macierzystych, pochodzących z tkanki tłuszczowej, jest bardzo szerokie. Szczególnie często wykorzystuje się je w procedurach medycyny estetycznej, w tym w zabiegach lipofillingu, czyli modelowania ciała autologicznym przeszczepem tłuszczu. Taka procedura to dla pacjenta podwójna korzyść: z jednej strony, dzięki liposukcji, przy pomocy której pobiera się bogatą w komórki macierzyste tkankę tłuszczową, można pozbyć się niechcianych centymetrów z brzucha i talii, z drugiej natomiast – przeszczep własnego tłuszczu pozwala w sposób bezpieczny, naturalny i minimalnie inwazyjny na:

• powiększenie i ujędrnienie piersi
• powiększenie pośladków oraz ust
• wypełnienie zmarszczek
• zmniejszenie widoczności blizn

Pochodzące z tkanki tłuszczowej komórki macierzyste mogą być także podane bezpośrednio do tkanek drogą iniekcji, co ma zastosowanie w leczeniu licznych schorzeń ortopedycznych, takich jak zaburzenia zrostu kostnego czy zapalenie ścięgna Achillesa, oraz w regeneracji stawów. Zabiegi tego rodzaju można przeprowadzić w coraz większej liczbie polskich placówek medycznych, w tym m.in. w łódzkim Szpitalu Pulsmed.

To dzieje się już teraz, a potencjalne możliwości zastosowania pochodzących z tkanki tłuszczowej komórek macierzystych są znacznie większe: już w 2013 roku w madryckim Szpitalu Uniwersyteckim La Paz przeprowadzono eksperyment, który wykazał, że pozyskane z tkanki tłuszczowej komórki macierzyste poprawiły wyniki leczenia udaru mózgu u szczurów, z kolei w 2014 roku lekarze z Great Ormond Street Hospital w Londynie z pochodzących z tkanki tłuszczowej komórek macierzystych wyhodowali chrząstkę, która w przyszłości może posłużyć do rekonstrukcji nosów czy uszu np. u pacjentów z mikrocją.

Leczenie komórkami macierzystymi

Coraz częściej mówi się, że komórki macierzyste są przyszłością medycyny. W kontekście ich niezwykłych właściwości to stwierdzenie nie dziwi: ASC mogą przekształcać się w różnorodne komórki organizmu, terapia z ich zastosowaniem jest dla pacjenta całkowicie bezpieczna ze względu na pełną zgodność tkankową (pacjentowi podaje się preparat, pochodzący z jego organizmu) a możliwość szybkiego i bezpiecznego pozyskania ASC z tkanki tłuszczowej sprawia, że coraz więcej pacjentów może korzystać z terapii z ich użyciem. Komórki macierzyste znajdują zastosowanie w coraz to nowych gałęziach medycyny. Przeprowadzano już badania wykorzystania ASC w:

• terapii mięśnia sercowego po zawale
• leczeniu cukrzycy
• leczeniu uszkodzeń rdzenia kręgowego (potencjalne zastosowanie)
• leczeniu uszkodzeń wątroby
• terapii choroby Parkinsona
• ramach działań naprawczych chorób układu oddechowego

Biorąc pod uwagę potencjał komórek macierzystych możemy być pewni, że jeszcze nieraz usłyszymy o możliwościach, jakie przed nami otwierają.