Nietrzymanie moczu u mężczyzn - wstydliwy problem

Nietrzymanie moczu (NTM), zwane inaczej inkontynencją, to niezależny od woli wyciek moczu. Jak pokazują ogólnopolskie badania, problemy z układem moczowym, w tym nietrzymanie moczu, to dla Polaków wciąż tematy wstydliwe, o których nie rozmawiamy nawet z bliskimi.

Tymczasem zgodnie ze statystykami Europejskiego Towarzystwa Urologicznego, problem nietrzymania moczu dotyczy 1-39% mężczyzn, w zależności od grupy wiekowej. Warto też zauważyć, że schorzenie to również w przypadku mężczyzn ma duży wpływ na jakość życia.

Czynniki ryzyka nietrzymania moczu

Czynniki ryzyka:

• zaawansowany wiek
• otyłość
• objawy ze strony dolnych dróg moczowych
• zakażenia dróg moczowych
• zaburzenia neurologiczne
• przeprowadzana prostatektomia (resekcja prostaty)

W ostatnich latach coraz częściej zwraca się także uwagę na rolę stylu życia, w tym przewlekłego stresu, niskiej aktywności fizycznej czy niewłaściwej diety. Zespół metaboliczny, cukrzyca oraz przewlekłe choroby zapalne mogą zwiększać ryzyko zaburzeń funkcjonowania pęcherza.

Przyczyny i rozpoznanie nietrzymania moczu

Rozpoznanie NTM u mężczyzn opiera się na dokładnym wywiadzie, analizie objawów oraz identyfikacji potencjalnych czynników ryzyka. Pacjent powinien opisać częstotliwość parć, ilość gubionego moczu, okoliczności występowania wycieków oraz dotychczas stosowane metody łagodzenia objawów.

W diagnostyce wykorzystuje się m.in. badanie moczu, USG układu moczowego, ocenę prostaty, a w trudniejszych przypadkach – badanie urodynamiczne, które pozwala precyzyjnie zrozumieć mechanizm nietrzymania moczu.

Dodatkową rolę odgrywają dzienniczki mikcji, które pomagają ocenić nasilenie problemu i monitorować skuteczność późniejszego leczenia.

U niektórych pacjentów wykonuje się także cystoskopię, zwłaszcza gdy istnieje podejrzenie zmian strukturalnych w obrębie cewki moczowej lub pęcherza. Badania krwi mogą być pomocne w diagnostyce chorób współistniejących, takich jak cukrzyca czy choroby nerek.

Coraz większą rolę odgrywa również ocena napięcia mięśni dna miednicy, co pozwala odpowiednio zaplanować terapię zachowawczą.

Leczenie nietrzymania moczu u mężczyzn

Mężczyzna borykający się z inkontynencją ma obecnie pełen wachlarz skutecznych metod leczenia tej dolegliwości. Niestety dla wielu pacjentów jest to problem wstydliwy, przez co zgłaszają się dopiero przy dużym nasileniu objawów.

Nietrzymanie moczu jest zawsze nieprawidłowym objawem, z którym pacjent powinien zgłosić się do lekarza rodzinnego lub urologa. Podstawą ustalenia rozpoznania jest wywiad, badanie fizykalne oraz dodatkowe badania, takie jak badanie moczu, prostaty czy USG układu moczowego.

Leczenie zależy od rodzaju i przyczyny NTM. Jeśli czynnik wywołujący jest możliwy do wyeliminowania, np. infekcja dróg moczowych czy stosowanie leków moczopędnych, terapię rozpoczyna się od jego usunięcia.

Metody zachowawcze:

• redukcja masy ciała
• zaprzestanie palenia
• ograniczenie kofeiny i alkoholu
• intensywny trening mięśni dna miednicy
• fizjoterapia urologiczna, w tym elektrostymulacja i biofeedback

Metody zabiegowe i operacyjne

W przypadku braku poprawy konieczne może być leczenie operacyjne w wybranych sytuacjach.

Jedną z podstawowych metod są tzw. zabiegi z użyciem taśm, które zwiększają opór w cewce moczowej poprzez ucisk pod osłabionym zwieraczem. Rozwiązanie to jest wskazane u pacjentów z lekkim lub umiarkowanym NTM.

Inną możliwością jest wstrzykiwanie substancji w okolice zwieracza, co poprawia jego funkcję. Metoda ta zapewnia jedynie przejściową poprawę i według Europejskiego Towarzystwa Urologicznego nie stanowi leczenia pierwszego wyboru.

Najskuteczniejszą metodą leczenia ciężkiego nietrzymania moczu u mężczyzn pozostaje wszczepienie sztucznego zwieracza cewki (AUS – artificial urinary sphincter). Skuteczność tej techniki wynosi 59–90% w zależności od stopnia nasilenia inkontynencji oraz stanu tkanek pacjenta.

Nowoczesne technologie, takie jak neuromodulacja nerwów krzyżowych czy przezskórna stymulacja nerwu piszczelowego, stanowią dodatkowe opcje terapeutyczne szczególnie w przypadkach naglącego nietrzymania moczu.

Jak żyć z nietrzymaniem moczu?

Nietrzymanie moczu może być skutecznie leczone, jednak kluczowe jest jego wczesne zgłoszenie i rozpoczęcie terapii. Warto przełamać wstyd i otwarcie rozmawiać o objawach z lekarzem.

Mężczyznom zmagającym się z NTM często zaleca się wsparcie psychologiczne oraz udział w programach edukacyjnych prowadzonych przez pielęgniarki urologiczne. Pomaga to poznać dostępne środki chłonne, techniki radzenia sobie w sytuacjach codziennych oraz sposoby zmniejszania dyskomfortu.

W profilaktyce ważna jest regularna aktywność fizyczna, utrzymanie prawidłowej masy ciała, unikanie substancji drażniących pęcherz (takich jak alkohol czy kofeina) oraz pilnowanie odpowiedniej podaży płynów.