Przepuklina brzuszna u dziecka

Jak wygląda przepuklina?

Przepukliną (łac. hernia) określa się stan patologicznego przemieszczenia się narządów jamy brzusznej lub ich fragmentów (np. pętli jelitowych, otrzewnej). Wyróżnia się co najmniej kilka postaci tego problemu: u pacjentów rozpoznawane mogą być m.in. przepukliny pępkowe, udowe czy pachwinowe. Schorzenia z tej grupy pojawiają się już w trakcie życia (wtedy określane są jako nabyte), jednak bywają one również wrodzone. Przepukliny u dzieci różnią się wieloma cechami od tych, które występują u osób dorosłych, a różnice te dotyczą zarówno czynników ryzyka, jak i postępowania terapeutycznego w przypadku zdiagnozowania problemu.

Typowe objawy przepukliny brzusznej u dziecka

Przepuklina brzuszna u dzieci może manifestować się poprzez różne objawy, zależne od lokalizacji i wielkości przepukliny. Najczęstsze objawy obejmują:

• wybrzuszenie w okolicy brzucha - jest to najbardziej charakterystyczny objaw przepukliny. Wybrzuszenie może być widoczne szczególnie podczas kaszlu, płaczu lub napinania mięśni brzucha.
• ból lub dyskomfort - dzieci mogą odczuwać ból lub dyskomfort w miejscu przepukliny, zwłaszcza przy wysiłku fizycznym lub podczas kaszlu.
• obrzęk i tkliwość - obszar wokół przepukliny może być obrzęknięty i bolesny przy dotyku.
• problemy trawienne - w niektórych przypadkach przepuklina może prowadzić do problemów z trawieniem, takich jak wymioty, nudności lub trudności z wypróżnianiem.

Różnice w objawach w zależności od wieku dziecka

Objawy przepukliny brzusznej mogą różnić się w zależności od wieku dziecka.

Noworodki i niemowlęta

U najmłodszych dzieci przepukliny, szczególnie przepuklina pępkowa, mogą być łatwo zauważalne jako miękkie wybrzuszenie wokół pępka. Przepukliny te często nie powodują dużego dyskomfortu i mogą samoistnie zniknąć w ciągu pierwszych lat życia. Jednakże, jeśli dziecko jest niespokojne, ma problemy z karmieniem lub wymiotuje, konieczna jest konsultacja lekarska.

Dzieci starsze

U starszych dzieci przepuklina może objawiać się bardziej widocznym wybrzuszeniem i bólem podczas aktywności fizycznej. Dzieci mogą skarżyć się na uczucie ciężkości lub dyskomfort w okolicy przepukliny, szczególnie po długim okresie stania lub biegania.

Nastolatki

W tej grupie wiekowej przepukliny mogą być bardziej związane z urazami sportowymi lub podnoszeniem ciężkich przedmiotów. Objawy mogą obejmować wyraźne bóle, które nasilają się przy wysiłku, oraz widoczne i trwałe wybrzuszenie w okolicy brzucha​

Przepukliny brzuszne u dzieci - wrodzony problem

Podanie dokładnej częstości występowania przepuklin brzusznych u dzieci jest niemożliwe, ponieważ zmienia się ona w zależności od tego, jaką grupę pacjentów poddaje się ocenie. Nie ma jednak wątpliwości co do tego, że skala problemu jest większa w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie. 

Nabyte przyczyny przepuklin

Choć przepukliny brzuszne u dzieci są zazwyczaj wrodzone, istnieją również przypadki przepuklin nabytych. Mogą one wynikać z osłabienia ściany brzucha na skutek:

• operacji chirurgicznych, gdzie nacięcia mogą osłabić mięśnie i powięzi brzucha,
• urazy brzucha, które mogą uszkodzić struktury brzuszne i sprzyjać powstawaniu przepukliny,
• zwiększonego ciśnienia wewnątrzbrzusznego, co może być wynikiem uporczywego kaszlu, zaparć lub podnoszenia ciężkich przedmiotów.

Leczenie przepukliny u dzieci

Opisywane aspekty mają bardzo istotne znaczenie dla przebiegu klinicznego przepuklin brzusznych u dzieci. Otóż w momencie, gdy na skutek rozwoju dziecka obecne wcześniej ubytki w ścianie jamy brzusznej ulegną zamknięciu, część przepuklin może samoistnie przemijać. Taką sytuację obserwuje się m.in. w przypadku przepukliny pępkowej u dzieci, dlatego nie zaleca się leczenia tej dolegliwości od razu po jej rozpoznaniu. Jeżeli problem nie wiąże się z przykrymi objawami, możliwe jest czekanie i baczne obserwowanie przepukliny. W większości przypadków, przepuklina pępkowa zanika przed ukończeniem przez dziecko 2. roku życia.

Operacja przepukliny pępkowej

Niestety nie każdy mały pacjent z przepukliną uniknie operacji. Leczenie zabiegowe potrzebne będzie dzieciom, u których problem nie zniknie po ukończeniu przez nie 4-5 lat. Operacje czasami stanowią jedyną metodę leczenia przepuklin - tak jest w przypadku przepuklin pachwinowych, które nie cofają się samoistnie. Nawet jeżeli operacja zostanie odroczona, dziecko i tak powinno być regularnie badane przez lekarza. Rodzice również powinni się mieć na baczności, bo istniejąca u dziecka przepuklina może podlegać uwięźnięciu, które zaliczane jest do stanów zagrożenia życia. Zjawisko to polega na zablokowaniu dopływu krwi do zawartości worka przepuklinowego, przez co dochodzi do niedokrwienia znajdujących się w nim narządów - a to grozi wystąpieniem ich martwicy.

Objawami, sugerującymi uwięźnięcie są m.in.:

• gorączka,
• znaczny ból brzucha,
• zaczerwienienie skóry,
• obrzęk w okolicy przepukliny.

Pojawienie się tego rodzaju dolegliwości powinno skłonić rodziców dziecka do zasięgnięcia pilnej konsultacji lekarskiej.

Podane powyżej informacje mogą wzbudzać lęk u rodziców, podkreślić należy jednak pewien istotny aspekt: nie wszystkie przepukliny brzuszne są groźne. Każda z nich powinna jednak zostać oceniona przez lekarza, dlatego zauważenie jakichkolwiek uwypukleń w obrębie jamy brzusznej dziecka (szczególnie pojawiających się podczas kaszlu lub płaczu) powinno skłonić rodziców do odwiedzenia specjalisty.

Czy przepuklina brzuszna boli?

Przepuklina brzuszna może powodować ból, ale stopień i charakter bólu mogą się różnić w zależności od rodzaju przepukliny, jej wielkości oraz stanu zaawansowania. Może być odczuwany dyskomfort, ucisk lub tępy ból w okolicy przepukliny, szczególnie podczas wysiłku fizycznego, kaszlu, kichania lub podnoszenia ciężkich przedmiotów.

W niektórych przypadkach ból może promieniować do innych części ciała, np. do pleców lub nóg, w zależności od lokalizacji przepukliny. W przypadku uwięźnięcia przepukliny (czyli gdy fragment jelita lub innego narządu zostaje uwięziony w worku przepuklinowym), ból może stać się nagły, ostry i intensywny. Jest to stan, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Ból może być także związany z innymi dolegliwościami, takimi jak nudności, wymioty, zaparcia czy gorączka, co może wskazywać na komplikacje, na przykład uwięźnięcie przepukliny.