Szczepienie 6w1 i 5w1

Co to jest szczepionka 6w1 i 5w1?

Szczepionki 6w1 i 5w1 to preparaty wysoce skojarzone, które w jednym wkłuciu chronią dziecko przed odpowiednio sześcioma lub pięcioma różnymi chorobami zakaźnymi. Ich działanie opiera się na wykorzystaniu oczyszczonych antygenów, w tym bezkomórkowego składnika krztuśca, który jest lepiej tolerowany przez organizm niż składnik pełnokomórkowy stosowany w bezpłatnej szczepionce DTP.

• błonicy,
• tężcowi,
• krztuścowi,
• poliomyelitis,
• Haemophilus influenzae typu b.

Szczepionka 6w1 zawiera ten sam zestaw antygenów, rozszerzony dodatkowo o komponent chroniący przed wirusowym zapaleniem wątroby typu B (HBV).

Choć szczepienia wysoce skojarzone stosowane są powszechnie w wielu krajach europejskich, ich dostępność w Polsce wciąż wiąże się z dodatkowymi kosztami, z określonymi wyjątkami.

Jakie są różnice między szczepionką 6w1 a 5w1?

Różnica między szczepionkami 6w1 i 5w1 polega na obecności dodatkowego składnika w preparacie 6w1 – antygenu wirusowego zapalenia wątroby typu B. Obie szczepionki zawierają natomiast identyczny zestaw pięciu składników podstawowych:

• toksoid błonicy,
• toksoid tężca,
• bezkomórkowy składnik krztuśca,
• inaktywowane wirusy poliomyelitis typu 1, 2 i 3,
• polisacharyd Hib skoniugowany z toksoidem tężca.

Przed jakimi chorobami chroni szczepionka wysoce skojarzona?

Błonica – co to za choroba i dlaczego warto się przed nią chronić?

Błonica to poważna infekcja bakteryjna, która może prowadzić do śmiertelnych powikłań. Wywołują ją tzw. maczugowce błonicy, które przenoszą się najczęściej drogą kropelkową. Do zakażenia może dojść również przez bezpośredni kontakt ze skórą chorego lub nosiciela, a w rzadszych przypadkach – z zakażonymi zwierzętami.

Objawy błonicy pojawiają się w obrębie miejsca zakażenia – zazwyczaj są to naloty w gardle, krtani, migdałkach, a niekiedy w nosie, na spojówkach lub błonach śluzowych narządów płciowych. Cechą charakterystyczną są tzw. pseudobłony rzekome – naloty martwicze, które mogą prowadzić do zablokowania dróg oddechowych. W skrajnych przypadkach błonica może prowadzić do uduszenia lub zatrzymania krążenia.

Nawet pojedyncze przypadki błonicy w Europie są sygnałem, że choroba nie zniknęła całkowicie. Odporność po szczepieniu maleje, dlatego dorosłym zaleca się dawki przypominające co 10 lat – szczególnie osobom podróżującym.

Szczepionka przeciw błonicy jest szczepionką inaktywowaną, zawierającą oczyszczony toksoid błoniczy. Podawana jest w ramach obowiązkowych szczepień dzieci i młodzieży (do 19. roku życia), zwykle jako część preparatu skojarzonego DTP lub DTaP.

Tężec – jak przebiega i jakie może mieć skutki?

Tężec to groźna choroba układu nerwowego, wywoływana przez toksynę laseczek tężca. Bakterie te występują powszechnie w glebie i mogą dostać się do organizmu przez skaleczenia, rany lub inne uszkodzenia skóry – nawet niewielkie.

Po wniknięciu do tkanek bakterie wytwarzają toksynę, która oddziałuje na zakończenia nerwowe, prowadząc do sztywności mięśni, szczękościsku, drgawek, a w ciężkich przypadkach – do zaburzeń pracy serca i oddychania.

Przebycie tężca nie daje odporności – można zachorować ponownie. Dlatego każda osoba narażona na zranienia powinna być zaszczepiona, a dorośli powinni przyjmować dawki przypominające co 10 lat.

Szczepionka przeciw tężcowi jest inaktywowaną szczepionką zawierającą oczyszczoną toksynę tężcową. W Polsce jest podawana obowiązkowo dzieciom i młodzieży – samodzielnie lub w preparacie DTP. Może być również stosowana jako szczepionka przypominająca w wieku dorosłym.

Krztusiec – dlaczego jest szczególnie groźny dla niemowląt?

Krztusiec to wyjątkowo zakaźna choroba układu oddechowego, której przebieg bywa szczególnie groźny dla najmłodszych dzieci. Wywołuje ją pałeczka krztuśca, a zakażenie następuje drogą kropelkową.

U niemowląt choroba często rozwija się podstępnie – początkowe objawy przypominają przeziębienie. Po kilku dniach pojawiają się napady długotrwałego, duszącego kaszlu, które mogą kończyć się pianiem, wymiotami lub bezdechem.

Szczepionka przeciw krztuścowi podawana jest w preparacie skojarzonym DTP. Zawiera składnik krztuśca w postaci pełnokomórkowej lub bezkomórkowej (bardziej tolerowanej). W ramach kalendarza szczepień stosuje się zarówno dawki podstawowe, jak i przypominające.

Poliomyelitis (polio) – choroba, która może prowadzić do paraliżu

Poliomyelitis, znane też jako choroba Heinego-Medina, to poważna infekcja wirusowa, która może prowadzić do trwałego niedowładu, a nawet śmierci. Zakażenie szerzy się głównie przez kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami, wodą, pokarmem lub osobą zakażoną.

Większość przypadków przebiega bezobjawowo lub z łagodnymi objawami – gorączką, sztywnością karku, bólami głowy. U niewielkiej liczby chorych wirus atakuje ośrodkowy układ nerwowy, prowadząc do trwałych porażeń mięśni, w tym także mięśni oddechowych.

Dzięki programowi eradykacji polio liczba przypadków spadła na świecie o ponad 99%, ale choroba wciąż występuje w Pakistanie i Afganistanie. Ryzyko zawleczenia zakażenia do Europy nadal istnieje.

Szczepionka przeciw poliomyelitis zawiera inaktywowane wirusy. Jest podawana podskórnie lub domięśniowo. Schemat szczepień przewiduje 4 dawki: 3 podstawowe i 1 przypominającą.

Haemophilus influenzae typu b (Hib) – co powoduje i kto jest najbardziej narażony?

Zakażenie Hib to poważna infekcja bakteryjna, szczególnie niebezpieczna dla dzieci poniżej 5. roku życia. Przenosi się przez kontakt z nosicielem lub chorym. Najczęstsze formy choroby to zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie nagłośni, sepsa, zapalenie płuc.

Dzięki powszechnym szczepieniom liczba przypadków w Polsce spadła niemal do zera. Mimo to istnieją inne typy bakterii Haemophilus influenzae, dlatego czujność epidemiologiczna jest nadal ważna.

Szczepionka przeciw Hib to szczepionka skoniugowana, dostępna w wersji jedno- lub wieloskładnikowej. Chroni przed zakażeniem oraz przed nosicielstwem. Stosowana jest u dzieci do 5. roku życia oraz u starszych pacjentów z grup ryzyka.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (HBV) – jak dochodzi do zakażenia i jak działa szczepionka?

WZW typu B to poważna choroba zakaźna, której przyczyną jest wirus HBV. Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z krwią osoby chorej, w czasie porodu, a także podczas kontaktów seksualnych i zabiegów wykonywanych niejałowym sprzętem.

Zakażenie może przebiegać bezobjawowo lub objawiać się żółtaczką, ciemnym moczem, nudnościami i zmęczeniem. W postaci przewlekłej HBV może prowadzić do marskości wątroby i raka wątrobowokomórkowego.

Pełen cykl szczepienia zapewnia długotrwałą odporność – u dzieci zdrowych nie są wymagane dawki przypominające ani badania poziomu przeciwciał.

Szczepionki przeciw WZW typu B są rekombinowane, zawierają oczyszczone białko wirusa. Występują w wersjach jedno- i wieloskładnikowych (np. 6w1). Dla osób zdrowych wystarczają 3 dawki. Schemat 4-dawkowy stosuje się u dzieci z niską masą urodzeniową.

Czy można zmienić szczepionkę z 5w1 na 6w1?

Tak, w przypadku rozpoczęcia cyklu szczepień od preparatu 5w1 można kontynuować go szczepionką 6w1 – pod warunkiem zachowania odpowiednich odstępów czasowych i zgodności z Charakterystyką Produktu Leczniczego.

Która szczepionka jest lepsza – 5w1 czy 6w1?

Wybór między szczepionką 5w1 a 6w1 zależy głównie od preferencji rodziców oraz planu szczepień dziecka. Zdecydowana większość rodziców – według badań aż 88% – wybiera szczepionki skojarzone z uwagi na mniejszą liczbę wkłuć i wygodę.

Czy szczepionki skojarzone są bezpieczne dla dziecka?

Tak, szczepionki skojarzone są uznawane za bezpieczne i dobrze tolerowane przez dzieci – również wcześniaki. W badaniach nie stwierdzono, by ich podawanie powodowało nadmierne obciążenie układu odpornościowego.

Szczepionki zawierające bezkomórkowy składnik krztuśca są znacznie łagodniejsze dla organizmu niż starsze, bezpłatne preparaty z pełnokomórkowym składnikiem. Zawierają też mniej antygenów, co zmniejsza ryzyko niepożądanych odczynów poszczepiennych.

Kiedy podaje się szczepionki skojarzone?

Szczepionki skojarzone podaje się zgodnie z kalendarzem szczepień niemowląt – najczęściej w 6–8 tygodniu życia, a następnie w 3. i 5. miesiącu.

Czy szczepienie 6w1 lub 5w1 jest obowiązkowe?

Szczepienia przeciwko chorobom objętym programem immunizacji są obowiązkowe, jednak rodzice mogą wybrać, jakim preparatem zostaną one podane – refundowanym lub płatnym.

Jak przygotować dziecko do szczepienia 6w1/5w1?

Przed wizytą należy ustalić, jaki wariant szczepień będzie realizowany – refundowany czy płatny. W przypadku szczepionek płatnych trzeba upewnić się, czy poradnia je posiada, czy konieczne będzie wykupienie ich na receptę.

• pieluszka, mokre chusteczki, podkład jednorazowy,
• smoczek, mleko,
• ubranko na zmianę,
• lista pytań do lekarza.