U kogo najczęściej pojawiają się halluksy?

Halluksem nazywane jest zniekształcenie stopy, które polega na podwichnięciu stawu śródstopnopaliczkowego w obrębie I palca stopy. Sprawia to, że paluch kieruje się „do wewnątrz”, a na jego bocznej stronie pojawia się zgrubienie zbudowane z nawarstwionych tkanek miękkich, które powoduje dyskomfort i rozlany ból, obejmujący całą stopę u 25% osób. Przyczynia się to do problemów z chodzeniem, co może znacznie utrudniać normalne funkcjonowanie, pracę i przeszkadza w podejmowaniu aktywności fizycznej.

Halluksy u kobiet i mężczyzn

Jak wykazuje badanie naukowe MOBILIZE Boston Study, halluksy stanowią problem u znaczącej liczby osób, przy czym kobiety są bardziej narażone niż mężczyźni. Inne badania mówią, że kobiety zmagają się z tym problemem znacznie częściej, a stosunek kobiet do mężczyzn wynosi 9:1. Obecnie wiadomo, że w powstawaniu halluksów biorą udział nie tylko czynniki związane z ogólnym stylem życia, ale wiele znaczenia przypisuje się naszym genom.

Przyczyny powstawania halluksów

Powstawaniu halluksów sprzyjają różne czynniki, i wiele zależy od płci. Wśród mężczyzn halluksy najczęściej pojawiają się u osób z nadwagą (BMI 25-29,9) oraz płaskostopiem, które zwiększają ryzyko tej choroby zwyrodnieniowej odpowiednio 2 i 2,4 razy, a mniejsze znaczenie ma wiek.

U kobiet w powstawaniu halluksów duże znaczenie mają:

• rodzaj obuwia,
• częste noszenie modnych, wysokich obcasów,
• większy nacisk wywierany w obrębie małego palca stopy,
• mniejszy nacisk w obrębie palucha.

Naukowcy tłumaczą to spowodowanym przez nie większym naciskiem, wywieranym w obrębie małego palca stopy i w jego pobliżu, i mniejszym w obrębie palucha. Utrzymywanie się tego stanu coraz bardziej pogłębia istniejące zniekształcenie.

Wielu specjalistów podkreśla również rolę obciążeń genetycznych – występują one u:

• około 38% mężczyzn, których rodzice mieli taką deformację stóp,
• 39% kobiet, których rodzice mieli taką deformację stóp.

Znaczy to, że jeśli w naszej rodzinie problem jest częsty, należy szczególną wagę przywiązywać do jakości obuwia, które nosimy.

Niewygodne buty mogą przyczynić się do dodatkowego zaostrzenia problemu, a także sprawić, że halluks wystąpi w młodszym wieku. Dobrym wyborem z pewnością nie są buty z wąskim czubkiem, które uciskają boczne części stopy i uwierają przy noszeniu. Korzystne natomiast są buty z wkładkami, które mogą nawet służyć do korekcji halluksów.

Inne czynniki ryzyka to:

• nadmierne obciążenie stóp,
• intensywna aktywność fizyczna,
• choroby współistniejące, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów.

Te czynniki również mogą przyczyniać się do rozwoju halluksów, poprzez osłabienie struktury stawów i więzadeł stopy.

Grupy ryzyka

Osoby cierpiące na choroby stawów również znajdują się w grupie ryzyka powstawania halluksów, ponieważ zmienia się sposób ich chodu, a w konsekwencji - kształt stopy. Z tego samego powodu występują one częściej u osób, które cierpią na choroby układu nerwowego, jak stwardnienie rozsiane, porażenie mózgowe, czy neuropatię związaną z cukrzycą, w której ucisk wywierany przez buty może nie być odczuwalny, w związku z uszkodzeniem nerwów.

Naukowcy z Journal of Dance Medicine & Science oraz Foot & Ankle International mają jednak dobre wiadomości dla zwolenników tańca, a przede wszystkim – baletnic, u których wywierane są duże naciski na przednią część stopy. Jak wykazują liczne badania, ryzyko, że rozwinie się u nich halluks, nie jest znacząco większe niż u reszty populacji.

Jednak intensywna aktywność może wpływać na rozwój innych deformacji stóp, dlatego ważna jest odpowiednia profilaktyka i monitorowanie stanu zdrowia stóp.

Metody leczenia i profilaktyka halluksów

Rozpoznanie halluksów nie musi wiązać się z koniecznością poddania się zabiegowi chirurgicznemu. Rehabilitacja, zmiana obuwia oraz stosowanie wkładek ortopedycznych może zapobiec pogłębianiu się deformacji. Chorobami stóp zajmują się specjaliści podolodzy. Konsultacja u podologa kosztuje ok. 50-80 zł, ale często w przypadku poddawania się zabiegom (usuwanie zrogowaceń, masaż) jest bezpłatna.

Ćwiczenia wzmacniające

Warto również zwrócić uwagę na ćwiczenia wzmacniające mięśnie stóp oraz poprawiające ich elastyczność. Regularne wykonywanie takich ćwiczeń może pomóc w utrzymaniu prawidłowego kształtu stopy i zmniejszyć ryzyko pogłębiania się deformacji. Dobrym pomysłem jest także unikanie długotrwałego noszenia butów na wysokim obcasie i wybieranie butów o szerokim przodzie, które nie uciskają palców.

Wczesna diagnoza i monitorowanie

Wczesna diagnoza i monitorowanie postępu deformacji przez specjalistów są kluczowe w zapobieganiu pogorszenia stanu stopy. Regularne wizyty u lekarza mogą pomóc w odpowiednim zarządzaniu problemem i wprowadzeniu skutecznych metod leczenia i profilaktyki.