Choć brak jest oficjalnych danych statystycznych na ten temat, wiadomo, że usunięcie migdałków podniebiennych (tonsillektomia) to, obok korekcji krzywej przegrody nosowej, jedna z najczęściej wykonywanych procedur laryngologicznych w Polsce. Zabieg, który można przeprowadzić przy użyciu kilku technik, pozwala zlikwidować wiele problemów zdrowotnych, dlatego cieszy się niesłabnącą popularnością wśród pacjentów.
Migdałki podniebienne to skupiska tkanki limfatycznej o elipsoidalnym kształcie, usytuowane po obu stronach gardła. Zdrowe, prawidłowo funkcjonujące migdałki stanowią istotny element układu odpornościowego organizmu i są odpowiedzialne za rozpoznawanie i zwalczanie czynników chorobotwórczych. O ile jednak ich znaczenie w budowaniu odporności z czasem maleje (wraz z upływem lat produkują coraz mniej przeciwciał, zwalczających drobnoustroje), to problemy, jakie mogą generować przerośnięte migdałki podniebienne, są tak samo uciążliwe u dzieci, jak i u dorosłych.
Metody usuwania migdałków podniebiennych

Obecnie dostępnych jest kilka technik zabiegowego usuwania migdałków podniebiennych. Jedną z najczęściej wybieranych jest klasyczna metoda operacyjna, podczas której migdałki wycinane są tradycyjnymi narzędziami chirurgicznymi (skalpel, nożyczki, raspatory) w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Zabieg taki trwa zazwyczaj od pół godziny do godziny, a okres rekonwalescencji to około dwa tygodnie.
Nowoczesne techniki usuwania migdałków:
- laserowe usunięcie migdałków podniebiennych,
- tonsillektomia z zastosowaniem noża harmonicznego,
- usunięcie migdałków metodą koblacji.
Technika laserowa polega na zastosowaniu lasera kontaktowego o niewielkiej średnicy wiązki promieniowania, co umożliwia ograniczenie efektu termicznego tylko do operowanej okolicy. Migdałki podniebienne można usunąć urządzeniem, nazywanym nożem harmonicznym, które zamienia energię elektryczną na mechaniczną, poruszając się z prędkością ok. 55 000 drgań na sekundę i przecinając tkanki w temperaturze ok. 60 stopni Celsjusza.
Z kolei usuwanie migdałków podniebiennych metodą koblacji polega na odparowaniu tkanek z pomocą fal elektromagnetycznych o wysokiej częstotliwości, ale niskiej temperaturze, dzięki czemu nie dochodzi do uszkodzenia termicznego otaczających tkanek.
Innowacyjna metoda BiZact
Z uwagi na bardzo dużą popularność tego zabiegu wciąż trwają prace nad udoskonalaniem metod usuwania migdałków, które zapewnią bardzo dobre rezultaty przy coraz mniejszej inwazyjności samej procedury. Efektem tych prac jest innowacyjne narzędzie elektrochirurgiczne do małoinwazyjnego usuwania migdałków podniebiennych, które niedawno pojawiło się na rynku. Urządzenie BiZact firmy Medtronic, będącej globalnym liderem w dziedzinie rozwiązań i technologii medycznych, opracowane zostało specjalnie do zabiegów tonsillektomii: jego wielofunkcyjność pozwala na szybsze wykonanie procedury, a zastosowana technologia istotnie zmniejsza inwazyjność procedury i przyspiesza proces gojenia.
Zalety metody BiZact
Do zalet metody BiZact niewątpliwie należą:
- zmniejszone krwawienie podczas procedury,
- redukcja bólu po zabiegu,
- zmniejszone ryzyko komplikacji pozabiegowych,
- praktycznie bezkrwawy przebieg,
- krótszy czas gojenia.
Urządzenie BiZact wykorzystuje działanie elektrochirurgii, dzięki czemu znacząco zmniejsza krwawienie podczas procedury oraz redukuje ból po zabiegu, co jest szczególnie istotne w przypadku młodszych pacjentów. Dodatkowo zastosowanie tej techniki istotnie zmniejsza ryzyko komplikacji pozabiegowych, które w przypadku innych metod usuwania migdałków podniebiennych mogą występować nawet u 20% dorosłych pacjentów.
Urządzenie elektrochirurgiczne BiZact, dzięki swojej wielofunkcyjności, umożliwia koagulację (zamykanie naczyń krwionośnych i limfatycznych) w obrębie preparowanych tkanek jeszcze przed ich przecięciem, co sprawia, że usunięcie migdałków tą techniką ma praktycznie bezkrwawy przebieg. Zasilane jest przez platformę Valleylab™, która precyzyjnie dostosowuje moc prądu o wysokiej częstotliwości w taki sposób, by do minimum zmniejszyć ryzyko uszkodzeń termicznych otaczających tkanek.
Przebieg zabiegu BiZact

Zabieg usunięcia migdałków podniebiennych techniką BiZact – podobnie jak innymi metodami – przeprowadza otolaryngolog - chirurg głowy i szyi. Zabieg przeprowadzany jest w trybie planowym, w znieczuleniu ogólnym i trwa kilkukrotnie krócej niż zabieg wykonywany metodą klasyczną. Krótszy czas wykonywania procedury chirurgicznej przekłada się na krótszą narkozę, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko wystąpienia negatywnych następstw zastosowania znieczulenia tego rodzaju (np. nudności).
Przygotowanie do tonsillektomii metodą BiZact ma podobny przebieg jak w przypadku innych technik usuwania migdałków podniebiennych i obejmuje wywiad anestezjologiczny oraz zestaw podstawowych badań diagnostycznych, pozwalających wykluczyć choroby, mogące stanowić przeciwwskazanie do zabiegu w znieczuleniu ogólnym.
Podczas zabiegu lekarz wprowadza urządzenie do jamy ustnej pacjenta i odnajduje migdałki, a następnie stopniowo oddziela migdałek od otaczających go tkanek gardła, na bieżąco zamykając i przecinając naczynia krwionośne odżywiające migdałek. Czynność tę kontynuuje aż do całkowitego oddzielenia migdałka, który następnie jest usuwany. Po usunięciu migdałka lekarz, jeśli to konieczne, zamyka naczynia mogące być źródłem krwawienia w późniejszym okresie pooperacyjnym.
Zalety chirurgii jednego dnia:
- pacjent może wrócić do domu tego samego dnia,
- krótki czas obserwacji po zabiegu,
- zmniejszone ryzyko niepożądanych reakcji,
- krótszy pobyt w placówce medycznej.
W zdecydowanej większości przypadków usunięcie migdałków podniebiennych metodą BiZact może być przeprowadzone w trybie chirurgii jednego dnia, co oznacza, że pacjent może udać się do domu tego samego dnia. Po wybudzeniu z narkozy pacjent poddawany jest obserwacji, i jeśli nie występują u niego niepożądane reakcje oraz nie znajduje się w grupie ryzyka (są w niej m.in. osoby z przewlekłymi chorobami internistycznymi oraz zaburzeniami krzepnięcia krwi), może opuścić placówkę już w 3-4 godziny po zabiegu.
Rekonwalescencja i zalecenia po zabiegu BiZact

Z uwagi na niewielką inwazyjność zabiegu oraz fakt, że ma on praktycznie bezkrwawy przebieg, okres rekonwalescencji po tonsillektomii metodą BiZact jest znacznie skrócony w stosunku do tradycyjnych metod: do codziennych aktywności pacjent może wrócić już po kilku dniach.
Dolegliwości bólowe po zabiegu są minimalne, dlatego nie ma konieczności długotrwałego stosowania środków przeciwbólowych. Tonsillektomia techniką BiZact jest więc znacznie mniej obciążająca dla pacjentów, z a uwagi na krótszy okres rekonwalescencji i znacznie mniejszy ból pooperacyjny jest bardzo dobrą alternatywą dla innych metod chirurgicznych.
Zalecenia po zabiegu BiZact:
- unikać znacznego wysiłku fizycznego przez kilka dni,
- oszczędzać gardło,
- unikać gorących, pikantnych, kwaśnych lub twardych pokarmów,
- zrezygnować z alkoholu i papierosów,
- od czasu do czasu spożywać lody dla zmniejszenia obrzęku.
W przeciwieństwie do klasycznych operacji usunięcia migdałków, po których dieta pacjenta przez okres około dwóch tygodni ogranicza się głównie do płynów, po tonsillektomii metodą BiZact można – oczywiście z uwzględnieniem powyższych przeciwwskazań – kontynuować zwyczaje dietetyczne sprzed zabiegu.
Źródła:
- Medtronic, "BiZact™ Tonsillectomy Device", Medtronic, 2024
- Norman R. Friedman, Sukgi S. Choi, "Tonsils and Adenoids", Cummings Otolaryngology - Head and Neck Surgery (7th Edition), 2021
- Ron B. Mitchell, Sanford R. Archer i inni, "Clinical Practice Guideline: Tonsillectomy in Children (Update)" (journals.sagepub.com), Otolaryngology–Head and Neck Surgery, 160(1), 2019
- Hendrik Falz, Hans-Jürgen von Lücken, Adrian Münscher, Nikolaus Möckelmann, "A comparative study of BiZact™ tonsillectomy versus cold steel dissection technique in adults: Analysis of operating time, intraoperative blood loss, postoperative bleeding rate and pain", Clin Otolaryngol., 49(3), 299-305, 2024