Leczenie chorób kręgosłupa

Jakie są najczęstsze choroby kręgosłupa wymagające leczenia?

Najczęstszą przyczyną dolegliwości ze strony kręgosłupa jest choroba zwyrodnieniowa, która rozwija się stopniowo i prowadzi do zużycia tkanek okołokręgowych. Zmiany te mogą obejmować różne odcinki kręgosłupa, a ich powstawaniu sprzyja szereg czynników – naturalne procesy starzenia się organizmu, niska aktywność ruchowa czy urazy i wady postawy.

Do chorób wymagających leczenia zalicza się również:

• przepukliny krążków międzykręgowych, powodujące ucisk na struktury nerwowe;
• osteoporozę, zwiększającą ryzyko złamań;
• złamania i zwichnięcia stawów międzykręgowych, często powiązane z urazami;
• guzy nowotworowe kręgosłupa – zarówno pierwotne, jak i przerzutowe;
• zapalne choroby stawów kręgosłupa – jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów czy schorzenia powiązane z chorobami jelit.

Jakie zabiegi stosuje się w leczeniu chorób kręgosłupa?

W leczeniu kręgosłupa stosuje się zarówno techniki inwazyjne, jak i mniej obciążające organizm procedury małoinwazyjne. Wybór odpowiedniej metody zależy od rodzaju i zaawansowania schorzenia, a także od ogólnego stanu pacjenta.

Wśród wykorzystywanych procedur znajdują się:

• operacje chirurgiczne, np. usunięcie fragmentów dysku czy stabilizacja kręgosłupa;
• zabiegi małoinwazyjne – w tym iniekcje przeciwbólowe, wertebroplastyka czy discektomia endoskopowa;
• procedury dekompresyjne w przypadku ucisku na rdzeń lub nerwy;
• cementowanie złamanych kręgów przy osteoporozie.

Kiedy konieczne jest operacyjne leczenie kręgosłupa?

Operacja kręgosłupa jest wskazana przede wszystkim w sytuacjach, gdy leczenie zachowawcze – czyli fizjoterapia, farmakoterapia czy zmiana stylu życia – nie przynosi oczekiwanych efektów. Zwykle decyzję o interwencji chirurgicznej podejmuje się wówczas, gdy objawy są długotrwałe, nasilają się lub znacząco utrudniają codzienne funkcjonowanie pacjenta.

Jednym z najczęstszych powodów kwalifikacji do zabiegu jest przepuklina dysku, która prowadzi do ucisku na korzeń nerwu kręgowego. Taki ucisk może powodować silny ból, drętwienie kończyny, osłabienie siły mięśniowej, a w skrajnych przypadkach – zaburzenia czucia lub trudności w poruszaniu się. Gdy objawy nie ustępują mimo zastosowania leczenia zachowawczego, a jakość życia pacjenta znacznie się pogarsza, operacja może być najlepszym rozwiązaniem.

Kolejnym istotnym wskazaniem jest stenoza kanału kręgowego. To zwężenie przestrzeni otaczającej rdzeń kręgowy i nerwy, które może powodować nie tylko ból pleców, ale również promieniujące do kończyn dolegliwości, takie jak mrowienie, uczucie ciężkości nóg, a nawet trudności w chodzeniu. Gdy ograniczenie przestrzeni w kanale kręgowym zaczyna prowadzić do deficytów neurologicznych, konieczne jest chirurgiczne odbarczenie tych struktur.

Do operacji może również kwalifikować pacjenta zwyrodnienie dysków międzykręgowych. Jeżeli zmiany są zaawansowane i dochodzi do destabilizacji odcinka kręgosłupa, specjalista może zdecydować się na wykonanie zabiegu polegającego na usunięciu uszkodzonych struktur oraz ich stabilizacji z wykorzystaniem implantów lub poprzez przeprowadzenie fuzji. Nieleczone zwyrodnienia mogą prowadzić do dalszych komplikacji, dlatego ważne jest, aby nie ignorować pogłębiających się objawów.

Wskazaniem do zabiegu bywa również tzw. wypadnięcie dysku, które polega na przemieszczeniu jądra miażdżystego poza obręb pierścienia włóknistego. Może to prowadzić do silnego bólu i trwałych zaburzeń neurologicznych, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie poddane leczeniu operacyjnemu.

Zawsze należy skonsultować się z lekarzem specjalistą – najlepiej neurochirurgiem lub ortopedą – który po przeanalizowaniu badań obrazowych i objawów zdecyduje, czy operacja jest rzeczywiście konieczna.

Jakie są rodzaje operacji kręgosłupa?

Jedną z najczęściej wykonywanych procedur jest discektomia, polegająca na usunięciu fragmentu lub całego uszkodzonego krążka międzykręgowego, który uciska na nerw lub rdzeń kręgowy. W zależności od sytuacji klinicznej może to być klasyczna discektomia mikrochirurgiczna albo coraz popularniejsza discektomia endoskopowa – z zastosowaniem kamery i specjalistycznych narzędzi wprowadzanych przez niewielkie nacięcie skóry.

Kolejnym rodzajem zabiegu jest laminektomia – procedura, w której usuwa się fragment łuku kręgowego oraz wyrostek kolczysty w celu odbarczenia struktur nerwowych. Laminektomia wykonywana jest najczęściej w przypadkach stenozy kanału kręgowego i pozwala na znaczne zmniejszenie objawów neurologicznych.

Fuzja kręgosłupa (inaczej: spondylodeza) to zabieg stabilizujący, polegający na zespoleniu sąsiadujących kręgów. Przestrzeń między nimi może zostać wypełniona materiałem kostnym (greftem), a także wzmocniona implantami – takimi jak śruby i pręty. Dzięki temu możliwe jest unieruchomienie niestabilnego segmentu i zmniejszenie dolegliwości bólowych.

Rodzaje operacji w zależności od odcinka kręgosłupa

Dobór techniki operacyjnej zależy nie tylko od rodzaju schorzenia, ale także od lokalizacji zmian w kręgosłupie. Każdy z jego odcinków wymaga innego podejścia chirurgicznego.

Operacje kręgosłupa piersiowego

Ten odcinek obejmuje kręgi znajdujące się w obrębie klatki piersiowej. W zależności od problemu możliwe są zabiegi stabilizujące z użyciem prętów i śrub, fuzje, a także procedury usunięcia zmian nowotworowych, zarówno pierwotnych, jak i przerzutowych.

Operacje kręgosłupa szyjnego

Dotyczą najwyżej położonej części kręgosłupa – odcinka szyjnego. W tym obszarze wykonuje się m.in. discektomię, korpektomię (czyli usunięcie fragmentu kręgu), laminoplastykę (poszerzenie kanału kręgowego) czy fuzję, mającą na celu unieruchomienie segmentu i stabilizację.

Operacje krzyżowo-biodrowe

Zabiegi w tym obszarze dotyczą połączenia między kręgosłupem a miednicą. Wykonuje się tu m.in. fuzję krzyżowo-biodrową – szczególnie w przypadku choroby zwyrodnieniowej tego stawu lub deformacji takich jak skolioza.

Operacje kręgosłupa lędźwiowego

Dolna część kręgosłupa jest szczególnie narażona na przeciążenia i urazy. W tym odcinku często przeprowadza się discektomię, laminotomię (usunięcie fragmentu wyrostka kolczystego), implantację dysku lub stabilizację za pomocą systemów śrubowo-prętowych.

Zabiegi małoinwazyjne na kręgosłup

W leczeniu chorób kręgosłupa coraz częściej stosuje się zabiegi małoinwazyjne, które pozwalają osiągnąć pożądane efekty terapeutyczne przy ograniczonej ingerencji w organizm pacjenta. Ich główną zaletą jest mniejsze ryzyko powikłań, krótszy czas hospitalizacji oraz szybszy powrót do codziennych aktywności. Takie procedury często są wykonywane ambulatoryjnie, co oznacza, że pacjent tego samego dnia może wrócić do domu.

Do najczęściej wykonywanych małoinwazyjnych zabiegów należą iniekcje przeciwbólowe, czyli tzw. blokady. Polegają one na podaniu leku – najczęściej sterydu lub środka znieczulającego – bezpośrednio w obszar źródła bólu. Znajdują zastosowanie m.in. w leczeniu bólu związanego z dyskopatią, rwą kulszową czy zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie stawów. Blokady nie tylko łagodzą dolegliwości, ale również umożliwiają rozpoczęcie fizjoterapii, która wcześniej była zbyt bolesna.

Kolejną skuteczną metodą jest dekompresja dysku, mająca na celu zmniejszenie ucisku na nerwy lub rdzeń kręgowy. Lekarz, używając specjalistycznych narzędzi, usuwa fragmenty dysku, które powodują dolegliwości. Zabieg ten pozwala często uniknąć klasycznej operacji i jest szczególnie korzystny u pacjentów z przeciwwskazaniami do znieczulenia ogólnego.

W leczeniu złamań kompresyjnych kręgów, najczęściej spowodowanych osteoporozą, wykorzystuje się takie procedury jak wertebroplastyka i kyfoplastyka. Pierwsza polega na wstrzyknięciu cementu kostnego do uszkodzonego kręgu w celu jego stabilizacji i zmniejszenia bólu. Druga – poprzedzona jest wprowadzeniem balonu, który przywraca wysokość kręgu przed aplikacją cementu. Obie techniki przynoszą szybką ulgę i poprawiają komfort życia pacjentów, którzy wcześniej byli unieruchomieni z powodu silnego bólu.

Discektomia endoskopowa to z kolei nowoczesna forma chirurgii kręgosłupa, w której przez niewielkie nacięcie w skórze wprowadza się kamerę oraz narzędzia chirurgiczne. Zabieg pozwala na precyzyjne usunięcie fragmentów dysku, które wywołują ucisk na nerwy. Dzięki zastosowaniu techniki endoskopowej ogranicza się uszkodzenia tkanek, skraca czas rekonwalescencji i minimalizuje ryzyko powikłań.

Iniekcje, czyli tzw. blokady przeciwbólowe

Blokady przeciwbólowe to procedury stosowane w celu czasowego złagodzenia bólu w określonych obszarach ciała, najczęściej wtedy, gdy inne metody leczenia zachowawczego nie przynoszą wystarczających efektów.

Podanie leku odbywa się miejscowo – do stawu, pochewki nerwowej, kaletki maziowej lub bezpośrednio do przestrzeni przykręgosłupowej.

Wskazania do blokady przeciwbólowej:

• przewlekły ból kręgosłupa (np. w przebiegu rwy kulszowej, dyskopatii),
• zmiany zwyrodnieniowe w dużych stawach (kolano, biodro),
• zapalenia ścięgien i kaletek (np. w obrębie barku),
• przeciążeniowe schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego.

Jak wygląda rehabilitacja po zabiegach kręgosłupa?

Rehabilitacja po operacji kręgosłupa to proces kluczowy dla odzyskania pełnej sprawności ruchowej. Ma ona na celu nie tylko wzmocnienie mięśni i poprawę stabilizacji kręgosłupa, ale również naukę prawidłowych wzorców ruchowych oraz zapobieganie nawrotom choroby.

Postępowanie pooperacyjne różni się w zależności od rodzaju wykonanego zabiegu, stopnia zaawansowania zmian oraz ogólnego stanu pacjenta. Wspólnym elementem każdej terapii jest jednak wczesna mobilizacja oraz stopniowe zwiększanie zakresu i intensywności ćwiczeń.

Fazy rehabilitacji po zabiegu:

• 0–8 tydzień po operacji – to czas gojenia się tkanek oraz przebudowy w miejscu ingerencji chirurgicznej. Stosuje się wówczas głównie ćwiczenia izometryczne, przeciwzakrzepowe oraz edukuje pacjenta w zakresie ergonomii ruchu. Już na tym etapie ważne jest wprowadzanie delikatnych aktywności, takich jak spacery czy zmiana pozycji z leżącej na siedzącą w kontrolowany sposób.
• 8–12 tydzień – pacjent wraca stopniowo do codziennych czynności. W tym czasie rehabilitacja skupia się na ćwiczeniach funkcjonalnych, wzmacniających mięśnie przykręgosłupowe i mięśnie brzucha. Prowadzona jest też mobilizacja blizny pooperacyjnej, aby zapobiec zrostom i ograniczeniom ruchowym.
• 12–18 tydzień – to etap bardziej zaawansowanej terapii, podczas której wdrażane są ćwiczenia z lekkim oporem, rozciąganie oraz trening funkcjonalny. Celem jest poprawa wytrzymałości mięśni, przywrócenie elastyczności oraz przygotowanie do większej aktywności fizycznej, np. pracy zawodowej czy sportu rekreacyjnego.

Czas trwania rehabilitacji może być zróżnicowany. U większości pacjentów powrót do aktywności, takich jak pływanie czy nordic walking, następuje po około 5–6 miesiącach systematycznej terapii.

Która klinika leczenia kręgosłupa jest najlepsza w Polsce?

W Polsce działa wiele klinik specjalizujących się w leczeniu chorób kręgosłupa, jednak wybór tej „najlepszej” zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta – rodzaju schorzenia, oczekiwań oraz dostępności terminów. Jednym ze sposobów na znalezienie odpowiedniej placówki jest skorzystanie z portalu kliniki.pl, który umożliwia porównanie ofert, zakresu usług, opinii pacjentów i umówienie konsultacji w sprawdzonych ośrodkach medycznych.