Dyskoliza ozonowa – nowoczesna metoda leczenia dyskopatii i bólu kręgosłupa bez operacji

O właściwościach leczniczych ozonu wiadomo już od ponad stu lat. Jego odkrycia dokonał w 1840r. szwajcarski chemik, Christian Friedrich Schonbein. Początkowo wykorzystywano przede wszystkim jego działanie bakterio- i grzybobójcze, które znalazło zastosowanie głównie w celach dezynfekcyjnych i uzdatniania wody. Dalsze badania udowodniły, że ozon wykazuje silne działanie utleniające, zwiększa lokalną dystrybucję tlenu oraz rozszerza naczynia krwionośne. Ma wpływ na układ immunologiczny poprzez stymulację wytwarzania interferonu oraz czynnika TNF. Wspomaga także procesy gojenia ran i wykazuje pozytywny wpływ na pobudzenie układu czerwnokrwinkowego.

Pierwszy raz terapia z wykorzystaniem ozonu w leczeniu dyskopatii została zastosowana w 1989r. przez dr. C.Verge, który zaproponował ostrzykiwanie mieszaniną tlenu i ozonu mięśni międzykręgowych przylegających do zwyrodniałego krążka. Natomiast w latach 90-tych XX wieku włoscy lekarze, M.Muto oraz F.Avella, jako pierwsi wykonali zabieg wstrzyknięcia mieszaniny ozonu i tlenu bezpośrednio do wnętrza krążka międzykręgowego - technika jaką zastosowali pozostaje niezmienna aż do dziś. Najwięcej ośrodków wykonujących zabiegi dyskolizy ozonowej znajduje się w Azji i Europie.

Na czym polega dyskoliza ozonowa

Dyskoliza ozonowa jest zabiegiem z zakresu neurologii interwencyjnej. Odbywa się pod ciągłą kontrolą radiograficzną z wykorzystaniem tomografii komputerowej. Polega na wprowadzeniu do jądra miażdżystego zwyrodniałego krążka jałowej igły oraz podaniu 1-3ml mieszaniny ozonu i tlenu. Następnie około 7-9ml mieszaniny wstrzykiwane jest w okoliczne mięśnie międzykręgowe. Według części specjalistów doskonałym uzupełnieniem terapii jest wstrzyknięcie sterydów.

Zabieg ten jest bezpieczny, bezbolesny i bardzo rzadko wiąże się z wystąpieniem jakichkolwiek powikłań, co można tłumaczyć przeciwzapalnymi i antyseptycznymi właściwościami ozonu. Cała procedura trwa około 30 minut i jest wykonywana w znieczuleniu miejscowym. Skuteczność dyskolizy ozonowej można ocenić już po pierwszym zabiegu. Ryzyko powikłań pozabiegowych jest takie samo jak to związane z podaniem zastrzyku i dotyczy głównie rozwoju infekcji w miejscu wkłucia.

W ostatnich latach procedura została udoskonalona dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii obrazowania i lepszych igieł iniekcyjnych. Dzięki temu precyzja podania mieszaniny ozonowo-tlenowej znacząco wzrosła, co przekłada się na wyższą skuteczność kliniczną i mniejsze ryzyko działań niepożądanych. W niektórych ośrodkach wdrażane są także techniki z zastosowaniem neuronawigacji 3D.

Przygotowanie do zabiegu

Przed przystąpieniem do zabiegu pacjent przechodzi konsultację lekarską oraz badania obrazowe, najczęściej rezonans magnetyczny (MRI), w celu dokładnej lokalizacji zmian zwyrodnieniowych. Niektóre ośrodki wymagają również wykonania badań laboratoryjnych, aby wykluczyć przeciwwskazania do terapii.

Przebieg procedury medycznej

Pacjent zostaje ułożony na stole zabiegowym, a miejsce wkłucia jest dezynfekowane i znieczulane miejscowo. Całość zabiegu trwa zwykle około pół godziny. Po zakończeniu procedury pacjent może opuścić placówkę jeszcze tego samego dnia, zwykle po krótkim odpoczynku i obserwacji.

Skuteczność i wyniki leczenia

Skuteczność dyskolizy ozonowej jest porównywana do skuteczności zabiegu operacyjnego. W magazynie Journal of Vascular and Interventional Radiology ukazał się artykuł będący metaanalizą, czyli podsumowaniem wyników 12 prac poświęconych leczeniu dyskopatii z wykorzystaniem ozonu. Jednym z ocenianych parametrów był poziom satysfakcji odczuwany przez pacjenta po zabiegu związany z ustąpieniem dolegliwości oceniany w skali MacNab. Według autorów powyższej pracy pacjenci zaobserwowali u siebie ustąpienie dolegliwości oraz poprawę samopoczucia na poziomie 80%. Ciekawym aspektem jest, że do badania zakwalifikowano pacjentów w wieku od 13 do 94 lat, u których zdiagnozowano różne rodzaje dyskopatii. Ponadto, ryzyko powikłań po zabiegu dyskolizy ozonowej wynosi <1%.

Wyniki badań potwierdzających skuteczność terapii:

• W International Journal of Ozone Therapy potwierdzono skuteczność zabiegu u 88% pacjentów.
• U 68% pacjentów całkowicie ustąpiły objawy dyskopatii.
• U 20% nastąpiła znaczna poprawa stanu zdrowia.
• U 12% brak efektów – konieczność leczenia chirurgicznego.
• Dodanie sterydów zwiększyło skuteczność o dodatkowe 8% (z 70,3% do 78,3%).

Ciekawe są również wyniki porównujące skuteczność zabiegu w przypadku uzupełnienia dyskolizy ozonowej o iniekcję dawki sterydów. W czasopiśmie American Journal of Neuroradiology zostało opublikowano badanie, które wykazało, że skuteczność zabiegu uzupełniona podaniem sterydów przynosi korzyści u dodatkowych 8% pacjentów (70,3% v. 78,3%). Oceny dokonano z wykorzystaniem wspomnianej już skali MacNam po upływie 6 miesięcy od zabiegu.

W najnowszych zaleceniach opartych na wytycznych Europejskiego Towarzystwa Ozonoterapii (EAOT) podkreśla się znaczenie kwalifikacji pacjenta oraz konieczność stosowania standaryzowanych procedur, by osiągnąć najwyższą skuteczność terapeutyczną. Zwraca się uwagę na konieczność dokładnego rozpoznania obrazowego (MRI) przed zabiegiem oraz monitorowanie efektów leczenia po kilku tygodniach od interwencji.

Trwałość efektów terapii

W większości przypadków pozytywne efekty dyskolizy utrzymują się przez wiele miesięcy, a nawet lat, jednak mogą wymagać uzupełnienia w przypadku nawrotu objawów. Wczesne wdrożenie fizjoterapii po zabiegu znacząco poprawia trwałość uzyskanych rezultatów.

Wskazania i przeciwwskazania do terapii ozonowej

Dyskoliza ozonowa jest polecana przede wszystkim w leczeniu przepuklin i wypuklin krążka międzykręgowego, które nie odpowiadają na leczenie farmakologiczne i rehabilitację. Wskazaniem mogą być także zespoły bólowe korzeni nerwowych, rwa kulszowa oraz przewlekłe bóle dolnego odcinka kręgosłupa.

Przeciwwskazania obejmują m.in. aktywne infekcje, zaburzenia krzepnięcia krwi, niestabilność kręgosłupa, uczulenie na ozon, ciężkie choroby serca oraz niektóre choroby autoimmunologiczne. Zabieg nie jest również rekomendowany u kobiet w ciąży. Każdy przypadek powinien być oceniany indywidualnie przez lekarza specjalistę.

Zalecenia po zabiegu i podsumowanie

Choć dyskoliza ozonowa jest bardzo obiecującym zabiegiem, warto przed jej wykonaniem skonsultować się ze specjalistą, który oceni stopień zaawansowania dyskopatii i oszacuje szanse na powodzenie terapii. Dla wielu pacjentów może to być skuteczna i mniej inwazyjna alternatywa dla operacji chirurgicznej.

Warto także pamiętać o konieczności odpowiedniego postępowania po zabiegu – unikania przeciążeń kręgosłupa, regularnych ćwiczeń rehabilitacyjnych oraz kontroli lekarskiej. Stosowanie się do zaleceń specjalisty znacząco zwiększa trwałość efektów zabiegu.