Czym zajmuje się chirurg szczękowo-twarzowy?

Chirurg szczękowo-twarzowy zajmuje się leczeniem zaburzeń, wad i urazów w obrębie twarzoczaszki – zarówno kości, jak i tkanek miękkich. Do jego kompetencji należy także przywracanie estetyki i funkcjonalności twarzy, szczególnie u pacjentów po wypadkach, z deformacjami kostnymi lub powikłaniami stomatologicznymi.

Pamiętaj: W przeciwieństwie do stomatologa czy ortodonty chirurg szczękowy posiada uprawnienia do przeprowadzania operacji głęboko ingerujących w układ kostny i struktury tkanek miękkich twarzoczaszki.

Do zadań tego specjalisty należy m.in. przygotowanie pacjenta do leczenia protetycznego lub implantologicznego, leczenie złamań i zwichnięć żuchwy, uszkodzeń tkanek miękkich oraz przeprowadzanie zabiegów wspierających leczenie ortodontyczne – np. operacji ortognatycznych. Tego rodzaju operacje mają na celu przywrócenie prawidłowych relacji między szczęką a żuchwą, poprawiając zarówno funkcję zgryzu, jak i często również estetykę rysów twarzy.

Chirurg szczękowo-twarzowy pracuje zazwyczaj w zespołach interdyscyplinarnych – współpracując z ortodontami, laryngologami, chirurgami plastycznymi, a nawet onkologami czy neurochirurgami. Specjalizacja ta łączy w sobie elementy chirurgii stomatologicznej, plastycznej, onkologii, traumatologii i medycyny ogólnej.

Warto wiedzieć: Chirurg szczękowo-twarzowy to lekarz z wykształceniem medycznym mający specjalizację z chirurgii szczękowo-twarzowej. Nie należy go mylić z chirurgiem stomatologicznym, który ma wykształcenie stomatologiczne i węższy zakres kompetencji.

Jakie są najczęstsze zabiegi z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej?

Najczęściej wykonywane zabiegi w zakresie chirurgii szczękowo-twarzowej obejmują zarówno interwencje w jamie ustnej, jak i poważniejsze operacje w obrębie twarzoczaszki.

Typowe procedury realizowane przez chirurga to m.in.:

  • usuwanie zatrzymanych zębów (w tym ósemek),
  • resekcje wierzchołków korzeni,
  • leczenie wad wrodzonych twarzoczaszki,
  • stabilizacja złamanych kości szczęki i żuchwy,
  • leczenie torbieli, stanów zapalnych oraz deformacji,
  • chirurgiczna korekta wad zgryzu,
  • operacje ortognatyczne,
  • rekonstrukcje po urazach,
  • leczenie obturacyjnego bezdechu sennego,
  • udrażnianie dróg łzowych,
  • usuwanie znamion skórnych.
Uwaga: Chirurg szczękowo-twarzowy nie ogranicza się do leczenia stomatologicznego. To specjalista, który podejmuje się skomplikowanych operacji twarzowych tam, gdzie inne metody zawodzą.

Usunięcie zębów mądrości (ósemek)

Chirurdzy szczękowo-twarzowi wykonują m.in. rekonstrukcje po urazach, usuwanie torbieli, operacje ortognatyczne czy leczenie nowotworów w obrębie twarzy

Ekstrakcja zębów mądrości to jeden z najczęściej przeprowadzanych zabiegów przez chirurga szczękowo-twarzowego, szczególnie w przypadkach, gdy ósemki są zatrzymane lub rosną pod nieprawidłowym kątem. Zatrzymane ósemki mogą naciskać na sąsiednie zęby, powodować stany zapalne, torbiele lub nawet uszkodzenia nerwów.

W takich sytuacjach klasyczne usunięcie zęba staje się niemożliwe, dlatego konieczna jest interwencja chirurgiczna, często z zastosowaniem nacięcia dziąsła i rozdzielenia zęba na fragmenty. Wybór znieczulenia – miejscowego lub ogólnego – zależy od stopnia trudności zabiegu oraz preferencji pacjenta.

Pamiętaj: Opóźnianie ekstrakcji zatrzymanych ósemek może prowadzić do poważnych powikłań, w tym infekcji, ropni i przewlekłych bólów promieniujących do ucha, oka czy skroni.

Gojenie się po ekstrakcji trwa zazwyczaj kilka dni. W tym czasie należy stosować się do zaleceń lekarza, unikać gorących napojów, intensywnego wysiłku i palenia tytoniu, które mogą zaburzyć proces regeneracji tkanek.

Usuwanie torbieli z zatoki szczękowej

Torbiele zatoki szczękowej to patologiczne zmiany o charakterze łagodnym, które mogą jednak prowadzić do znacznego dyskomfortu – w tym bólów głowy, uczucia rozpierania w obrębie policzka czy trudności z oddychaniem przez nos. Zmiana ta może powstawać na tle przewlekłego stanu zapalnego zęba lub w wyniku urazu.

Zabieg chirurgiczny polega na precyzyjnym usunięciu torbieli z zachowaniem zdrowych tkanek i czasami – jeśli to konieczne – jednoczesnym usunięciu zęba przyczynowego. Niekiedy chirurg decyduje się także na uzupełnienie powstałego ubytku materiałem kościozastępczym, co pozwala przywrócić prawidłowe kontury kostne.

Uwaga: Torbiele, mimo łagodnego charakteru, mogą prowadzić do osłabienia struktury kości, deformacji zatoki szczękowej lub wtórnych zakażeń – dlatego ich leczenie nie powinno być odkładane.

Objawy torbieli bywają mylone z typowym bólem zatok. Jeśli problem utrzymuje się mimo leczenia zachowawczego, warto wykonać badanie obrazowe – np. tomografię 3D – które dokładnie ukaże położenie zmiany.

Operacje wad zgryzu i urazów powypadkowych

Operacje ortognatyczne to zabiegi polegające na chirurgicznym przesunięciu kości szczęki, żuchwy lub obu jednocześnie w celu poprawy funkcji zgryzu oraz estetyki twarzy. Wskazaniem do ich przeprowadzenia jest m.in. wysunięcie żuchwy (progenia), cofnięcie szczęki, zgryz otwarty, asymetrie czy trudności w oddychaniu.

Zabieg ten wykonywany jest po zakończonym leczeniu ortodontycznym, które przygotowuje łuki zębowe do prawidłowego ustawienia po operacji. Sam zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym i wymaga dokładnego planowania w oparciu o badania obrazowe i analizę cefalometryczną.

W przypadku pacjentów po wypadkach chirurg szczękowy rekonstruuje uszkodzone struktury twarzy – szczękę, żuchwę, oczodoły – z zastosowaniem płytek tytanowych, szyn chirurgicznych lub przeszczepów. Dzięki nowoczesnym technologiom możliwe jest dokładne odtworzenie pierwotnych kształtów kości i przywrócenie symetrii twarzy.

Pamiętaj: Leczenie operacyjne wad zgryzu to nie tylko zabieg estetyczny – jego celem jest również poprawa żucia, oddychania, wymowy i zapobieganie dalszym zaburzeniom stawów skroniowo-żuchwowych.

Udrażnianie dróg łzowych

Chirurgia szczękowo-twarzowa łączy elementy stomatologii, chirurgii plastycznej oraz laryngologii

Niedrożność dróg łzowych objawia się uporczywym łzawieniem, uczuciem „pełnego oka”, częstym pieczeniem, a czasem obecnością wydzieliny ropnej. Schorzenie to może mieć charakter wrodzony, pourazowy lub zapalny, a u dorosłych najczęściej wynika z przewlekłych infekcji lub zmian anatomicznych w obrębie nosa i zatok.

Zabieg udrażniania przeprowadza się metodą endoskopową, która jest minimalnie inwazyjna i nie pozostawia widocznych blizn. Polega ona na utworzeniu nowego połączenia między woreczkiem łzowym a jamą nosową, co pozwala na skuteczny odpływ łez.

Warto wiedzieć: Nieleczona niedrożność może prowadzić do zapalenia woreczka łzowego (tzw. dakriocystitis), a w skrajnych przypadkach – do powstania ropni, wymagających hospitalizacji i leczenia antybiotykami.

Leczenie chrapania i obturacyjnego bezdechu sennego

Chrapanie i obturacyjny bezdech senny (OBS) to dolegliwości, które nie tylko obniżają jakość snu, ale mogą również zwiększać ryzyko nadciśnienia, chorób serca i udaru. Gdy przyczyną jest nieprawidłowa budowa szczęki lub żuchwy,jedyną skuteczną formą leczenia może być zabieg chirurgiczny.

Pamiętaj: Nieleczony bezdech może prowadzić do przewlekłego zmęczenia, problemów z koncentracją i znacznego obniżenia komfortu życia.

Najczęściej stosowaną metodą jest obustronne wysunięcie szczęki i żuchwy, co prowadzi do powiększenia światła gardła i poprawy drożności dróg oddechowych. W cięższych przypadkach leczenie chirurgiczne może być uzupełnione o terapię CPAP lub leczenie ortodontyczne.

Uwaga: Operacyjne leczenie OBS należy do wysoce skutecznych – trwała poprawa oddychania nocnego często eliminuje potrzebę stosowania urządzeń wspomagających sen.

Usuwanie pieprzyków przez chirurga szczękowo-twarzowego

Chirurgiczne usuwanie znamion barwnikowych (tzw. pieprzyków) to zabieg wykonywany zarówno z powodów estetycznych, jak i zdrowotnych. Zmiany o nieregularnym kształcie, szybkim wzroście lub zróżnicowanej kolorystyce mogą być objawem czerniaka – nowotworu skóry o wysokim stopniu złośliwości.

Zabieg polega na wycięciu zmiany wraz z marginesem zdrowej tkanki, co zmniejsza ryzyko wznowy. W przypadku lokalizacji w widocznych miejscach twarzy chirurg wykonuje plastykę skóry, aby zminimalizować blizny i zachować naturalne kontury.

Warto wiedzieć: Każda usunięta zmiana jest wysyłana do badania histopatologicznego – nawet jeśli usunięcie było podyktowane względami estetycznymi.

Kiedy warto zgłosić się do chirurga szczękowego?

Lekarze oglądają zdjęcie rentgenowskie i analizują diagnozę chirurgii jamy ustnej

Wizyta u chirurga szczękowo-twarzowego jest konieczna w sytuacjach, które wykraczają poza możliwości leczenia stomatologicznego lub ortodontycznego.

Najczęstsze wskazania to:

  • urazy czaszkowo-twarzowe (złamania, zwichnięcia),
  • torbiele i stany zapalne w kościach twarzoczaszki,
  • schorzenia zatok szczękowych,
  • nowotwory głowy i szyi,
  • wady zgryzu wymagające leczenia operacyjnego.

Do chirurga może skierować stomatolog, laryngolog, neurolog lub inny specjalista – w zależności od charakteru problemu.

Jak wygląda przygotowanie do zabiegu chirurgicznego w obrębie twarzy i szczęki?

Pierwszym etapem leczenia jest konsultacja, podczas której lekarz:

  • przeprowadza wywiad medyczny i ocenia stan jamy ustnej,
  • wykonuje lub zleca badania obrazowe (RTG, tomografia),
  • analizuje relacje zgryzowe i funkcję stawów skroniowo-żuchwowych.

Wśród najczęściej wykonywanych badań znajduje się:

  • telerentgenogram (RTG cefalometryczne) – pozwala ocenić ustawienie szczęk i zgryzu,
  • tomografia 3D – daje obraz struktur kostnych, zatok i tkanek miękkich.

Na podstawie wyników lekarz planuje leczenie – operacyjne lub zachowawcze – często we współpracy z ortodontą lub laryngologiem.

Chirurg szczękowy – cennik i refundacja NFZ

Koszt zabiegów z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej może się różnić w zależności od wielu czynników, takich jak: stopień skomplikowania procedury, konieczność zastosowania specjalistycznych materiałów, znieczulenie czy miejsce, w którym realizowane jest leczenie.

Wszelkie szczegóły dotyczące kosztów najlepiej uzyskać bezpośrednio w wybranej placówce medycznej, po konsultacji ze specjalistą.

Warto wiedzieć: Część procedur może być wykonywana w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia – dotyczy to najczęściej przypadków wymagających leczenia szpitalnego, takich jak urazy, wady wrodzone czy poważne schorzenia onkologiczne. Aby skorzystać z refundacji, wymagane jest skierowanie oraz spełnienie kryteriów kwalifikacji.

Klinika chirurgii szczękowo-twarzowej – chirurg szczękowy w pobliżu

Portret szczęśliwego dentysty i jego zespołu w klinice

Wybierając specjalistę z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej, warto zwrócić uwagę na doświadczenie lekarza, dostępność nowoczesnego zaplecza diagnostycznego oraz możliwość kompleksowego leczenia – często z udziałem innych specjalistów, takich jak ortodonci, laryngolodzy czy chirurdzy plastyczni.

Jeśli szukasz sprawdzonej kliniki lub gabinetu w swojej okolicy, możesz skorzystać z wyszukiwarki dostępnej na portalu kliniki.pl – to proste i wygodne narzędzie, które pomoże Ci znaleźć renomowaną placówkę oraz umówić się na konsultację z chirurgiem szczękowo-twarzowym.

 Pamiętaj: Placówki różnią się między sobą nie tylko lokalizacją, ale też zakresem świadczonych usług, podejściem do pacjenta i stosowanymi technikami zabiegowymi. Wybór odpowiedniego miejsca ma bezpośredni wpływ na komfort i efektywność leczenia.

Źródła:

  • red. T. Gedrange, J. Zapała, M. Dominiak, "Chirurgia ortognatyczna, wyd. 1", Edra Urban & Partner, Wrocław, 2018
  • red. nauk. L. Krys, "Chirurgia szczękowo-twarzowa, wyd. 5", PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa, 2011
  • red. T. Kaczmarzyk, "Torbiele obszaru szczękowo-twarzowego", Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa, 2015