Komórki macierzyste w stomatologii

Komórki macierzyste można uzyskać m.in. ze szpiku kostnego czy z tkanki tłuszczowej. Znaleźć je można również w zębach, wyróżnia się tam nawet kilka typów tych struktur (m.in. pochodzących z miazgi zębowej czy koniuszka brodawek zębowych). Uzyskiwanie materiału z zębów wzbudza zainteresowanie badaczy m.in. z tego względu, że - w porównaniu do innych źródeł komórek macierzystych - jest to stosunkowo łatwe do przeprowadzenia. 

Potencjalnych zastosowań komórek macierzystych w stomatologii wyróżnia się wiele. Mogą one wspomóc procesy integracji implantów zębowych z tkankami pacjenta, ale i wspomagać procesy odtwarzania tkanek okołozębowych. Te przykłady to jednak jedynie podstawowe zastosowania komórek macierzystych w gabinetach stomatologicznych.

Czy komórki macierzyste mogą zrewolucjonizować stomatologię?

Mnogość możliwości zastosowania komórek macierzystych sprawia, że co jakiś czas pojawiają się doniesienia o coraz to nowych typach zabiegów. Jako przykład takowego można podać rekonstrukcję tkanki kostnej żuchwy z zastosowaniem komórek macierzystych uzyskanych z tkanki tłuszczowej, zabieg przeprowadzony w Polsce po raz pierwszy w lipcu 2016 roku w Gdańsku. Wykonana w Klinice Vivadental operacja miała za zadanie odtworzenie tkanki kostnej u pacjentki, u której jej niedostatek wynikał z wrodzonego braku zawiązków zębowych. Przeszczep komórek macierzystych miał w tym przypadku za zadanie odbudować kość żuchwy, dzięki czemu możliwe stałoby się zastosowanie u chorej implantów zębowych.

Inni badacze podejmują z kolei próby usprawnienia leczenia kanałowego zębów: obecnie zakażona miazga zębowa jest usuwana i zastępowana materiałem syntetycznym, prowadzi to jednak do obumierania zębów. Zastosowanie komórek macierzystych do odbudowy resekowanych tkanek mogłoby sprawić, że ząb nadal funkcjonowałby prawidłowo.

Magazynowanie komórek macierzystych z zębów

Dotychczas dość popularne było przechowywanie w bankach krwi pępowinowej, możliwe jednak, że miejsce tego materiału zajmą właśnie zęby. Pojawia się bowiem coraz więcej przedsiębiorstw proponujących magazynowanie komórek macierzystych pochodzenia zębowego. Możliwe jest zarówno zachowanie naturalnie utraconych przez dziecko zębów mlecznych, jak i tych, które z jakichś przyczyn są usuwane u dorosłych pacjentów.

Przyszłość stomatologii - nowe zęby z komórek macierzystych

Choć wymieniane na końcu, to chyba jednak budzące najwięcej zainteresowanie jest uzyskiwanie całkowicie nowych zębów z komórek macierzystych. Obecnie badania prowadzone są na zwierzętach, jeżeli jednak uzyskane wyniki będą satysfakcjonujące to możliwe, że już wkrótce implanty zębowe przestaną odgrywać tak dużą jak aktualnie rolę.

Wstępne założenia bazują na tym, aby pobierać od pacjenta komórki macierzyste i później hodować je razem ze specjalnymi substancjami, które pobudzałyby rozwój komórek do struktur zębowych. Otrzymany zawiązek miałby być wszczepiany pacjentowi w miejsce braku zębowego i, po jakimś czasie, miałoby dochodzić do rozwoju prawidłowego zęba. Odległa przyszłość? Jeszcze kilka temu można by zapewne tylko o tym marzyć, dziś naukowcy - dzięki postępowi technologicznemu i coraz większej wiedzy o ludzkim organizmie - są w stanie przekraczać istniejące dotychczas bariery. Pozostaje czekać.

Innowacyjny projekt badawczy - odtwarzanie zębów z komórek macierzystych dziąseł

Naukowcy z Politechniki Warszawskiej we współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Poznaniu rozpoczęli projekt, który skupia się na badaniu potencjału komórek macierzystych wyodrębnionych z dziąseł w celu hodowli nowych zębów.

Wspólny projekt Politechniki Warszawskiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu koncentruje się na różnicowaniu komórek macierzystych pobranych z dziąseł świńskich w kierunku tkanki kostnej, chrzęstnej i tkanki nerwowej. Naukowcy starają się zapewnić odpowiedni nośnik, na którym komórki macierzyste będą mogły rosnąć i przekształcać się w pożądaną tkankę.

Projekt obejmuje syntezę materiałów na rusztowania, które będą w pełni biozgodne, resorbowalne i biomimetyczne. Badacze planują także współpracę z ośrodkami zagranicznymi w celu oceny uzyskanych tkanek.

Choć Japończycy zdołali już wyhodować zawiązki zębów z komórek macierzystych krwi pępowinowej, w Polsce, gdzie krew pępowinowa nie jest powszechnie dostępna, poszukuje się alternatywnych źródeł tkanki zębowej i kostnej. Projekt ma potencjał dostarczenia rozwiązań dla osób starszych lub tych, u których implanty zębowe nie są odpowiednie ze względu na zagrożenia związane z atakami organizmu na tkankę wokół implantów.

Prace nad skutecznymi i trwałymi metodami odtwarzania uzębienia pozostają nadal otwarte i stanowią ważne wyzwanie w dziedzinie medycyny regeneracyjnej.