Balonikowanie trąbek Eustachiusza - wskazania do zabiegu

Trąbka słuchowa (zwana również trąbką Eustachiusza) jest kanałem leżącym pomiędzy uchem środkowym a jamą gardła. Jest zaangażowana w wyrównywanie ciśnienia w obrębie jamy bębenkowej oraz w usuwanie nadmiernej ilości płynów ze struktur narządu słuchu. Gdy dochodzi do zaburzeń funkcji trąbki słuchowej (z różnych przyczyn – alergicznych, infekcyjnych czy związanych z obecnością nadmiernie rozrastających się tkanek), pojawiać się mogą objawy takie jak szumy uszne, wysięki, zawroty głowy; istnieje ryzyko wystąpienia zapalenia ucha środkowego.

Wskazania w leczeniu trąbki Eustachiusza

Zabieg balonikowania trąbki słuchowej nie posiada jeszcze wyraźnej pozycji w obrębie wytycznych dotyczących leczenia zablokowanych przewodów słuchowych. Aktualnie znajduje się wśród tak zwanych metod "off - label" – czyli takich, których stosowanie jest zależne od wiedzy lekarza i jego własnego sądu co do słuszności i skuteczności terapii w danej sytuacji klinicznej. Przyczyna takiego stanu leży w niedostatecznej ilości publikacji naukowych dotyczących tego sposobu kuracji. Można jednak porównać proponowane formy leczenia.

Najczęstsze wskazania

Najczęstsze wskazania do balonikowania trąbek Eustachiusza obejmują:

• przewlekłą niedrożność trąbki Eustachiusza utrzymującą się ponad 3 miesiące mimo leczenia farmakologicznego;
• nawracające zapalenia ucha środkowego u dorosłych pacjentów;
• uciążliwe objawy przy zmianach ciśnienia atmosferycznego, takie jak ból, uczucie zatkanego ucha czy zawroty głowy;
• utrzymujący się wysięk w uchu środkowym bez poprawy po zastosowaniu terapii zachowawczej;
• nietolerancja lub przeciwwskazania do długotrwałego stosowania sterydów lub leków przeciwhistaminowych;
• objawy towarzyszące przewlekłej dysfunkcji trąbki słuchowej, w tym niedosłuch przewodzeniowy oraz szumy uszne;
• brak skuteczności wcześniejszych interwencji, w tym drenażu jamy bębenkowej lub terapii miejscowej.

Metody zachowawcze

Celem odblokowania trąbki słuchowej można zastosować farmakoterapię, wśród stosowanych substancji znajdują się glikokortykosteroidy oraz leki przeciwhistaminowe. Mają one jednak działania niepożądane oraz ograniczoną skuteczność.

W użyciu są także specjalne implanty, które po umieszczeniu we właściwej lokalizacji poszerzają światło trąbki słuchowej. Ich wadą jest fakt, że ulegają one zużyciu i może zaistnieć konieczność ich wymiany. Groźne są ewentualne powikłania, takie jak przetrwałe przerwanie ciągłości błony bębenkowej (tworzywo wprowadza się do ucha właśnie przez tę strukturę). Dodatkowym utrudnieniem jest konieczność unikania wody. Jest jednak techniką zdecydowanie tańszą od balonikowania oraz stosowaną od dłuższego czasu, co skutkuje większą ilością dostępnych danych.

Przebieg zabiegu balonikowania trąbek Eustachiusza

Balonikowanie przeprowadzane jest zazwyczaj wtedy, kiedy inne metody leczenia zawodzą lub gdy pacjent chce uniknąć ograniczeń związanych z farmakoterapią. Sam zabieg trwa w granicach 30 minut, wykonywany jest pod znieczuleniem ogólnym. Do wnętrza ucha, poprzez nos, wprowadzany jest balonik, który ulega napompowaniu i w ten sposób uzyskiwane jest poszerzenie.

Po tej czynności powietrze jest spuszczane, a sam balonik usuwany z organizmu. Zabieg zaliczany jest do technik endoskopowych, małoinwazyjnych. W badaniu opublikowanym w 2010 r. [1] u żadnego z poddanych leczeniu pacjentów nie wystąpiło krwawienie, infekcja czy pogorszenie słuchu. 60% leczonych podało poprawę objawów.

Nowoczesne technologie i bezpieczeństwo

W ostatnich latach udoskonalono technologię balonów i aparatury do ich wprowadzania, co zwiększyło precyzję i bezpieczeństwo. Nowoczesne urządzenia umożliwiają pozycjonowanie balonika w ujściu trąbki i kontrolowane ciśnienie podczas rozszerzania.

Zabieg najczęściej wykonywany jest ambulatoryjnie. W niektórych przypadkach możliwe jest zastosowanie jedynie znieczulenia miejscowego – zwłaszcza u dorosłych pacjentów bez przeciwwskazań. Procedura nie wymaga cięcia ani szwów.

Balonikowanie jest coraz częściej omawiane w kontekście ENT (ang. ear, nose, throat), czyli otorynolaryngologii, jako nowoczesna forma laryngologicznego leczenia ciśnienia w uchu. Staje się ono uzupełnieniem terapii w przypadkach przewlekłej dysfunkcji trąbki Eustachiusza opornej na leczenie farmakologiczne.