Biopsja cienkoigłowa piersi

Biopsja cienkoigłowa piersi (Fine Needle Aspiration, FNA) jest procedurą polegającą na nakłuciu zmiany obecnej w gruczole sutkowym za pomocą cienkiej igły (zazwyczaj o średnicy 0,6 mm, przypominającej standardową igłę do pobierania krwi żylnej) oraz aspiracji komórek guzka lub płynu w przypadku nakłuwania cysty (torbieli piersi). Z pobranego w ten sposób materiału przygotowuje się preparaty mikroskopowe, które następnie są oceniane histopatologicznie, co pozwala na stwierdzenie, z jaką zmianą mamy do czynienia.

Ponadto biopsja cienkoigłowa piersi umożliwia całkowite opróżnienie cysty z obecnego w niej płynu i tym samym znosi objawy takie jak ból i tkliwość gruczołu piersiowego - jest to zatem procedura nie tylko diagnostyczna, ale i lecznicza.

Wskazania do wykonania biopsji cienkoigłowej piersi

Wytyczne Polskiego Towarzystwa Patologów określają następujące sytuacje kliniczne, w których badanie jest szczególnie przydatne:

• ewakuacja płynu z torbieli,
• podejrzenie zmiany niezłośliwej w badaniach obrazowych,
• wznowa miejscowa raka piersi,
• diagnostyka guzów o zaawansowaniu miejscowym i regionalnym - czyli guzów o charakterze złośliwym, które nie naciekają otaczających tkanek i dają przerzuty wyłącznie do najbliższych węzłów chłonnych,
• pozyskanie materiału do oznaczenia stanu receptorów estrogenowych i progesteronowych w raku piersi - badanie takie służy ocenie ewentualnej odpowiedzi komórek guza na leczenie hormonalne.

Biopsja cienkoigłowa może być także wskazana w przypadku niejednoznacznych wyników innych badań obrazowych lub w sytuacji, gdy pacjentka ma przeciwwskazania do bardziej inwazyjnych metod diagnostycznych. Warto również podkreślić, że decyzja o wykonaniu biopsji powinna być podejmowana indywidualnie, w oparciu o pełny obraz kliniczny i konsultację z lekarzem specjalistą.

Przeciwwskazania do biopsji cienkoigłowej piersi

Chociaż biopsja cienkoigłowa jest stosunkowo bezpieczna, istnieją pewne przeciwwskazania do jej wykonania. Należą do nich:

• ciężkie zaburzenia krzepnięcia krwi, które mogą zwiększać ryzyko krwawienia,
• aktywne infekcje w okolicy planowanego nakłucia, które mogą prowadzić do rozprzestrzenienia infekcji,
• alergia na środki stosowane podczas procedury (choć znieczulenie miejscowe zwykle nie jest konieczne, czasami może być używane dla komfortu pacjentki).

Przygotowanie pacjentki do zabiegu

Przed przystąpieniem do biopsji cienkoigłowej piersi, pacjentka powinna podjąć kilka kroków przygotowawczych:

• należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, zwłaszcza tych wpływających na krzepnięcie krwi, jak aspiryna czy leki przeciwzakrzepowe. Może być konieczne czasowe ich odstawienie przed zabiegiem,
• pacjentka powinna unikać stosowania dezodorantów, kremów czy balsamów w okolicy piersi i pach w dniu zabiegu, aby nie wpływać na jakość badania,
• warto przyjść na zabieg w luźnym, wygodnym ubraniu, które ułatwi dostęp do okolicy piersi.

Różnice między biopsją cienkoigłową a gruboigłową

Biopsja cienkoigłowa i gruboigłowa są dwiema różnymi metodami pobierania materiału do badania histopatologicznego. Biopsja cienkoigłowa wykorzystuje bardzo cienką igłę do aspiracji komórek, co jest mniej inwazyjne i nie wymaga znieczulenia. Jest idealna do diagnostyki zmian płynnych, takich jak cysty.

Biopsja gruboigłowa natomiast używa grubszej igły, co pozwala na pobranie większej ilości tkanki, a nie tylko pojedynczych komórek. Jest stosowana, gdy potrzebna jest większa ilość materiału do dokładniejszej analizy, szczególnie w przypadku twardych guzów, i zwykle wymaga znieczulenia miejscowego.

Skuteczność biopsji cienkoigłowej w diagnostyce

Liczne badania kliniczne wskazują na wysoką czułość badania w rozpoznawaniu zmian atypowych (podejrzanych) i nowotworowych. Podsumowanie biopsji cienkoigłowych wspomaganych metodami badania obrazowego wykonanych u 209 pacjentek w Department of Pathology, Louisiana State University Health Sciences Center wykazało czułość biopsji cienkoigłowej w wykrywaniu wspomnianych zmian rzędu 93,8% - oznacza to, że na każdy 1000 pacjentek, u których występują zmiany sutka atypowe i złośliwe, biopsja cienkoigłowa jest w stanie to potwierdzić u 938 pacjentek.

Inne, duże badanie populacyjne przeprowadzone na grupie 697 kobiet przez Department of Surgery, Loyola University Medical Center, Maywood, u których wykonano biopsję cienkoigłową zmian gruczołu sutkowego wykazało 97% czułość tego badania w rozpoznawaniu zmian wymagających leczenia.

Warto również wspomnieć, że skuteczność biopsji cienkoigłowej może być zwiększona dzięki zastosowaniu technologii wspomagających, takich jak ultrasonografia czy mammografia. Te metody pozwalają na precyzyjniejsze nakłucie zmiany, co zwiększa dokładność i wartości diagnostyczne pobranego materiału.

Zalety biopsji cienkoigłowej piersi

Zalety biopsji cienkoigłowej piersi:

• pozwala na małoinwazyjny, bezpieczny, szybki i możliwy do ambulatoryjnego wykonania pobór materiału do dalszych badań ze zmiany w gruczole sutkowym,
• nie wymaga stosowania znieczulenia,
• w połączeniu z badaniami obrazowymi, w tym dwupłaszczyznowym obrazowaniem radiologicznym (tzw. biopsja stereotaktyczna), pozwala na dokładną lokalizację i nakłucie zmian niewyczuwalnych w badaniu palpacyjnym,
• jest mniej kosztowna i mniej czasochłonna niż tradycyjne metody chirurgiczne,
• dzięki szybkiemu czasowi wykonania i minimalnym ryzykom związanym z powikłaniami, staje się coraz bardziej popularnym wyborem w diagnostyce zmian w piersiach.

Możliwe powikłania i ograniczenia biopsji cienkoigłowej

Możliwe powikłania i ograniczenia obejmują:

• niewielkie krwiaki,
• ból w miejscu nakłucia,
• infekcje, choć występują one rzadko,
• niewystarczającą ilość materiału do pełnej diagnozy, co może wymagać dalszych badań,
• trudności w odróżnieniu niektórych rodzajów zmian, zwłaszcza w przypadku guzów o mieszanym charakterze.

W niektórych przypadkach, w zależności od wyniku biopsji, może być konieczne wykonanie dodatkowych testów diagnostycznych lub zastosowanie bardziej zaawansowanych metod biopsji, takich jak biopsja gruboigłowa. Ważne jest, aby pacjentka była poinformowana o wszystkich możliwych ryzykach i korzyściach związanych z tą procedurą.