Biopsja gruboigłowa piersi

Biopsja gruboigłowa piersi (Core Biopsy, CB) jest zabiegiem polegającym na nakłuciu zmiany gruczołu sutkowego w znieczuleniu miejscowym za pomocą igły o szerokim świetle, co umożliwia pobranie tkanek z zachowaniem ich struktury cytoarchitektonicznej. W przeciwieństwie do biopsji cienkoigłowej, gdzie pobrany materiał stanowi zawiesinę komórkową, próbki pobrane za pomocą biopsji gruboigłowej mają postać cylindryczną o wielkości porównywalnej do ziarna ryżu. Podczas zabiegu pobieranych jest kilka do kilkunastu próbek materiału.

Biopsja gruboigłowa może być wspomagana metodami obrazowymi, np. mammografią lub ultrasonografią, a także dwupłaszczyznowym obrazowaniem radiologicznym (biopsja stereotaktyczna) w celu dokładnej lokalizacji zmiany i kontroli toru igły. Pobór materiału z trudno dostępnych miejsc może być wspomagany próżniowo – Vacuum-Assisted Core Biopsy. Pobrane tkanki są poddawane ocenie mikroskopowej, na podstawie której są kwalifikowane do grup histopatologicznych od B1 do B5, gdzie B1 oznacza utkanie prawidłowe, a B5 nowotwór złośliwy.

Wskazania do wykonania biopsji piersi

Obecna diagnostyka histopatologiczna oparta jest na badaniach immunocytochemicznych (reakcje białek komórkowych ze specyficznymi białkami panelowymi, czyli odczynnikami) i sprawia, że biopsja gruboigłowa znajduje coraz szersze zastosowanie. Pobrany tą metodą materiał jest dobrym źródłem preparatów do oceny immunocytochemicznej, zmniejszając tym samym udział biopsji cienkoigłowej w diagnostyce zmian gruczołu piersiowego.

Najczęstsze wskazania do biopsji gruboigłowej to:

• obecność guza wyczuwalnego palpacyjnie,
• zmiany widoczne w badaniach obrazowych (mammografia, USG),
• podejrzenie złośliwego charakteru zmiany,
• rozbieżności między wynikami badań obrazowych a biopsją cienkoigłową,
• konieczność oceny receptorów hormonalnych,
• ocena statusu HER2/neu w celu kwalifikacji do terapii.

Skuteczność diagnostyczna biopsji gruboigłowej

Wiele badań klinicznych potwierdza wysoką czułość, czyli zdolność do uchwycenia zmian nowotworowych w biopsji gruboigłowej sutka. Podsumowanie pięciu badań (tzw. metaanaliza) obejmujących łącznie 865 biopsji gruboigłowych i oceniających czułość tego badania, dokonane przez specjalistów z Department of Surgery, University Hospital Utrecht w Holandii wykazało uśrednioną 97-procentową czułość biopsji gruboigłowej w rozpoznawaniu nowotworu złośliwego w obrębie zmian niewyczuwalnych palpacyjnie.

Czułość różnych technik

Jeszcze większa analiza 107 badań dokonana przez naukowców z Eisenberg Center at Oregon Health & Science University, USA, wykazała 86-procentową czułość biopsji wykonywanej pod kontrolą wzroku, 98-procentową czułość przy asyście USG, taką samą czułość biopsji stereotaktycznej, natomiast w przypadku biopsji wspomaganej próżniowo 97-procentową czułość przy asyście USG i 99-procentową czułość przy biopsji stereotaktycznej wspomaganej próżniowo.

Postęp technologiczny

W ostatnich latach rozwój technologii zwiększył precyzję i bezpieczeństwo biopsji gruboigłowej, m.in. poprzez zastosowanie igieł jednorazowych o zoptymalizowanej średnicy i systemów automatycznego pobierania, co podkreślają m.in. aktualne zalecenia Europejskiego Towarzystwa Raka Piersi (EUSOMA).

Zalety gruboigłowej biopsji piersi

Główną zaletą badania jest wysoka, sięgająca 99% czułość w rozpoznawaniu nowotworu złośliwego piersi, a także możliwość określenia typu histologicznego, czyli rodzaju komórek, z jakich się składa, stopnia zaawansowania i inwazyjności, co odgrywa kluczową rolę w wyborze terapii.

Znaczenie w planowaniu leczenia

W wielu przypadkach zastosowanie biopsji gruboigłowej pozwala uniknąć biopsji chirurgicznej (wycinającej), która jest zabiegiem bardziej inwazyjnym. Biopsja gruboigłowa umożliwia również lepsze planowanie zabiegów chirurgicznych, np. decyzję o oszczędzającym zabiegu onkoplastycznym lub kwalifikację do chemioterapii przedoperacyjnej.

Dodatkowe zalety biopsji gruboigłowej:

• pozwala na ocenę ekspresji receptorów hormonalnych,
• daje możliwość analizy genetycznej materiału,
• umożliwia dopasowanie leczenia celowanego,
• często pozwala uniknąć powtórnych biopsji,
• skraca czas diagnostyki i planowania terapii.

Ponadto, stosując metody immunocytochemiczne, możliwa jest dodatkowa ocena białek nowotworowych na podstawie ich reakcji ze specjalnym panelem przeciwciał wykorzystywanych do badania, co wnosi istotne informacje kliniczne, np. podatność nowotworu na leczenie farmakologiczne.

Powikłania i bezpieczeństwo zabiegu

Zabieg biopsji gruboigłowej jest procedurą stosunkowo bezpieczną. Powikłania występują rzadko i mają zwykle łagodny przebieg. Do najczęstszych należą krwiaki w miejscu wkłucia, przejściowe dolegliwości bólowe oraz miejscowe zasinienie.

W bardzo rzadkich przypadkach może dojść do infekcji lub uszkodzenia okolicznych struktur, jednak ryzyko to jest zminimalizowane dzięki kontroli obrazowej i odpowiedniemu przygotowaniu pola zabiegowego.

Po zabiegu zaleca się ograniczenie aktywności fizycznej przez 24 godziny, stosowanie chłodnych okładów oraz obserwację miejsca wkłucia. W razie wystąpienia nasilonego bólu lub obrzęku należy skonsultować się z lekarzem.