Co to jest tomografia komputerowa zatok

Zatoki przynosowe (łac. Sinus paranasales) są to uwypuklenia błony śluzowej jamy nosowej, tworzące przestrzenie powietrzne w kościach twarzoczaszki. U dorosłych wyróżnia się parzyste zatoki czołowe i szczękowe, pojedynczą klinową oraz komórki sitowe. Ich zawiązki powstają już w życiu płodowym, jednak pełny rozwój osiągają dopiero ok. 25-30 roku życia. 

Pomimo wielu badań, rola zatok przynosowych nie została poznana. Sugeruje się, że pełnią one funkcję amortyzacyjną podczas urazów, ogrzewają i nawilżają wdychane powietrze czy też wpływają na zmysł węchu. W przypadku schorzeń, których przyczyną mogą być problemy z zatokami przynosowymi, jedną z metod diagnostycznych jest tomografia komputerowa tych struktur.

Tomografia komputerowa zatok jako badanie diagnostyczne

Tomografia komputerowa (TK) jest jednym z najlepszych, nieinwazyjnych badań obrazowych. Dzięki wykorzystaniu promieniowania rentgenowskiego, możliwe jest dokładne zwizualizowanie budowy prawie każdej części ciała. Pierwszy tomograf komputerowy został stworzony przez Godfrey’a Newbolda Hounsfielda w ok 1968r. Od tego czasu maszyna jest udoskonalana, dzięki czemu znacząco poprawiła się jakość obrazu, zmniejszyła ilość szkodliwych promieni X wykorzystywanych podczas badania, a długość badania skróciła się z 25 minut do kilkunastu sekund.

Tomografia komputerowa zatok obocznych nosa uważana jest za najlepszą metodę ich obrazowania. Ponadto uznawana jest za złoty standard w diagnostyce ich schorzeń. Jednym z najpopularniejszych wskazań do wykonania tego badania jest podejrzenie przewlekłego zapalenia zatok. Choroba ta manifestuje się głównie bólami głowy oraz uczuciem zatkania nosa. Występuje często u osób cierpiących z powodu alergicznego nieżytu nosa, astmy oskrzelowej, mukowiscydozy oraz mających narażenie na dym tytoniowy. Obrazowanie z użyciem tomografii komputerowej pozwala na zwizualizowanie pogrubiałej błony śluzowej zatok przynosowych czy też polipów. Dzięki temu możliwe jest rozpoznanie przewlekłego zapalenia zatok i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Kolejnym wskazaniem do badania jest podejrzenie procesów nowotworowych. TK zatok jest w tym przypadku najdokładniejszą metodą diagnostyczną i pozwala na precyzyjne określenie wielkości oraz ewentualnego nacieku zmiany. Wszelkiego rodzaju urazy w obrębie twarzoczaszki, które mogły doprowadzić do uszkodzenia zatok, również wymagają wykonania badania. Należy także podkreślić, że wykonanie TK jest konieczne przed wszystkimi zabiegami operacyjnym w zakresie zatok przynosowych, w tym także z użyciem metody endoskopowej (FESS). Pozwala ona bowiem na dokładną ocenę warunków anatomicznych pacjenta i odpowiednie przygotowanie się lekarza do operacji.

Skierowanie na badanie tomografii komputerowej zatok przynosowych daje lekarz, najczęściej specjalista otolaryngologii. Jest ono konieczne, ze względu na narażenie na promieniowanie X, niezależnie czy badanie będzie wykonywane prywatnie czy w ramach NFZ. W przypadku TK zatok przynosowych nie ma konieczności używania kontrastu, a co za tym idzie - można je wykonywać nawet u osób uczulonych na środki jodowe. Samo badanie jest bezbolesne i krótkie, zazwyczaj trwa niecałą minutę. Nie potrzeba wcześniejszego przygotowywania się, a bezpośrednio po jego wykonaniu można powrócić do codziennych czynności. Przeciwwskazaniem do badania jest ciąża.

Tomografia komputerowa zatok wykonywana jest w ramach świadczeń Narodowego Funduszu Zdrowia. Badanie można również wykonać prywatnie, a jego cena waha się w okolicach 200 - 300 złotych.

Źródła: red. Gajewski P., Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych 2013, Medycyna Praktyczna, Kraków 2013; www.who.int