Gastroskopia diagnostyczna (zwana również panendoskopią lub gastrofiberoskopią) to badanie powszechnie stosowane w wykrywaniu, diagnozowaniu lub wykluczaniu zmian chorobowych górnego odcinka przewodu pokarmowego poprzez dokładne ich obejrzenie "od środka". Procedura polega na wprowadzeniu przez jamę ustną do przełyku, żołądka oraz części zstępującej dwunastnicy gastroskopu, czyli urządzenia w formie giętkiej, elastycznej rury o średnicy ok. 9-12 mm.
Jest on wyposażony w źródło światła oraz miniaturową kamerę, transmitującą obraz na ekran zewnętrznego monitora. Przed rozpoczęciem badania gardło pacjenta znieczula się miejscowo 10-procentowym roztworem lidokainy, żelem lidokainowym powlekany jest również gastroskop. Czas trwania całej procedury nie przekracza zazwyczaj 5 minut.
Odmianą panendoskopii jest gastroskopia przeznosowa. Jak sama nazwa wskazuje, polega ona na wprowadzeniu gastroskopu przez jamę nosową pacjenta. Przeznaczone do tego urządzenie ma znacznie mniejszą średnicę od "zwykłego" gastroskopu (ok. 6 mm). Gastroskopia przeznosowa jest zwykle lepiej tolerowana przez pacjenta niż klasyczna gastroskopia, przeprowadzana przez gardło, w przypadku której pacjenci nierzadko miewają odruch wymiotny lub wrażenie duszenia się.
Wskazania do gastroskopii diagnostycznej
Wśród najczęstszych wskazań do przeprowadzenia gastroskopii diagnostycznej wymienić można:
- zaburzenia połykania,
- wymioty i bóle brzucha przy podejrzeniu choroby organicznej (choroby wrzodowej, nowotworowej),
- podejrzenie uszkodzeń polekowych błony śluzowej przełyku, żołądka lub dwunastnicy,
- anemię,
- krwawienie do przewodu pokarmowego,
- kontrolę wyników leczenia zachowawczego i operacyjnego przewodu pokarmowego,
- badanie kontrolne u chorych ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworu (choroba refluksowa, przełyk Barretta, niedokrwistość złośliwa).
Konkretne objawy, które mogą sugerować potrzebę wykonania gastroskopii, obejmują:
- utrzymujący się ból w nadbrzuszu,
- zgagę lub pieczenie w przełyku,
- trudności w połykaniu,
- nudności i wymioty, szczególnie z domieszką krwi lub fusowatymi,
- nieuzasadnioną utratę masy ciała,
- ciemne, smoliste stolce, które mogą świadczyć o krwawieniu z górnego odcinka przewodu pokarmowego.
Zakres diagnostyczny gastroskopii
Procedura pozwala na postawienie diagnozy w przypadkach chorób zapalnych układu pokarmowego (bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych), zmian spowodowanych działaniem kwasów żołądkowych, żółci i niektórych leków, jak również łagodnych i złośliwych zmian nowotworowych. Umożliwia ocenę zaawansowania zmian chorobowych, takich jak żylaki przełyku, refluksowe zapalenia błony śluzowej przełyku czy wykrycie źródła krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego.
Gastroskopia odgrywa kluczową rolę w diagnozowaniu choroby refluksowej przełyku poprzez bezpośrednie uwidocznienie uszkodzeń błony śluzowej spowodowanych działaniem kwasu żołądkowego. W przypadku wrzodów żołądka i dwunastnicy gastroskopia pozwala na ich bezpośrednie zobrazowanie oraz ocenę ich rozmiaru i głębokości. Ponadto, gastroskopia umożliwia pobranie wycinków do badań histopatologicznych i mikrobiologicznych, co jest niezbędne do potwierdzenia obecności infekcji Helicobacter pylori, która często jest związana z rozwojem wrzodów.
Gastroskopia pozwala nie tylko obejrzeć narządy, ale również za pomocą specjalnych kleszczyków biopsyjnych pobrać wycinki do badań histopatologicznych i mikrobiologicznych. Wykonać można również test na obecność bakterii Helicobacter pylori, która bardzo często infekuje żołądek. Wiedza o tym, czy bakteria występuje, czy nie, pozwala lepiej ukierunkować leczenie pacjenta - wyjaśnia dr n. med. Wojciech Latos ze Szpitala Specjalistycznego Nr 2 w Bytomiu.
Przeciwwskazania do gastroskopii
Główne przeciwwskazania do gastroskopii obejmują:
- brak współpracy ze strony pacjenta,
- zaburzenia krzepnięcia krwi,
- stosowanie leków wpływających na krzepnięcie krwi,
- krzywa przegroda nosowa (w przypadku gastroskopii przeznosowej).
Przygotowanie do badania gastroskopowego
źródło: gastrologia.mp.pl
Aby badanie gastroskopowe było skuteczne i bezpieczne, pacjent powinien odpowiednio się do niego przygotować. Zazwyczaj zaleca się, aby pacjent nie spożywał posiłków na co najmniej 6-8 godzin przed badaniem oraz unikał picia płynów na około 4 godziny przed procedurą. W dniu badania należy również powstrzymać się od palenia papierosów oraz żucia gumy, co może zwiększyć produkcję śliny i zaburzyć przebieg badania.
Pacjenci przyjmujący leki na stałe powinni skonsultować się z lekarzem prowadzącym w sprawie ich przyjmowania przed badaniem. W niektórych przypadkach może być konieczne dostosowanie dawki lub czasowego odstawienia niektórych leków, zwłaszcza tych wpływających na krzepnięcie krwi.
Możliwe powikłania i dalsze postępowanie po gastroskopii
Chociaż gastroskopia jest na ogół bezpiecznym badaniem, istnieje niewielkie ryzyko powikłań, takich jak:
- krwawienie,
- perforacja przewodu pokarmowego,
- reakcje alergiczne na zastosowane leki znieczulające.
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów po badaniu, takich jak silny ból brzucha, gorączka lub utrzymujące się wymioty, pacjent powinien niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Po zakończeniu gastroskopii pacjent zwykle może wrócić do domu tego samego dnia, jednak zaleca się, aby przez kilka godzin unikać prowadzenia pojazdów oraz podejmowania ważnych decyzji, ponieważ zastosowane znieczulenie może wpływać na sprawność psychofizyczną.
Warto również zastosować się do zaleceń lekarza dotyczących diety i ewentualnego przyjmowania leków po badaniu. Zwykle zaleca się, aby unikać spożywania gorących posiłków i napojów przez kilka godzin po badaniu. W przypadku braku zaleceń przeciwnych, pacjent może stopniowo wracać do normalnej diety w ciągu kilku godzin od zakończenia procedury.
-
3.7/5 (opinie 24)