Jakie są przyczyny choroby Dupuytrena?

Choroba Dupuytrena jest schorzeniem należącym do grupy fibromatoz, znana jest również pod nazwą przykurczu Dupuytrena lub przykurczu rozcięgna dłoniowego. Charakteryzuje się powolnym bliznowaceniem i skracaniem łącznotkankowego rozcięgna dłoniowego, co prowadzi do przykurczu najczęściej palców IV i V.

Warto wiedzieć, jakie mogą być przyczyny powstawania tego schorzenia i jakie czynniki mogą predysponować do jego pojawienia się w przyszłości.

Genetyczne i hormonalne przyczyny choroby Dupuytrena

Za jedną z przyczyn choroby Dupuytrena uważa się predyspozycje genetyczne. Obecność tej choroby w rodzinie predysponuje do jej wystąpienia w 60% przypadków. Choć w jednym z brytyjskich badań stwierdzono obecność mutacji w mitochondrialnym RNA u wielu pacjentów, to ta kwestia pozostaje kontrowersyjna i wymaga dalszych badań.

Chociaż nie znaleziono genu jednoznacznie odpowiedzialnego za rozwój tej choroby, to uważa się, że jest ona dziedziczona w sposób autosomalnie dominujący. Spostrzeżenie o genetycznej predyspozycji potwierdzają również badania, stwierdzające znacznie częstsze jej występowanie w północnej Europie, szczególnie w Skandynawii, aniżeli w rejonach południowych.

Zwiększone występowanie tej choroby w populacji anglosaskiej jest tłumaczone podbojami tych terenów przez Wikingów. Ponieważ choroba Dupuytrena występuje częściej u mężczyzn, uznaje się, że może to mieć związek ze zwiększoną ekspresją w rozcięgnie dłoniowym receptorów androgenicznych - hormonów płci męskiej.

Ta teoria wymaga jednak dalszych badań i nie jest uznawana za główną przyczynę choroby. Teoria dziedziczna nie tłumaczy jednak niemal 30-40% przypadków.

Czynniki ryzyka i powiązane schorzenia

Jako przyczynę choroby Dupuytrena uważa się także jej powinowactwo do schorzeń neurologicznych, takich jak choroby ośrodkowego układu nerwowego czy zmiany w rdzeniu kręgowym oraz schorzenia nerwu łokciowego.

Ważne czynniki ryzyka to:

• schorzenia neurologiczne,
• przebudowa strukturalna rozcięgna po urazach,
• zawody związane z obsługą urządzeń wibrujących,
• urazy dłoni,
• przewlekłe niedokrwienie tkanek,
• palenie tytoniu,
• cukrzyca,
• starszy wiek.

Inna koncepcja uwzględnia mechanizm związany z przebudową strukturalną rozcięgna w przebiegu pourazowym. Zauważono, że u osób niebędących genetycznie obciążonymi, choroba Dupuytrena może się rozwijać częściej na przykład u pracowników obsługujących młoty pneumatyczne czy inne urządzenia wibrujące.

Również jako przyczynę choroby Dupuytrena rozważa się uraz dłoni (np. nadmierne wygięcie grzbietowe) lub czynniki prowadzące do przewlekłego niedokrwienia tkanek poniżej łokcia. Ta teoria może znajdować potwierdzenie w tym, że niektóre schorzenia czy też niekorzystnie działające ogólnoustrojowo czynniki sprzyjają powstawaniu przykurczu dłoniowego.

Do czynników tych należy między innymi palenie tytoniu, cukrzyca oraz starszy wiek. Istnieją również dowody sugerujące rolę mikrotraum i stanów zapalnych w rozwoju choroby. Powtarzające się urazy mogą prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego, który sprzyja procesom włóknienia.

Procesy biochemiczne i autoimmunologiczne w chorobie Dupuytrena

Ponadto, potencjalne czynniki autoimmunologiczne są także rozważane jako elementy patogenezy choroby Dupuytrena. Zmiany w metabolizmie enzymów i lipidów wywoływane przez alkohol, przewlekłe zażywanie barbituranów również wiążą się z podwyższeniem ryzyka rozwoju tej choroby.

Biochemiczne zmiany związane z chorobą obejmują:

• zmiany w metabolizmie enzymów,
• zmiany w metabolizmie lipidów,
• wpływ alkoholu,
• przewlekłe zażywanie barbituranów,
• zwiększenie ilości kolagenu typu III,
• transformację fibroblastów w miofibroblasty.

Uruchomione w przebiegu różnorodnych procesów czynniki takie jak interleukina-1, komórki Langerhansa czy czynniki wzrostu, mogą inicjować mechanizmy włóknienia rozcięgna dłoniowego. Zauważono, że w rozcięgnie dłoniowym w chorobie Dupuytrena zwiększa się ilość kolagenu typu III, podczas gdy w prawidłowym rozcięgnie przeważa kolagen typu I.

Stwierdzono również transformację fibroblastów w miofibroblasty, czyli fibroblasty posiadające dodatkowo cechy komórek mięśni gładkich.

Nowe badania i leczenie choroby Dupuytrena

Choroba Dupuytrena nie ma ściśle ustalonej, jednoznacznej etiologii. Wiele czynników może sprzyjać jej rozwojowi, a obciążenie genetyczne jest obecnie uważane raczej jako predysponujące do jej powstania, natomiast w mniejszym stopniu jako przyczyna sama w sobie.

Ostatnie badania wskazują na możliwość zastosowania terapii biologicznych i leków modulujących układ immunologiczny w kontrolowaniu postępu choroby Dupuytrena.

Leczenie farmakologiczne

Badania kliniczne nad zastosowaniem kolagenazy Clostridium histolyticum oraz innych enzymów proteolitycznych wykazały obiecujące wyniki, prowadząc do zmniejszenia przykurczu i poprawy funkcji dłoni u pacjentów. Wciąż prowadzone są badania nad nowymi terapiami, które mogą przynieść znaczące postępy w leczeniu tego schorzenia.