Leczenie NTM u kobiet wstrzyknięciami okołocewkowymi

Nietrzymaniem moczu (NTM) nazywamy zazwyczaj stan, w którym istnieje niemożność świadomego i kontrolowanego oddawania moczu. Dolegliwości związane z NTM występują zdecydowanie częściej u kobiet, co związane jest m.in. z fizjologią ciąży i porodu, a także ze zmianami w wydzielaniu hormonów (głównie estrogenów) w okresie pomenopauzalnym.

W zależności od charakteru stwierdzanych objawów i przyczyn NTM, wyróżnić możemy wysiłkowe i naglące nietrzymanie moczu, a także NTM z przepełnienia oraz pozazwieraczowe. Występuje również tzw. postać mieszana NTM, która łączy w sobie cechy zarówno wysiłkowego, jak i naglącego NTM.

Mechanizm wysiłkowego nietrzymania moczu

Wysiłkowe nietrzymanie moczu charakteryzuje się najczęściej nieświadomym oddawaniem niewielkich ilości moczu bez uczucia parcia w sytuacjach, w których dochodzi do zwiększenia ciśnienia panującego w jamie brzusznej. Do wycieku moczu może dojść – w zależności od ciężkości i zaawansowania schorzenia – podczas wysiłku fizycznego, kaszlu czy nawet zwykłego śmiechu.

U podstaw rozwoju wysiłkowego NTM leży zazwyczaj nadmierna ruchomość szyi pęcherza moczowego i niewydolność mechanizmu zwieraczowego. Nieprawidłowości w funkcjonowaniu połączenia pęcherzowo-cewkowego i tzw. kąta pęcherzowo-cewkowego powodują, że podczas zwyżek ciśnienia śródbrzusznego dochodzi do przenoszenia zwiększonego ciśnienia na bliższy odcinek cewki moczowej, co skutkuje bezwiednym wypływem moczu.

Zwrócić należy uwagę na fakt, że w wielu sytuacjach istnieje możliwość skutecznego leczenia zaburzenia, jakim jest NTM, dlatego też nie powinno się zwlekać z wizytą u specjalisty do momentu, w którym dojdzie do istotnego nasilenia i pogłębienia się dolegliwości.

Leczenie NTM u kobiet wstrzyknięciami okołocewkowymi

Metody leczenia NTM

• ćwiczenie mięśni dna miednicy
• biofeedback
• elektrostymulacja mięśni
• leczenie operacyjne
• wstrzyknięcia okołocewkowe (bulking)

W leczeniu NTM zastosowanie znajdują zarówno metody zachowawcze, jak i operacyjne. Leczenie zachowawcze nietrzymania moczu obejmuje takie metody terapeutyczne jak ćwiczenie mięśni dna miednicy, biofeedback czy elektrostymulację mięśni odpowiedzialnych za proces kontroli mikcji.

Wdrożenie leczenia operacyjnego ma miejsce najczęściej w wysiłkowej postaci NTM i w niektórych postaciach mieszanego NTM, jednakże stosuje się je dopiero w momencie braku skuteczności metod zachowawczych.

Jedną z metod leczenia nietrzymania moczu u kobiet jest wykonanie wstrzyknięć okołocewkowych z wykorzystaniem specjalnych środków obliterujących. Bulking, czyli metoda polegająca na ostrykiwaniu cewki moczowej, pomaga pacjentce skutecznie kontrolować objawy związane z NTM.

Idea zabiegu polega na poprawie stosunków anatomicznych pomiędzy szyją pęcherza moczowego a proksymalnym odcinkiem cewki moczowej, w wyniku czego dochodzi do ograniczenia wypływu moczu w stanach zwiększonego ciśnienia śródbrzusznego.

Nowoczesne preparaty stosowane do zabiegów bulkingu charakteryzują się wysoką stabilnością i niskim ryzykiem wywołania reakcji alergicznych. W aktualnych badaniach klinicznych podkreśla się, że materiały o zwiększonej odporności na degradację mogą zapewniać skuteczność zabiegu utrzymującą się nawet kilka lat.

Coraz częściej zwraca się także uwagę na możliwość łączenia bulkingu z programem rehabilitacji dna miednicy, co potencjalnie zwiększa trwałość efektu terapeutycznego.

Jak wygląda zabieg i przygotowanie do niego

Całość procedury wykonywana jest zazwyczaj ambulatoryjnie, w znieczuleniu miejscowym, i trwa około 15 minut. Aplikacja środka obliterującego wykonywana jest pod kontrolą wzroku z użyciem specjalnych pistoletów i aparatów.

Małoinwazyjny charakter zabiegu sprawia, że po wprowadzeniu środka obliterującego w okolicę szyi pęcherza pacjentka nie wymaga hospitalizacji i wraca do domu tego samego dnia. Całość procedury poprzedzona jest najczęściej badaniem pęcherza moczowego z wykorzystaniem cystoskopu.

Przed zabiegiem lekarz może zalecić wykonanie badań laboratoryjnych, takich jak ogólne badanie moczu, aby wykluczyć zakażenie dróg moczowych, które stanowi przeciwwskazanie do procedury.

Materiały stosowane do wstrzyknięć okołocewkowych

Materiały wykorzystywane we wstrzyknięciach

• kwas hialuronowy
• mikrocząsteczki silikonowe
• polimery o zwiększonej trwałości
• materiały biokompatybilne i stabilne

Wszczepiany pacjentce materiał syntetyczny powinien być biokompatybilny, czyli nie wywoływać odczynów alergicznych i stanów zapalnych. Struktura aplikowanej substancji powinna być możliwie jak najtrwalsza, tak by nie dochodziło wraz z upływem czasu do zmiany skorygowanych stosunków anatomicznych.

Obecnie stosowane są m.in. preparaty oparte na kwasie hialuronowym, mikrocząsteczkach silikonowych oraz polimerach o zwiększonej trwałości. Aktualne dane wskazują, że nowe generacje wypełniaczy wykazują niższe ryzyko migracji i mogą zapewniać bardziej przewidywalne efekty terapeutyczne.

Wstrzyknięcia okołocewkowe uznawane są za procedurę małoinwazyjną i bezpieczną, jednak jak każda metoda zabiegowa mogą wiązać się z pewnymi powikłaniami. Najczęściej obserwuje się przemijające dolegliwości takie jak uczucie pieczenia, dyskomfort podczas oddawania moczu oraz niewielkie krwawienie.

Rzadkie, ale możliwe powikłania obejmują infekcje dróg moczowych, reakcję na materiał syntetyczny oraz tymczasowe zatrzymanie moczu. Współczesne badania wskazują, że stosowanie nowocześniejszych preparatów znacząco obniża ryzyko tych powikłań.

Skuteczność wstrzyknięć i wskazania do zabiegu

Wstrzyknięcia okołocewkowe stanowić mogą poważną alternatywę dla innych metod zabiegowych, stosowanych w leczeniu zaburzenia, jakim jest NTM. Najlepsze efekty obserwuje się u kobiet z łagodnym lub umiarkowanym nasileniem objawów wysiłkowego nietrzymania moczu.

Aktualne badania kliniczne wskazują, że metoda ta jest szczególnie skuteczna u pacjentek, które nie kwalifikują się do bardziej inwazyjnych metod leczenia, takich jak taśmy podcewkowe. Procedura może być także stosowana jako leczenie uzupełniające, gdy wcześniejsze metody nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.

W wielu przypadkach zauważa się poprawę jakości życia już w ciągu kilku dni od zabiegu, natomiast pełna stabilizacja efektu terapeutycznego może wystąpić po kilku tygodniach.