Lek Xiapex - nieoperacyjne leczenie choroby Dupuytrena

Choroba Dupuytrena to postępujące schorzenie znacznie upośledzające sprawność rąk. Do jej pierwszych objawów należy powstanie wyczuwalnego zgrubienia na powierzchni dłoniowej ręki (zbliznowacenia pasma tkanki łącznej), które stopniowo doprowadza do ograniczenia wyprostu palców.

Część osób dotkniętych tą przypadłością odczuwa także dolegliwości bólowe. Najbardziej zagrożoną grupą są ludzie po 40. roku życia oraz pacjenci, w których rodzinie występowało to schorzenie (dotyka 30% takich osób).

Przez wiele lat najczęściej stosowaną metodą leczenia choroby był zabieg chirurgiczny, polegający na usunięciu patologicznej tkanki. Pomimo stosunkowej prostoty procedury leczenie przy użyciu skalpela wiąże się z możliwością poważnych powikłań pooperacyjnych, takich jak przecięcie nerwów, zakażenie czy problemy z prawidłowym zrostem skóry.

Niedawno na polskim rynku pojawiła się alternatywa chirurgicznego leczenia choroby Dupuytrena – lek Xiapex. To jedyna obecnie istniejąca farmakologiczna metoda terapii osób borykających się z tą przypadłością.

Najczęstsze objawy i czynniki ryzyka:

• Zgrubienia lub guzki w obrębie powięzi dłoniowej.
• Stopniowe trudności w pełnym wyproście palców.
• Dolegliwości bólowe dłoni lub palców.
• Wiek powyżej 40 lat i obciążenie rodzinne.

Lek Xiapex – charakterystyka i zastosowanie

Xiapex to preparat produkowany przez firmę Auxilium Pharmaceuticals Inc. W Europie będzie znany pod nazwą Xiapex. W 2013 roku Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zarejestrowała środek (pod nazwą Xiaflex), uznając go tym samym za pierwszą niechirurgiczną metodę leczenia choroby Dupuytrena.

Xiapex to kolagenaza, czyli enzym wytwarzany przez bakterie Clostridium histolyticum. Działanie bakterii polega na roztapianiu kolagenu, który uległ nieprawidłowej syntezie, wywołując w efekcie przykurcz Dupuytrena. Podczas terapii preparat jest podawany w postaci zastrzyków do przykurczonych stawów, a następnie lekarz rozpoczyna mechaniczne rozprostowywanie stawów.

Przeprowadzono szereg badań klinicznych potwierdzających skuteczność, dzięki którym ustalono, że średnia ilość iniekcji potrzebna do uzyskania zadowalających rezultatów to dwa wstrzyknięcia. Według wspomnianych badań powrót do pełnego wyprostu przykurczonych palców jest możliwy już po 30 dniach.

W ostatnich latach pojawiły się także dane uzupełniające wcześniejsze wyniki badań. Nowsze analizy kliniczne wskazują, że skuteczność leczenia kolagenazą może utrzymywać się w dłuższym okresie, a ryzyko nawrotu choroby jest porównywalne do leczenia chirurgicznego. W literaturze medycznej podkreśla się jednak, że dla utrzymania efektu ważne jest przestrzeganie zaleceń rehabilitacyjnych.

Działanie kolagenazy i bezpieczeństwo terapii

Skuteczność działania preparatu potwierdziły testy przeprowadzone na dużej grupie chorych – wykazano, że terapia z zastosowaniem kolagenazy Clostridium histolyticum istotnie zmniejsza kąt przykurczu i może przywracać wyprost w stawach międzypaliczkowych bliższych oraz śródręcznopaliczkowych.

Obecnie publikowane przeglądy i rekomendacje ekspertów potwierdzają skuteczność kolagenazy w leczeniu przykurczu Dupuytrena, a w USA Xiaflex ma również rejestrację w leczeniu choroby Peyroniego. Z kolei zastosowanie w innych schorzeniach, takich jak choroba Lederhosen (Lederhosa), pozostaje poza zarejestrowanymi wskazaniami i jest przedmiotem badań.

Możliwe działania niepożądane

Iniekcje kolagenazy powinny być wykonywane przez doświadczonych lekarzy (chirurgów ręki) przeszkolonych w tej technice, z uwagi na możliwe działania niepożądane, takie jak pęknięcia skóry, uszkodzenia ścięgien lub nerwów oraz krwiaki.

W najnowszych raportach bezpieczeństwa podkreśla się, że większość działań niepożądanych ma charakter łagodny lub przejściowy, np. miejscowe zaczerwienienie, obrzęk czy siniaki. Rzadko opisywane są poważniejsze komplikacje, takie jak pęknięcie ścięgien, a ich ryzyko można zminimalizować, stosując się do zaleceń dotyczących techniki iniekcji i kontroli po zabiegu.

Najczęstsze działania niepożądane po iniekcjach:

• Obrzęk, zaczerwienienie i tkliwość w miejscu podania.
• Siniaki i przejściowy ból dłoni lub palców.
• Sztywność i chwilowe osłabienie chwytu.
• Rzadziej: uszkodzenia ścięgien lub nerwów.

Porównanie leczenia operacyjnego i zastrzyków Xiapex

Obie metody leczenia choroby Dupuytrena mają ten sam cel – usunięcie lub rozluźnienie zgrubiałych tkanek, które powodują przykurcz palców. Różnią się jednak sposobem działania i przebiegiem terapii. Wybór metody zależy od wielu czynników, takich jak stopień zaawansowania choroby, ogólny stan zdrowia pacjenta i oczekiwany czas powrotu do sprawności.

Leczenie operacyjne

Leczenie operacyjne polega na wycięciu zmienionych tkanek podczas zabiegu w znieczuleniu. Wymaga to gojenia ran i okresu rekonwalescencji, a po zabiegu często potrzebna jest specjalistyczna rehabilitacja. Zaletą tej metody jest możliwość jednorazowego usunięcia większych zmian, choć – jak przy każdej operacji – istnieje ryzyko powikłań, takich jak infekcja czy uszkodzenie nerwów.

Terapia zastrzykami Xiapex

Zastrzyki z lekiem Xiapex nie wymagają otwartego cięcia. Lek wstrzykuje się w chore miejsce, a po kilku dniach lekarz delikatnie prostuje palec. Zabieg jest mniej inwazyjny i szybszy w porównaniu z chirurgią. Może jednak powodować miejscowe skutki uboczne, takie jak obrzęk, siniaki czy ból w miejscu podania.

Oba sposoby leczenia mają potwierdzoną skuteczność, ale różnią się czasem rekonwalescencji, liczbą potrzebnych wizyt oraz możliwymi powikłaniami. Dlatego decyzję o wyborze najlepiej podjąć wspólnie z lekarzem, biorąc pod uwagę indywidualne potrzeby i stan zdrowia.

Rehabilitacja i zalecenia po leczeniu

Niezależnie od wybranej metody terapii kluczowe znaczenie ma rehabilitacja. Ćwiczenia rozciągające i fizjoterapia pomagają utrzymać uzyskany wyprost palców, wspierają gojenie tkanek i zmniejszają ryzyko nawrotu. Lekarze podkreślają, że rozpoczęcie rehabilitacji w odpowiednim czasie po zabiegu jest istotnym elementem całego procesu leczenia.

Pacjenci po podaniu leku Xiapex powinni w pierwszych dniach unikać nadmiernego wysiłku dłoni, natomiast osoby po zabiegu chirurgicznym mogą potrzebować dłuższego okresu odpoczynku oraz specjalistycznych ćwiczeń pod okiem terapeuty. Stosowanie się do zaleceń lekarza prowadzącego, w tym wizyty kontrolne, pozwala na szybszy powrót do pełnej sprawności.

Praktyczne zalecenia po zabiegu:

• Regularne, delikatne ćwiczenia rozciągające palce.
• Unikanie przeciążania dłoni przez pierwsze dni.
• Stosowanie się do planu wizyt kontrolnych.
• Zgłaszanie nowych dolegliwości lekarzowi prowadzącemu.

Regularne monitorowanie stanu dłoni w kolejnych miesiącach po leczeniu jest ważne, ponieważ choroba Dupuytrena może nawracać. Wczesne wykrycie ponownych zmian zwiększa szanse na ich skuteczne i mniej inwazyjne leczenie.

Wpływ chorób współistniejących i leków

U pacjentów stosujących leki rozrzedzające krew, takie jak różne środki przeciwzakrzepowe, leczenie z użyciem leku Xiapex wymaga szczególnej ostrożności. Takie leki mogą zwiększać ryzyko siniaków i krwawień w miejscu podania zastrzyku. Badania z Mayo Clinic pokazują jednak, że w większości przypadków terapia Xiapex może być przeprowadzona bez odstawiania leków, jeśli zabieg wykonuje doświadczony lekarz i pacjent jest pod odpowiednią kontrolą.

Cukrzyca i choroby sercowo-naczyniowe również nie wykluczają leczenia kolagenazą, ale mogą wpływać na proces gojenia oraz zwiększać ryzyko nawrotu przykurczu w dłuższej perspektywie. Z tego powodu osoby z takimi schorzeniami powinny być uważniej monitorowane i ściśle stosować się do zaleceń lekarza.