Małoinwazyjne leczenie żylaków odbytu

Hemoroidy to słowo, które u większości osób wywołuje niechętne skrzywienie i jednoznacznie kojarzy się z nieprzyjemną, wstydliwą chorobą. Tymczasem mało kto wie, że hemoroidy mamy wszyscy: pod tą nazwą kryje się bowiem nic innego, jak prawidłowe struktury anatomiczne, umiejscowione w kanale odbytu. Są to poduszkowate sploty naczyń żylnych, które uszczelniają odbyt i wraz z mięśniami zwieraczami pomagają w kontrolowaniu oddawania gazów i stolca.

Problem pojawia się, gdy te struktury ulegają nadmiernemu rozciągnięciu, powiększeniu i stanowi zapalnemu. Mówimy wtedy o chorobie hemoroidalnej, potocznie nazywanej żylakami odbytu lub po prostu hemoroidami.

Hemoroidy – objawy, stopnie zaawansowania i przyczyny

Proces chorobowy może dotyczyć zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej części hemoroidów. Najczęstszym i często pierwszym objawem jest bezbolesne, jasnoczerwoną krwią krwawienie z odbytu, widoczne na papierze toaletowym lub w muszli klozetowej. Innymi symptomami choroby hemoroidalnej może być także ból, świąd, pieczenie lub uczucie niepełnego wypróżnienia. W bardziej zaawansowanych stadiach dochodzi do wypadania guzków krwawniczych na zewnątrz odbytu.

Cztery stopnie choroby hemoroidalnej

Chorobę hemoroidalną (dotyczącą guzków wewnętrznych) dzieli się na cztery stopnie zaawansowania, co ma kluczowe znaczenie dla wyboru metody leczenia:

• Stopień I: Guzki są powiększone, ale nie wypadają na zewnątrz. Głównym objawem jest krwawienie.
• Stopień II: Guzki wypadają na zewnątrz podczas wypróżniania, ale samoistnie wracają do kanału odbytu.
• Stopień III: Guzki wypadają podczas parcia i trzeba je odprowadzać (wpychać) ręcznie.
• Stopień IV: Guzki są stale na zewnątrz i nie dają się odprowadzić. Często towarzyszy im ból i zakrzepica.

Główne przyczyny i czynniki ryzyka

Choroba hemoroidalna to najczęściej efekt niewłaściwej diety i siedzącego trybu życia. Głównym czynnikiem prowadzącym do jej rozwoju są przewlekłe zaparcia, wynikające z diety ubogiej w błonnik i niedostatecznego nawodnienia. Nadmierne parcie podczas wypróżnień powoduje wzrost ciśnienia w naczyniach żylnych odbytu, co prowadzi do ich poszerzania i osłabienia.

Inne czynniki ryzyka to:

• siedzący tryb życia,
• długotrwałe przesiadywanie w toalecie (np. z telefonem),
• otyłość i nadwaga,
• ciąża i porody siłami natury,
• ciężka praca fizyczna i podnoszenie ciężarów,
• zaawansowany wiek.

Leczenie hemoroidów – od domowych sposobów po zabiegi

Wybór metody leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby. W przypadku hemoroidów I i II stopnia często wystarczające jest leczenie zachowawcze. Obejmuje ono zmianę diety na bogatobłonnikową, picie dużej ilości płynów, zwiększenie aktywności fizycznej oraz stosowanie leków miejscowych (maści, czopki) o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Pomocne są również nasiadówki w letniej wodzie lub naparze z kory dębu.

Gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów lub choroba jest bardziej zaawansowana (II i III stopień), stosuje się małoinwazyjne metody zabiegowe. Są one wykonywane ambulatoryjnie, nie wymagają znieczulenia ogólnego i pozwalają na szybki powrót do codziennych aktywności.

Metoda Barrona (gumkowanie)

To jedna z najpopularniejszych i najskuteczniejszych metod leczenia hemoroidów II i III stopnia. Procedura polega na założeniu u podstawy guzka krwawniczego specjalnej, ciasnej gumowej opaski. Odcina ona dopływ krwi, co prowadzi do martwicy i samoistnego odpadnięcia guzka wraz z gumką po około 7-10 dniach. Zabieg jest praktycznie bezbolesny i trwa kilka minut. Zazwyczaj podczas jednej wizyty zakłada się 1-2 gumki, a procedurę powtarza się co 2-4 tygodnie.

Nowoczesne metody termiczne: Laser i fale radiowe

Zarówno laseroterapia, jak i zabiegi z użyciem fal radiowych (np. technika RFITTH Celon) polegają na zniszczeniu guzka hemoroidalnego za pomocą wysokiej temperatury. Energia jest dostarczana precyzyjnie do podstawy guzka, co powoduje zamknięcie naczyń krwionośnych i jego obkurczenie. Nowoczesną odmianą tej techniki jest zabieg LHP (Laser HemorrhoidoPlasty), który polega na zamknięciu naczyń od wewnątrz bez wycinania guzka, co minimalizuje ból pooperacyjny. Zabiegi te są krótkie, bezkrwawe i przeprowadzane w znieczuleniu miejscowym.

Inne metody małoinwazyjne

Do innych popularnych metod należą skleroterapia (wstrzykiwanie do guzka środka powodującego jego zwłóknienie) oraz metoda DGHAL/THD. Ta ostatnia polega na zlokalizowaniu za pomocą sondy USG tętnic doprowadzających krew do hemoroidów i ich podwiązaniu, co prowadzi do zmniejszenia guzków. Jest to metoda szczególnie skuteczna w leczeniu krwawienia.

Operacja klasyczna i profilaktyka nawrotów

W najbardziej zaawansowanych przypadkach (IV stopień), gdy guzki są duże, stale wypadnięte i nieodprowadzalne, a także w przypadku niepowodzenia metod małoinwazyjnych, konieczna jest klasyczna operacja chirurgiczna (hemoroidektomia). Polega ona na wycięciu przerośniętych guzków. Jest to najskuteczniejsza metoda leczenia, ale wiąże się z największym bólem pooperacyjnym i wymaga dłuższego okresu rekonwalescencji.

Niezależnie od wybranej metody leczenia, kluczowa jest profilaktyka nawrotów. Aby zminimalizować ryzyko ponownego pojawienia się problemu, niezbędne jest trwałe wdrożenie zdrowych nawyków: stosowanie diety bogatej w błonnik, dbanie o regularne wypróżnienia, picie dużej ilości wody, regularna aktywność fizyczna i unikanie długiego parcia w toalecie.