Operacja prostaty laserem zielonym

Gruczoł krokowy, zwany także prostatą lub sterczem, jest organem wielkości kasztana, elementem męskiego narządu rozrodczego odpowiadajacym za wytwarzanie białawej wydzieliny wchodzącej w skład ejakulatu – zawiesiny zawierającej plemniki. Łagodny (niezłośliwy) przerost prostaty (z ang. BPH – Benign Prostate Hyperplasia) oznacza postępujące z wiekiem zwiększenie się rozmiarów tego organu, który uciskając cewkę moczową utrudnia oddawanie moczu lub w zaawansowanym stadium nawet je uniemożliwia. Określenie "łagodny" odnosi się do przerostu nie spowodowanego zmianą nowotworową ani infekcją.

Leczenie BPH – zielony laser a TURP

Techniką uznawaną za standard leczenia łagodnego przerostu prostaty (BPH) jest obecnie TURP, czyli przezcewkowa elektroresekcja gruczołu krokowego, polegająca na wprowadzeniu przez cewkę moczową urządzenia zwanego resektoskopem, za pomocą którego mechanicznie wycinana jest tkanka gruczołowa.

Dostępną od niedawna alternatywą dla TURP jest zabieg fotoselektywnej waporyzacji (odparowania) przerośniętego gruczołu zielonym laserem (PVP – Photoselective Vaporization of the Prostate), będący najnowocześniejszą metodą terapii BPH.

Procedura przeznaczona jest dla pacjentów z dużymi dolegliwościami dysurycznymi związanymi z oddawaniem moczu na skutek przerostu gruczołu krokowego, zwłaszcza młodszych mężczyzn czynnych zawodowo. Zapewnia szybki powrót do aktywności zawodowej oraz seksualnej po kilku dniach od zabiegu. Jest to także rozwiązanie wskazane dla pacjentów, u których wystąpiły przeciwwskazania do innych metod leczenia operacyjnego.

W ostatnich latach pojawiły się także dane wskazujące, że technika zielonego lasera może być skuteczna również w przypadku bardzo dużych prostat (powyżej 80–100 ml), które wcześniej były traktowane jako wskazanie do klasycznej operacji otwartej. Rozszerza to znacznie grupę pacjentów mogących skorzystać z mniej inwazyjnego leczenia.

Zasada działania zielonego lasera

Zielony laser to inaczej laser neodymowo-yagowy (Nd:YAG), którego wiązka światła przechodzi dodatkowo przez kryształ potasowo-tytanowo-fosforowy (KTP). Efektem tego jest skrócenie długości fali do 532 nm i uzyskanie efektu zielonego światła. Taka długość fali jest intensywnie pochłaniana przez fotochrom jakim jest hemoglobina w erytrocytach.

Technologię zielonego lasera wprowadziła w 2003 r. amerykańska firma medyczna AMS (American Medical Systems) – laser GreenLight KTP o mocy 80 W. W 2006 r. zaprezentowany został jego następca GreenLight HPS o mocy 120 W, w którym kryształ KTP zastąpiono kryształem LBO (lithium triborate). Od 2010 r. jest natomiast dostępny laser GreenLight XPS o mocy 180 W oraz o 50 % większym obszarze wiązki w porównaniu do poprzednika, co umożliwia szybką waporyzację większego obszaru chorej tkanki.

W 2023 roku do użytku klinicznego wprowadzono kolejną generację urządzeń GreenLight, które umożliwiają jeszcze precyzyjniejsze sterowanie waporyzacją oraz poprawę wizualizacji pola operacyjnego dzięki nowym systemom optycznym. Ułatwia to leczenie pacjentów z rozległym przerostem, a także minimalizuje ryzyko uszkodzenia zdrowej tkanki.

Jak przebiega zabieg PVP krok po kroku?

Zabieg PVP przeprowadzany jest w znieczuleniu przewodowym – podpajęczynówkowym lub zewnątrzoponowym (rzadziej ogólnym) w systemie "chirurgii jednego dnia" i trwa maksymalnie 60 minut. Kilka godzin po ustąpieniu objawów znieczulenia pacjent może wrócić do domu.

Po ułożeniu chorego w pozycji Tredelenburga (ułożenie na plecach z głową, górną częścią klatki piersiowej i tułowiem poniżej poziomu kończyn dolnych) chirurg wprowadza do pęcherza moczowego cytoskop laserowy. W jego wnętrzu znajduje się specjalne, jednorazowego użytku włókno przewodzące promień lasera.

Dzięki odpowiedniemu ułożeniu luster jego światło zostaje załamane i skierowane na prostatę. Przerośnięta tkanka poddana działaniu lasera ulega fotoselektywnej waporyzacji – zamienia się w wodę oraz dwutlenek węgla. Podczas zabiegu instrument chłodzony jest cieczą również dostarczaną poprzez cytoskop, a cały zabieg widoczny jest na monitorze.

Wśród zalet procedury usunięcia przerostu prostaty techniką PVP wymienić można przede wszystkim:

• minimalną inwazyjność, brak krwawienia i bezbolesność
• szybki powrót do akatywności zawodowej i seksualnej (zaburzenia erekcji zdarzają się w ok. 1 % przypadków)
• możliwość wykonania u pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia krwi, przyjmującymi leki rozrzedzające krew, a także będących w trakcie dializoterapii lub chemioterapii

Rekonwalescencja i możliwe powikłania

Po zabiegu PVP pacjent może spodziewać się łagodnych objawów podrażnienia dróg moczowych – częstomocz, pieczenie przy mikcji czy krótkotrwałe nietrzymanie moczu. Objawy te zwykle ustępują samoistnie w ciągu kilku dni do kilku tygodni.

U niektórych pacjentów, szczególnie w pierwszych tygodniach po zabiegu, może pojawić się niewielka domieszka krwi w moczu. Jest to zjawisko naturalne i nie powinno budzić niepokoju, o ile nie nasila się. Zaleca się picie dużych ilości płynów, unikanie wysiłku fizycznego oraz powstrzymanie się od aktywności seksualnej przez około 2–3 tygodnie.

Choć ryzyko powikłań po zabiegu z użyciem zielonego lasera jest niskie, mogą wystąpić takie komplikacje jak zwężenie cewki moczowej, zakażenie dróg moczowych czy zaleganie moczu. Wymagają one jednak znacznie rzadszej interwencji niż w przypadku tradycyjnego TURP.