Zamykanie krypt w migdałkach podniebiennych laserem

Migdałki podniebienne są rodzajem tkanki chłonnej zgromadzonej w bocznej części gardła. Wraz z innymi typami migdałków stanowią ważny element układu immunologicznego, odpowiedzialny m.in. za ochronę przed wnikaniem drobnoustrojów i patogenów, wytwarzanie przeciwciał oraz cytokin regulujących stany zapalne.

Krypty migdałków podniebiennych i problem detrytu

Częścią anatomicznej budowy migdałków podniebiennych są tzw. krypty, czyli głębokie szczeliny wnikające w ich miąższ. Z jednej strony zwiększa to powierzchnię czynną migdałka, ale z drugiej powoduje ryzyko gromadzenia się i zalegania detrytu (zwanego też debrisem), czyli masy złożonej z martwej materii organicznej, złuszczonych komórek nabłonkowych i nienabłonkowych oraz resztek pokarmowych.

W normalnych warunkach krypty migdałków są otwarte do światła gardła i ulegają samooczyszczaniu, jednak czasami ich ujścia mogą ulec zablokowaniu, np. w efekcie wrodzonej wadliwej budowy, przebytych stanów zapalnych lub naturalnego zmniejszania się migdałków w wieku dorosłym.

Nagromadzenie się detrytu w kryptach w większości przypadków nie niesie poważniejszych komplikacji, jednak rozkładając się pod wpływem bakterii tworzy on białoszare, serowate grudki, widoczne przy ucisku szpatułką lekarską, będące przyczyną bardzo nieprzyjemnego zapachu z ust. Ich pierwsze pojawienie się jest najczęściej zapowiedzią stałego odtwarzania się złogów, zazwyczaj co 1–20 dni.

W sporadycznych przypadkach dużego nagromadzenia detrytu mogą one przekształcić się w kamień migdałkowy, który powoduje dolegliwości bólowe i wymaga pilnego usunięcia. Należy także odróżnić masę detrytową od ropnej, będącej objawem przewlekłego zapalenia migdałków i wymagającej długotrwałej antybiotykoterapii lub nawet ich usunięcia.

Metody leczenia krypt migdałków

Przed wyborem metody leczenia konieczna jest dokładna ocena przez otolaryngologa, obejmująca badanie kliniczne oraz ewentualnie endoskopię czy zdjęcia RTG. W szczególnych przypadkach zaleca się wykonanie posiewu z krypt w celu wykrycia szczepów bakteryjnych lub grzybiczych oraz dobrania odpowiedniej terapii.

Metody leczenia obejmują:

• Płukanie jamy ustnej i mechaniczne usuwanie detrytu
• Farmakoterapia przeciwbakteryjna lub przeciwgrzybicza w przypadku infekcji
• Interwencje chirurgiczne lub małoinwazyjne, w tym laser

Laserowe zamknięcie krypt jest wskazane, gdy nawracający detryt powoduje halitozę, ból migdałków lub kamienie, a inne metody zawodzą lub pacjent chce uniknąć operacyjnego usunięcia migdałków.

Laserowe zamknięcie krypt migdałków

Problem nieprzyjemnego zapachu z ust, wynikający ze złogów detrytu, można leczyć na kilka sposobów – od domowych płukanek po zabiegi chirurgiczne. Jednak laserowe zamknięcie krypt stanowi obecnie małoinwazyjną i skuteczną metodę, szczególnie gdy detryt nawraca mimo leczenia.

W zabiegu wykonuje się mechaniczne oczyszczenie krypt, następnie wprowadza się światłowód diodowego lasera kontaktowego o średnicy około 0,4 mm. Energia lasera powoduje waporyzację błony krypty i jej zamknięcie, zapobiegając ponownemu gromadzeniu się detrytu. Zabieg trwa zazwyczaj kilkanaście minut, jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym w warunkach ambulatoryjnych.

Proces gojenia trwa od 10 do 14 dni, po czym pacjent może wrócić do pełnej aktywności. W większości przypadków wystarcza jednorazowy zabieg.

Przeciwwskazania i środki ostrożności

Zabieg nie jest zalecany u pacjentów z aktywnym zapaleniem migdałków, ostrym zakażeniem bakteryjnym lub grzybiczym oraz przy zaburzeniach krzepnięcia krwi. Przed zabiegiem warto zaprzestać stosowania leków przeciwzapalnych i przeciwkrzepliwych, po konsultacji z lekarzem.

Ze względu na możliwy dyskomfort i obrzęk po zabiegu, zaleca się unikanie gorących napojów i ostrych potraw przez 48 godzin, a także delikatne płukanie jamy ustnej przygotowanymi roztworami.

Skuteczność i dane kliniczne

Badania kliniczne z lat 2022–2024 potwierdziły wysoką skuteczność laserowego zabiegu, z poprawą halitozy u 80–90 % pacjentów i brakiem potrzeby reinterwencji. W porównaniu do tonsillektomii metoda ta charakteryzuje się mniejszym ryzykiem powikłań i szybszym powrotem do aktywności.

Według najnowszych wytycznych towarzystw laryngologicznych metoda ta powinna być rozważana przy nawrotach detrytu, zwłaszcza gdy nie występują objawy przewlekłego zapalenia.

Porównanie z tonsillektomią

Laserowe zamknięcie krypt jest alternatywą dla chirurgicznego usunięcia migdałków (tonsillektomii), które wiąże się z większym ryzykiem powikłań, bólem pooperacyjnym i dłuższą rekonwalescencją. W przypadku osób dorosłych, dla których tonsillektomia może być zbyt inwazyjna, metoda laserowa jest znacznie lepiej tolerowana.

Rekonwalescencja i zalecenia po zabiegu

Po zabiegu zalecane są płukanki z soli fizjologicznej lub preparatów dostępnych bez recepty, a także unikanie wysiłku fizycznego przez kilka dni. Pacjent powinien zgłosić się na kontrolę po 7–14 dniach w celu oceny gojenia.

W przypadku nawrotu objawów, takich jak zatrzymanie detrytu lub zapach, możliwa jest powtórna ocena przez lekarza, ale reinterwencja zdarza się rzadko (ok. 10 %).

Laserowe zamknięcie krypt migdałków to nowoczesna, bezpieczna i skuteczna metoda leczenia uporczywego halitozy i kamieni migdałkowych, umożliwiająca szybki powrót do codziennych czynności. Uzupełnia ono wachlarz terapii zachowawczych i stanowi alternatywę dla inwazyjnej tonsillektomii.