Co to jest holter ciśnieniowy

Nadciśnienie tętnicze to dolegliwość nie dająca zazwyczaj wyraźnych objawów (czasami mogą to być bóle głowy, osłabienie, senność), a do jego zdiagnozowania dochodzi przypadkiem w trakcie rutynowych badań lub wskutek wykrycia powikłań w postaci uszkodzenia wielonarządowego.

Ciągłe, wieloletnie nadciśnienie tętnicze wiąże się z możliwością rozwoju powikłań sercowych, mózgowych, nerkowych i układu nerwowego. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są m.in. występowanie zaburzeń sercowo-naczyniowych u krewnych, palenie tytoniu i nadmierne spożycie alkoholu, spożywanie dużej ilości soli, stresujący tryb życia, a także doustna antykoncepcja hormonalna.

Holter ciśnieniowy – zasada działania

Holter ciśnieniowy, określany również angielskim skrótem ABPM (Ambulatory Blood Pressure Monitoring), jest przyrządem do całodobowego monitorowania ciśnienia tętniczego krwi. Składa się z mankietu do zakładania na ramię oraz sprzężonego z nim rejestratora, zapisującego dane do analizy. Jest to również potoczna nazwa procedury diagnostycznej wykonywanej za pomocą tego urządzenia, polegającej na 24-godzinnym pomiarze ciśnienia w określonych, dość częstych odstępach czasu. Niewielki aparat, noszony przez pacjenta na szyi lub przy pasie, dokonuje automatycznego pomiaru ciśnienia co 15 minut w ciągu dnia oraz co 30 minut w ciągu nocy.

W ostatnich latach rozwinięto także wersje urządzeń, które umożliwiają przesyłanie danych do aplikacji mobilnych, co zwiększa komfort i ułatwia monitorowanie wyników w czasie rzeczywistym. Dzięki temu pacjenci mogą mieć szybszy dostęp do odczytów i dzielić się nimi z lekarzem bez konieczności wizyty w gabinecie.

Analiza wyników badania

Wyniki zapisywane są w pamięci urządzenia, skąd mogą zostać wczytane do komputera i przeanalizowane przez lekarza przy pomocy specjalistycznego oprogramowania. Ocena krzywej ciśnienia pozwala obliczyć skuteczność zastosowanego leczenia (wskaźnik T/P), określić poranny wzrost ciśnienia i ocenić tzw. „gładkość” krzywej. Parametry te są bardzo pomocne przy ocenie skuteczności terapii. Chorzy z nadciśnieniem tętniczym powinni mieć wykonywane badanie przy każdej zmianie leczenia oraz przy nieskutecznej kontroli ciśnienia tętniczego (ciśnienie < 140/90 mm Hg, u osób z cukrzycą < 135/85 mm Hg mierzone w pozycji siedzącej po 5 minutowym odpoczynku).

Wskazania i korzyści badania holterem ciśnieniowym

Badanie holterem ciśnieniowym ma na celu:

• określić, jak często w ciągu doby występuje nieprawidłowe ciśnienie
• sprawdzić, czy mamy do czynienia z utrwalonym nadciśnieniem tętniczym czy tzw. efektem białego fartucha
• w przypadku stwierdzonego nadciśnienia ocenić skuteczność leczenia hipotensyjnego
• oszczędzić czas i obniżyć koszty leczenia
• wykrycie wysokich skoków ciśnienia, które mogą być groźne dla zdrowia lub związane z chorobami endokrynologicznymi

Holter ciśnieniowy jest szczególnie rekomendowany u osób z podejrzeniem dużych wahań ciśnienia lub u pacjentów, u których dotychczasowe leczenie nie przynosi oczekiwanych efektów. Badanie może także pomóc w diagnostyce zaburzeń rytmu dobowego ciśnienia, np. u osób określanych jako non-dippers, u których ciśnienie nie obniża się w nocy tak jak powinno.

Nowoczesne możliwości urządzeń

Obecnie dostępne aparaty do monitorowania ciśnienia tętniczego są coraz bardziej kompaktowe i umożliwiają bezprzewodowe przesyłanie danych do lekarza, co skraca czas reakcji w przypadku wykrycia poważnych nieprawidłowości. Niektóre modele pozwalają także na synchronizację z aplikacjami zdrowotnymi, co zwiększa komfort pacjenta.

Przygotowanie do badania i ograniczenia

Rozpoczęcie badania nie wymaga odstawiania przyjmowanych leków ani specjalnych przygotowań. Zaleca się jednak założenie luźniejszego ubrania, pod którym zmieści się mankiet oraz rejestrator. Należy pamiętać, że urządzenie nie jest wodoodporne i nie wolno go zamoczyć.

Podczas badania warto wykonywać swoje codzienne obowiązki, aby wynik najlepiej odzwierciedlał naturalny rytm dnia. Nie zaleca się jednak intensywnego wysiłku fizycznego, który mógłby zakłócić rzetelność pomiarów.

Komfort i tolerancja badania

U niektórych osób noszenie holtera ciśnieniowego może być źródłem dyskomfortu, np. przez ucisk mankietu lub ograniczoną swobodę ruchów. Mimo to większość pacjentów dobrze znosi badanie, a potencjalne niedogodności nie powinny być powodem do rezygnacji z tej ważnej diagnostyki.