WHO szacuje, że na świecie problem z halluksami może mieć od 4 do nawet 10% populacji ludzi, a najbardziej narażone są kobiety (90% wszystkich chorych na halluksy). Dolegliwość ta dotyka mieszkańców wszystkich kontynentów. The American Orthopaedic Foot and Ankle Society przewiduje, że nawet połowa Amerykanek może cierpieć na halluksy, a jeszcze gorzej jest z Brytyjkami. Nawet 80% tych ostatnich, według badań Royal Society of Chiropodists and Podiatrists, może zmagać się z deformacją stóp, w tym z halluksami. Dane Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego mówią, że w naszym kraju nawet 1,5 miliona osób zmaga się z tą dolegliwością.
Halluksy to deformacja przodostopia, którego pierwsza kość odchyla się w stronę przyśrodkową, a paluch odchyla się w bok. Powoduje to napinanie tkanek miękkich i powstawanie charakterystycznego guza. Halluksy to złożona deformacja, która może spowodować nawet płaskostopie poprzeczne, zniekształcenie palców lub neuralgię Mortona.
Objawy halluksów

Powstawanie halluksów może mieć podłoże genetyczne. WHO szacuje, że nawet 70% przypadków zachorowań ma właśnie taką przyczynę. Jednak to schorzenie może powodować również nadwaga, styl życia (np. obuwie na wysokim obcasie), a nawet praca zawodowa w pozycji pionowej. Jakie mogą być najczęstsze objawy halluksów?
Ból i dyskomfort w obrębie stopy
Nierzadko halluksom towarzyszy ból, chociaż przeważnie nie w początkowej fazie występowania dolegliwości. Ból często dotyka przodostopia, a rozpoczyna się od odczuwaniu dyskomfortu przy ruszaniu dużym palcem. Do częstych objawów halluksów zalicza się także obrzęk palców, szczególnie dużego. Także utrzymujące się przez dłuższy czas zaczerwienienie i obrzęk w okolicy dużego palca powinny zaniepokoić.
Deformacje stopy i palców
Objawy halluksów to również deformacja stopy lub poszczególnych palców. Może dojść do poszerzenia przodostopia przy jednoczesnym odchyleniu palucha w kierunku drugiego palca. Inny objaw halluksów to trwałe zgięcie palców stopy (najczęściej od drugiego do piątego), co nazywane jest palcami młotkowatymi – może to wiązać się z osobnym schorzeniem, ale również bardzo często towarzyszy halluksom. Zaawansowane halluksy mogą powodować obrzęk lub przerost nasady kości śródstopia, co potem wymaga leczenia operacyjnego. Deformacja stopy może powodować także trudność w zakładaniu obuwia i towarzyszący temu ból.
Zmiany skórne i stany zapalne
Bardzo uciążliwym objawem halluksów bywa częste pojawianie się odcisków na stopach i w okolicach palców (modzele) – zrogowacenia, narośla zgrubiałej skóry. Powstają one w wyniku nierównomiernego obciążenia stopy. Długotrwale ugniatana skóra obumiera w wyniku niedokrwienia i tak tworzą się modzele, które są bardzo bolesne i trudne do usunięcia. Odciskom wywołanym przez halluksy może towarzyszyć także pieczenie od strony podeszwy pod kośćmi śródstopia. Również objawem halluksów bywa zapalenie kaletki przy stawie śródstopno-palcowym – w miejscu tarcia wystającej kości przy dużym palcu tworzy się woreczek ze śluzem.
Przyczyny i czynniki ryzyka halluksów
Oprócz predyspozycji genetycznych i nieodpowiedniego obuwia, coraz więcej badań zwraca uwagę na wpływ stylu życia. Brak aktywności fizycznej, przewlekłe przeciążenia stóp, a także nadwaga sprzyjają pogłębianiu deformacji. U kobiet szczególnie dużą rolę odgrywa noszenie obuwia na wysokim obcasie, które przenosi ciężar ciała na przednią część stopy.
Nowoczesne analizy biomechaniczne potwierdzają, że także długoletnia praca w pozycji stojącej może znacząco zwiększyć ryzyko wystąpienia halluksów, zwłaszcza u osób, które nie noszą odpowiedniego obuwia ochronnego. Z tego względu halluksy często diagnozowane są u fryzjerek, nauczycielek czy pracowników branży gastronomicznej.
Źródła:
- James Kuhn, Farhan Alvi, "Hallux Valgus", StatPearls [Internet]., 2023
- Khalid M. Alkhalifah, Mohammad M. Almotiri, Abdulmajeed E. Alharbi, i in., "A Systematic Review and Meta-Analysis of the Prevalence of Hallux Valgus in the General Population", Curēus, 2023
- Sheree Nix, Michelle Smith, Bill Vicenzino, "Prevalence of hallux valgus in the general population: a systematic review and meta-analysis", Journal of foot and ankle research, 2010