Przykurcz Dupuytrena - lek Xiapex

Przykurcz Dupuytrena to zmiany w strukturze rozcięgna dłoniowego, mocnego łącznotkankowego pasma biegnącego po wewnętrznej stronie dłoni. Stopniowo rozcięgno zaczyna się skracać i twardnieć, a kolagen znajdujący się w rozcięgnie traci swoją elastyczność. W związku z tym pojawia się problem z wyprostowaniem palców i nie można w pełni otworzyć dłoni. Przykurcz ten najczęściej obejmuje IV i V (serdeczny i mały) palec. Skóra w tych rejonach zaczyna się robić twarda i szorstka, widoczne jest jej wciągnięcie, a dłoń zaczyna się zwężać do środka. Dodatkowo pojawiają się zaburzenia czucia w palcach, parestezje oraz nadmierna potliwość dłoni.

Przyczyny i leczenie zachowawcze przykurczu Dupuytrena

Istnieje możliwość zatrzymania bądź zahamowania choroby, jeśli zostanie wykryta w początkowej fazie. Wówczas pomóc może fizjoterapia z intensywnymi masażami i ćwiczeniami mającymi na celu uelastycznienie rozcięgna. Opcją ostateczną jest zabieg operacyjny, w trakcie którego wycinane są zgrubiałe tkanki, a rozcięgno dłoniowe jest przecinane. Jednak operacja jest usunięciem skutków, a nie przyczyny choroby. Zdarza się więc czasem, że problem przykurczu Dupuytrena powraca.

Najczęstsze czynniki ryzyka:

• Predyspozycje genetyczne
• Wiek powyżej 50 lat
• Płeć męska
• Palenie papierosów
• Choroby przewlekłe (np. cukrzyca)
• Częsty uraz dłoni
• Praca fizyczna z obciążeniem mechanicznym dłoni

We wczesnych stadiach można wdrożyć leczenie nieinwazyjne, obejmujące m.in. terapię manualną, masaż głęboki, ćwiczenia rozciągające i użycie ortez nocnych. Choć metody te nie eliminują przykurczu, mogą opóźnić jego rozwój.

Leczenie przykurczu Dupuytrena lekiem Xiapex

Niedawno pojawiła się farmakologiczna metoda leczenia choroby Dupuytrena, znana w Polsce pod nazwą Xiapex, zaś w USA Xiaflex.

Xiapex jest enzymem wytwarzanym przez Collagenase Clostridium Histolyticum (CCH). Kolagenaza, która się w nim znajduje, rozbija włókna kolagenu znajdujące się w tkance łącznej. Ponieważ przykurcz Dupuytrena jest zaburzeniem w strukturze kolagenowej rozcięgna dłoniowego, ostrzyknięcie go kolagenazą Xiapex powinno spowodować zmiękczenie stwardniałych i przerośniętych tkanek. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (ang. Food and Drug Administration, FDA) zatwierdziła Xiaflex® w 2010 roku jako pierwszą, biologiczną niechirurgiczną metodę leczenia przykurczu Dupuytrena.

Lekarz podaje Xiapex w formie iniekcji w okolice rozcięgna dłoniowego, z ominięciem pozostałych ścięgien, nerwów i innych ważnych struktur. Pacjenci opisują zastrzyk jako uczucie użądlenia przez pszczołę. W ciągu pierwszych 24 godzin od iniekcji nie należy próbować prostować palców samodzielnie ani naciskać okolic rozcięgna dłoniowego. Co najmniej po upłynięciu doby pacjent ponownie zgłasza się do lekarza, który pod znieczuleniem miejscowym mechanicznie, powoli rozprostowuje przykurczone palce.

Skuteczność i bezpieczeństwo terapii Xiapex

Według informacji podanej na stronie dupuytrens-society.org, jeśli pierwszy zastrzyk nie przyniesie spodziewanych efektów, podaje się maksymalnie 3 zastrzyki w to samo miejsce, z miesięczną przerwą między nimi. Badania przedstawione na stronie firmy xiaflex.com donoszą, iż w przeprowadzonych badaniach klinicznych od 44% do 64% pacjentów otrzymujących Xiapex miało rozprostowany niemal lub całkowicie przykurcz po 3 iniekcjach. Zaś u większości z nich efekty widoczne były już po 1 lub 2 zastrzyku.

Dawkowanie i schemat leczenia

Leczenie z użyciem Xiapex przeznaczone jest dla osób dorosłych. Póki co niewiadomo czy może być stosowany u dzieci i młodzieży poniżej 18 r. ż. Przed zastosowaniem leku należy poinformować lekarza o wszystkich dotychczasowych schorzeniach, przyjmowanych lekach i możliwych alergiach na substancje chemiczne.

Najczęstsze działania niepożądane i ryzyka:

• Osłabienie rozcięgna dłoniowego
• Krwiaki i obrzęki (ustępujące w ciągu 2 tygodni)
• Reakcje alergiczne (pokrzywka, obrzęk twarzy, ból w klatce piersiowej)
• Problemy z oddychaniem
• Konieczność zabiegu operacyjnego w razie uszkodzenia tkanek

Według ulotki umieszczonej w leku Xiapex istnieją skutki uboczne. Może dojść do uszkodzenia i osłabienia rozcięgna dłoniowego, które wymagać będzie zabiegu operacyjnego. Mogą wystąpić reakcje alergiczne typu pokrzywka, obrzęk twarzy, ból w klatce piersiowej i problemy z oddychaniem.

Jeśli którykolwiek z objawów wystąpi, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Zalety, przeciwwskazania i alternatywy leczenia

Xiapex jest nowatorską metodą leczenia przykurczu Dupuytrena z powodzeniem stosowaną w Europie i USA. Jej plusem jest brak blizny pozabiegowej oraz krótszy czas rekonwalescencji niż po leczeniu operacyjnym.

Nowe analizy porównawcze z 2024 r. wykazują, że pacjenci po Xiapex wymagają rehabilitacji o około 30% krótszej niż po klasycznej fasciektomii. Jednocześnie 5-letni wskaźnik nawrotów wynosi ok. 20%, porównywalnie do operacji.

Leczenie farmakologiczne jest rekomendowane u pacjentów z przykurczem o kącie prostym do 30°, u których operacja byłaby zbyt inwazyjna lub niechciana. Przeciwwskazania obejmują aktywne ostre infekcje skóry, alergię na białka bakteryjne, zaburzenia krzepnięcia oraz choroby nowotworowe w obrębie dłoni.

Jeśli Xiapex okaże się niewystarczający, alternatywą pozostaje zabieg chirurgiczny (fasciektomia), mikrofasciotomia igłowa lub laseroterapia. Każda metoda wymaga indywidualnej decyzji i konsultacji z chirurgiem ręki.