Siatka przepuklinowa - brzuszna, pachwinowa i inne rodzaje

Przepuklina (łac. hernia) jest schorzeniem, w którym dochodzi do przemieszczenia się wewnętrznych narządów lub ich części poza ich anatomiczne granice. Zakres występowania przepuklin jest niezwykle szeroki. Ze względu na umiejscowienie przepukliny dzielą się na zewnętrzne i wewnętrzne.

Przepuklina zewnętrzna uwypukla swój worek wraz z zawartością na zewnątrz jamy brzusznej. W przypadku przepukliny wewnętrznej trzewia przemieszczają się do innej jamy ciała, bez uwidaczniania się na zewnątrz, np. z jamy brzusznej do klatki piersiowej.

Metody operacyjne przepuklin

Skuteczne leczenie przepuklin wiąże się z wykonaniem zaopatrzenia chirurgicznego.

Wśród dostępnych metod operacyjnych wyróżnia się przeprowadzenie zabiegu w sposób:

• klasyczny,
• beznapięciowy z wykorzystaniem siatki,
• laparoskopowy z użyciem siatki.

Metoda klasycznego zaopatrywania przepuklin została wprowadzona przez Bassiniego w 1887 r. Technika ta polega na dokładnym zszyciu brzegów powięzi mięśniowej poprzez wykorzystanie własnych tkanek pacjenta. Z czasem okazało się, iż stosowanie owej metody wywołuje napięcie szwów, które w większości przypadków skutkuje nawrotem przepukliny.

Przyczyniło się to do znacznego ograniczenia stosowania technik napięciowych oraz wprowadzania metod beznapięciowych z wykorzystaniem wszczepu syntetycznego, czyli tzw. siatki przepuklinowej.

Leczenie przepuklin z użyciem siatki

Rozwój technik beznapięciowych zapoczątkowała metoda Lichtensteina wprowadzona w 1978 r. w USA. Polega ona na zwiększeniu wytrzymałości osłabionej ściany kanału pachwinowego poprzez wszczepienie siatki z materiału sztucznego.

Obecnie dostępne jest również beznapięciowe zaopatrzenie przepukliny techniką laparoskopową, która polega na umieszczeniu siatki od wewnętrznej strony ściany brzusznej. Dzięki stosowaniu technik beznapięciowych leczenie przepuklin uległo znacznej poprawie.

Zalety operacji z użyciem siatki:

• znacząco zmalało ryzyko nawrotu schorzenia,
• wykonanie operacji z użyciem siatki odznacza się dużo wyższą skutecznością,
• minimalne ryzyko nawrotu, nie przekraczające 3-5%,
• zmniejszenie dyskomfortu pooperacyjnego,
• skrócenie czasu rekonwalescencji,
• szybszy powrót do normalnej aktywności fizycznej.

Rodzaje siatek przepuklinowych

Siatki stosowane w operacyjnym leczeniu przepukliny muszą spełnić wiele warunków.

Konieczne jest, aby materiały, z których powstają siatki, były:

• bioobojętne – siatka nie zaburza wówczas w żaden sposób naturalnych procesów gojenia, a odczyn wytwórczy w ranie prowadzi do powstania blizny, która przerasta siatkę i zabezpiecza przed nawrotem przepukliny,
• nietoksyczne i biostabilne – siatka nie zmienia wówczas swoich właściwości przy kontakcie z tkankami,
• optymalnie dobrane pod względem porowatości - umożliwia to szybkie i głębokie wrastanie fibroblastów i tkanki łącznej, zapewniając stabilizację i pewną implantację w tkankach,
• bogate w monofilamentowe włókna polipropylenowe - nie stymulują one rozwoju bakterii i stwarzają dobre warunki do gojenia się rany.

Zalety i wady siatek przepuklinowych

W chirurgicznym leczeniu przepuklin najczęściej stosowane są siatki polipropylenowe. Odznaczają się one wysoką odpornością na zakażenia, strukturą hydrofobową oraz szybkim wrastaniem w pobliskie tkanki. Podobnymi właściwościami klinicznymi charakteryzują się siatki z poliestru (różnią się wyższą wchłanialnością wody).

Minusem siatek przepuklinowych jest ich cena, która w dużej mierze zależy od rodzaju produktu oraz producenta. Ponadto u niektórych pacjentów mogą wystąpić powikłania, takie jak zrosty czy ból pooperacyjny.

Nowoczesne technologie pozwalają na produkcję siatek o różnych właściwościach, takich jak siatki samowchłanialne, które mogą być używane w przypadku pacjentów z większym ryzykiem zakażeń. Ważne jest, aby dobór odpowiedniej siatki był dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta i uwzględniał specyfikę danego przypadku klinicznego.

Lokalizacja przepukliny a wybór siatki

Siatki przepuklinowe mogą różnić się w zależności od lokalizacji przepukliny. W przypadku przepuklin pachwinowych stosuje się zazwyczaj siatki o mniejszej powierzchni i większej elastyczności, co pozwala na lepsze dopasowanie do dynamicznego obszaru pachwiny.

Z kolei w przepuklinach brzusznych często wykorzystuje się siatki o większej wytrzymałości mechanicznej, które są bardziej odpowiednie do pokrycia większych defektów ściany brzucha.

Możliwe komplikacje

Choć siatki przepuklinowe znacząco poprawiają wyniki leczenia, mogą również prowadzić do komplikacji. Potencjalne powikłania obejmują erozję siatki, czyli jej wrastanie w sąsiednie tkanki, oraz reakcje immunologiczne, które mogą prowadzić do przewlekłego bólu lub infekcji.

Potencjalne komplikacje:

• erozja siatki,
• reakcje immunologiczne,
• przewlekły ból,
• infekcje.

Dlatego tak ważne jest, aby przed operacją omówić z lekarzem wszystkie możliwe ryzyka i korzyści związane z użyciem siatki.

Techniki operacyjne a lokalizacja przepukliny

Wybór odpowiedniej techniki operacyjnej jest kluczowy i zależy od lokalizacji przepukliny oraz indywidualnych uwarunkowań pacjenta. Operacje przepuklin pachwinowych często wykonuje się metodą Lichtensteina lub laparoskopową techniką TEP (Total Extraperitoneal).

W przypadku przepuklin brzusznych wybór może paść na technikę IPOM (Intraperitoneal Onlay Mesh), która pozwala na umieszczenie siatki wewnątrz jamy brzusznej. Każda z tych technik ma swoje specyficzne wskazania i powinna być dostosowana do potrzeb pacjenta.