Zaćma wtórna - leczenie laserem

Zaćma, zwana również kataraktą, to jedna z najczęściej występujących chorób oczu, której istotą jest stopniowe mętnienie soczewki i utrata przez nią przejrzystości na skutek odkładania się złogów białkowych. Pierwszymi objawami są przeważnie zmniejszenie się ostrości widzenia oraz jego „przymglenie”, pojawiające się refleksy (rozbłyski) przy patrzeniu na źródło światła, a także zaburzenia w ocenie odległości, słabe widzenie w nocy, spadek intensywności widzianych barw, dwojenie obrazów a u dzieci zez lub oczopląs. Choroba rozwija się stopniowo nawet przez kilka lat a nieleczona może całkowicie uniemożliwić widzenie. W zaawansowanym stadium zmiany degeneracyjne stają się widoczne gołym okiem – źrenica zmienia kolor z czarnego na szaro-biały.

Zaćma rozwija się głównie u osób starszych, ale nie jest to regułą. Przyczynami jej wystąpienia mogą być różnorodne czynniki:

• czynniki dziedziczne
• wady wrodzone gałki ocznej
• choroby przewlekłe (np. cukrzyca)
• stosowanie nadmiernych ilości leków sterydowych
• urazy oka
• nadużywanie alkoholu
• palenie papierosów
• otyłość i nadciśnienie

Jedyną w pełni skuteczną metodą leczenia zaawansowanej zaćmy jest operacja, polegająca na rozbiciu zmętniałej części soczewki wraz z nagromadzonymi złogami przy użyciu ultradźwięków (fakoemulsyfikacja) a następnie ich mechanicznym usunięciu i wszczepieniu sztucznej soczewki oka.

Zaćma wtórna – przyczyny i rozwój choroby

U części pacjentów poddanych zabiegowi usunięcia zaćmy metodą fakoemulsyfikacji może po kilku miesiącach lub latach wystąpić tzw. zaćma wtórna. Polega ona na zmętnieniu tylnej części torebki soczewki, którą w trakcie operacji pozostawia się w oku aby "położyć" na niej wszczepianą sztuczną soczewkę. Z czasem, zwykle w przebiegu chorób metabolicznych (np. cukrzycy), atopowego zapalenia skóry, stanów zapalnych lub urazów gałki ocznej torebka może zmętnieć i zaburzyć widzenie.

Zaćma wtórna nie jest nawrotem pierwotnej choroby, lecz naturalnym powikłaniem pooperacyjnym. Choć rozwija się u około 20–30% pacjentów, jej leczenie jest szybkie i skuteczne. Nowoczesne metody terapii pozwalają na trwałe usunięcie problemu, bez konieczności ponownej operacji chirurgicznej.

Objawy zaćmy wtórnej

Najczęstsze objawy to pogorszenie ostrości widzenia, pojawiające się po okresie poprawy po operacji zaćmy pierwotnej. Pacjenci mogą również zauważyć przymglenie obrazu, refleksy świetlne oraz trudności w czytaniu lub prowadzeniu pojazdów w nocy.

Leczenie zaćmy wtórnej laserem YAG

Skuteczną i powszechnie stosowaną metodą leczenia zaćmy wtórnej jest zabieg kapsulotomii tylnej z wykorzystaniem lasera neodymowo-yagowego (YAG), np. Carl Zeiss Visulas YAG II Plus.

Przebieg zabiegu kapsulotomii

Przeprowadzana ambultoryjnie procedura polega na zrobieniu małego otworu w centralnej części torebki tylnej a jej efektem jest niemal natychmiastowa poprawa widzenia. Zabieg wykonuje się w pozycji siedzącej przy specjalnie skonstruowanej lampie szczelinowej. Po wcześniejszym badaniu oko zostaje znieczulone przy pomocy kropli podawanych do worka spojówkowego.

W celu stabilnego ustawienia gałki ocznej przykłada się do niej specjalny rodzaj szkła kontaktowego, uniemożliwiającego mruganie powiek i powiększającego obraz. Trwający kilkanaście sekund zabieg jest bezbolesny a już 30 minut po jego zakończeniu pacjent może wrócić do domu. Przez kilka godzin widzenie może być niewyraźne z powodu olśnienia i obecności cieczy immersyjnej. Konieczne może być także stosowanie specjalnych kropli.

Nowoczesne technologie laserowe

W 2024 roku pojawiły się nowe generacje laserów YAG, które oferują jeszcze większą precyzję oraz lepsze bezpieczeństwo dla struktur wewnątrzgałkowych. Niektóre z urządzeń są w stanie dostosować kształt impulsu do indywidualnych parametrów oka, co minimalizuje ryzyko powikłań i skraca czas rekonwalescencji.

Według aktualnych zaleceń Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, kwalifikacja do zabiegu powinna być poprzedzona dokładnym badaniem dna oka oraz pomiarem ciśnienia wewnątrzgałkowego. U pacjentów z jaskrą może być wymagane wcześniejsze włączenie leków obniżających ciśnienie przed zabiegiem.

Ryzyko i przeciwwskazania do laseroterapii

Choć zabieg kapsulotomii tylnej laserem YAG uznawany jest za bardzo bezpieczny, istnieją pewne przeciwwskazania, które powinny być uwzględnione podczas kwalifikacji.

• aktywne infekcje oka
• niekontrolowana jaskra
• brak stabilizacji wszczepionej soczewki
• poważne zmiany zwyrodnieniowe siatkówki

Do potencjalnych powikłań po zabiegu zalicza się m.in. przejściowy wzrost ciśnienia śródgałkowego, odwarstwienie siatkówki, obrzęk plamki żółtej lub przemieszczenie soczewki wewnątrzgałkowej. Ryzyko tych komplikacji jest jednak niewielkie, szczególnie przy prawidłowym przygotowaniu pacjenta i doświadczeniu lekarza wykonującego procedurę.

Laserowe leczenie zaćmy wtórnej – cena i dostępność

Na leczenie zaćmy wtórnej w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia czeka się bardzo długo, nawet kilka lat. Pacjenci którym zależy na czasie i chcieliby cieszyć się zdrowiem, mogą również skorzystać z szerokiej oferty placówek prywatnych, oferujących zabieg kapsulotomii tylnej w stosunkowo niskich cenach.

Przykładowo Centrum Okulistyczne Jaskra w Warszawie oferuje leczenie zaćmy wtórnej laserem w cenie 450 zł, natomiast we Wrocławiu w OneDayClinic cena ta wynosi 350 zł.

Coraz więcej prywatnych ośrodków umożliwia również rejestrację online i oferuje zabieg w ramach jednodniowej wizyty, co znacząco zwiększa dostępność leczenia dla pacjentów spoza dużych miast. Warto zwrócić uwagę, że część placówek oferuje bezpłatne kontrole po zabiegu w ramach ceny pakietu.