Związek między dietą a zdrowiem ginekologicznym – wpływ diety i stylu życia na zdrowie intymne kobiet

Związek między dietą a zdrowiem ginekologicznym – wpływ diety i stylu życia na zdrowie intymne kobiet

Odpowiednio zaplanowana, zbilansowana dieta i ogólnie pojmowany zdrowy styl życia mają pozytywny wpływ na zdrowie ginekologiczne kobiet. Eliminują m.in. ryzyko uporczywych infekcji intymnych. Jedno z największych zagrożeń niesie za sobą spożywanie nadmiernej ilości cukrów – sprzyjających stanom zapalnym, tłuszczów i węglowodanów prostych. Są to natomiast tylko wybrane elementy niezdrowej diety, przyczyniające się potencjalnie do pogorszenia ogólnego dobrostanu każdej kobiety. Jak więc jeść, by zachować zdrowie ginekologiczne i co powinno charakteryzować dietę w poszczególnych etapach życia, a w tym w czasie ciąży i po porodzie?

Data publikacji
Czas czytania
10 min.

Mikrobiota jelitowa a zdrowie ginekologiczne kobiet

Zdrowa dieta wpływająca na mikrobiotę jelitową ma kluczowe znaczenie w kontekście zdrowia intymnego kobiet. Pomiędzy kondycją ginekologiczną a florą jelitową istnieje złożona interakcja, co jest widoczne m.in. w funkcjonowaniu gospodarki hormonalnej. Zrównoważone żywienie może przyczyniać się do zachowania równowagi hormonalnej i, co za tym idzie, do utrzymania prawidłowego przebiegu cyklu miesiączkowego. Jeżeli wraz z dietą do organizmu kobiety dostarczane są odpowiednie, cenne dla niego bakterie, możliwe jest zredukowanie stanów zapalnych, które nierzadko związane są z rozmaitymi schorzeniami ginekologicznymi.

Uwaga: Wśród składników wspomagających regenerację błon śluzowych i utrzymujących równowagę flory bakteryjnej wymienia się przede wszystkim witaminę C, E i A oraz cynk i selen.

Żywienie a mikrobiota pochwy

Sposób odżywiania pełni więc kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia ginekologicznego, a w tym w zachowaniu odpowiedniej mikrobioty pochwy, niezwykle istotnej w kontekście zdrowia kobiecego układu rozrodczego. Warto natomiast podkreślić, że skład mikrobioty jest nieco inny w przypadku każdej kobiety. W związku z tym dieta wspomagająca zdrowie w  tym zakresie powinna być indywidualnie dopasowana do danej osoby.

Warto wiedzieć: Jeżeli chcesz dowiedzieć się, jak dbać o mikrobiotę swojej pochwy, możesz przystąpić do badania, podczas którego przeanalizowany zostanie ten zróżnicowany ekosystem bakteryjny.

Wpływ diety na zdrowie ginekologiczne

Odpowiednie nawyki żywieniowe są przede wszystkim podstawą walki z infekcjami dróg rodnych, zwłaszcza w kontekście grzybicy pochwy. Natomiast dieta odgrywa kluczową rolę w profilaktyce wielu rozmaitych chorób czy dolegliwości intymnych innego rodzaju. Dlatego jej bazą powinno być spożywanie różnorodnych produktów bogatych w niezbędne składniki odżywcze. Nie można jednak zapominać o tym, że zdrowe odżywianie wzmacnia układ odpornościowy i poprawia ogólne samopoczucie każdej kobiety.

Jak zadbać o zdrowie ginekologiczne?

Szczególnie ważna w przypadku kobiet jest dbałość o przyjmowanie odpowiedniej ilości białka, witaminy C, E i A, a także cynku i selenu. Dla utrzymania zdrowia intymnego niezbędne są też probiotyki – znaleźć je można m.in. w jogurtach naturalnych i kefirach. Elementy te są niezwykle istotne, ponieważ wspierają pracę układu pokarmowego i przeciwdziałają jednocześnie rozwojowi patogenów odpowiedzialnych za rozwój infekcji intymnych.

Nie można przy tym zapominać o ograniczaniu tłuszczów nasyconych, które mogą zwiększać ryzyko otyłości i niekorzystnych zmian hormonalnych. Warto też spożywać błonnik pokarmowy, regulujący pracę jelit i pomagający w utrzymaniu równowagi mikroflory. Wśród jego źródeł wymienia się w szczególności pełnoziarniste produkty zbożowe, a także owoce i warzywa. Zaleca się również eliminowanie cukrów – sprzyjających stanom zapalnym, zrezygnowanie z używek oraz odpowiednie nawadnianie organizmu.

Czy wiesz, że: Picie każdego dnia odpowiedniej ilości wody pozytywnie wpływa na układ moczowy i pomaga w utrzymaniu równowagi flory bakteryjnej okolic intymnych?

Tłuszcze roślinne a‌ zdrowie kobiet

Tłuszcze nasycone mogą prowadzić nie tylko do rozwoju otyłości, ale i do zaburzeń hormonalnych, które związane są z szeregiem nieprzyjemnych dolegliwości. Zamiast nich warto sięgać po zdrowe tłuszcze roślinne, takie jak olej lniany czy oliwa z oliwek.

Pamiętaj: Częściowo utwardzone oleje roślinne mogą zwiększać ryzyko niepłodności owulacyjnej u kobiet.

Jak‌ cukier wpływa na zdrowie intymne?

Spożywanie cukru w nadmiernej ilości wpływa nie tylko na zdrowie skóry, z czym jest powszechnie kojarzony, ale i na kondycję intymną kobiety. Zaburza metabolizm i zakłóca przekazywanie sygnałów między hormonami. Co więcej, nadmierne przekraczanie optymalnego poziomu cukru we krwi sprzyja rozwojowi raka piersi. Kontrolowanie spożywania produktów bogatych w ten składnik powinno więc mieć kluczowe znaczenie dla każdej kobiety.

Warto wiedzieć: Eliminacja cukru jest podstawą diety przeciwzapalnej – zalecanej w szczególności pacjentkom cierpiącym na endometriozę.

Szczególnie niebezpieczne dla kobiecego organizmu są cukry proste, zawarte m.in. w takich produktach jak:

  • słodycze,
  • owocowe soki z kartonu,
  • napoje gazowane,
  • słodkie ciasta,
  • jasne pieczywo,
  • biały ryż,
  • słodzone jogurty.

Dieta a regulacja hormonów

A więc zrównoważona dieta może pomóc w utrzymaniu równowagi hormonalnej. Ryzyko niosą za sobą m.in. nagłe zmiany w bilansie energetycznym. Przykładowo – niewystarczająca podaż energii może prowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu jajników, skrócenia fazy lutealnej, obniżenia stężenia progesteronu we krwi, a także do występowania cykli bezowulacyjnych. W skrajnych sytuacjach, na skutek długotrwałej, restrykcyjnej diety, może nawet dojść do całkowitego zaniku cyklu menstruacyjnego. Tylko pamiętaj – zapotrzebowanie energetyczne różni się w zależności od rozmaitych czynników. W związku z tym powinno zostać wyliczone indywidualnie dla każdej osoby.

Warto wiedzieć: Dbaj o to, aby w Twojej codziennej diecie zawarta była jak najmniejsza ilość cukrów prostych oraz tłuszczów przetworzonych, które osłabiają działanie neuroprzekaźników i zwiększają ryzyko stresu.

Dieta bogata w duże ilości cukrów i nasycone kwasy tłuszczowe zwiększa ryzyko wystąpienia bolesnego miesiączkowania. Aby ograniczyć to zagrożenie, zaleca się unikanie m.in. słodyczy czy słonych przekąsek, a także spożywanie produktów z dużą zawartością antyoksydantów, obecnych np. w owocach, orzechach i warzywach. Rekomenduje się też dbałość o optymalny poziom witaminy D3, witaminy B12, witaminy B6, kwasu pantotenowego, kwasu foliowego, a także magnezu i wapnia. Składniki te mają bezpośredni wpływ na regulację aktywności hormonalnej, a w tym na kondycję kobiety w trakcie menstruacji.

Uwaga: Właściwie skomponowana dieta, redukująca ryzyko zaburzeń hormonalnych, ma szczególne znaczenie w przypadku pacjentek cierpiących na zespół policystycznych jajników (PCOS), choroby tarczycy czy niepłodność.

Zasady diety, która wspomoże układ hormonalny

  • Dbaj o utrzymywanie regularności posiłków
  • Wybieraj produkty jak najmniej przetworzone
  • Wyeliminuj tzw. energetyki i alkohol
  • Omijaj produkty bogate w rozmaite dodatki do żywości i konserwanty
  • Wyeliminuj z diety bądź ogranicz spożywanie żywności typu fast food
  • Każdego dnia dbaj o optymalne nawodnienie organizmu – stawiaj na wodę
  • Sięgaj po naturalne probiotyki, takie jak np. kiszonki czy fermentowane napoje mleczne
  • Stawiaj na artykuły spożywcze o niskim indeksie glikemicznym, takie jak np. pełnoziarniste produkty zbożowe
  • Unikaj artykułów spożywczych o wysokim indeksie glikemicznym, takich jak np. słodycze czy słone przekąski

Pamiętaj: Jeżeli wystąpią u Ciebie jakiekolwiek objawy zaburzeń hormonalnych, skonsultuj się z lekarzem, np. pierwszego kontaktu, ginekologiem czy dietetykiem.

Składniki odżywcze niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania‍ układu rozrodczego

Kwas alfa-linolenowy

Należy do grupy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych typu omega-3. Korzystnie wpływa na płodność kobiety, głównie ze względu na spowalnianie procesów starzenia oraz ogólne wzmocnienie organizmu. Zawarty jest przede wszystkim w oliwie z oliwek, oleju lnianym i oleju rzepakowym oraz w tłustych rybach, takich jak np. łosoś.

Cynk

Pierwiastek ten jest obecny w każdej komórce naszego ciała. Wzmacnia układ odpornościowy i zapewnia odpowiedni podział komórek. Odpowiada również za prawidłowe funkcjonowanie jajników, odkrywając tym samym kluczową rolę w regulowaniu pracy układu rozrodczego. Znaleźć go można m.in. w rybach morskich i małżach, wątrobie, warzywach, kiełkach, roślinach strączkowych, nabiale i mleku.

Selen

To mikroelement, który wspiera funkcjonowanie układu rozrodczego poprzez uczestnictwo w regulacji wytwarzania hormonów tarczycy. Do jego głównych właściwości zalicza się również działanie antyoksydacyjne oraz utrzymywanie odpowiedniej kondycji układu immunologicznego. Wśród jego bogatych źródeł wymienia się m.in. nabiał, ryby, skorupiaki, zboża i mięso.

Magnez

Jest niezbędny dla odpowiedniego przebiegu podziałów komórkowych, również rozrodczych. Poza tym zapewnia właściwą równowagę elektrolitową, utrzymuje prawidłową strukturę kości oraz pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego i mięśni. Łącznie bierze udział w ponad 300 reakcjach enzymatycznych.

Witaminy z grupy B

Przykładowo – witamina B1 pobudza wydzielanie gonadotropin, witamina B5 odpowiada za prawidłową syntezę wybranych hormonów, z kolei witamina B6 polepsza odporność i reguluje aktywność hormonów.

Witamina C

Jej występowanie w wyższym stężeniu może zwiększać płodność i skrócić tym samym czas starań o dziecko. W przypadku zajścia w ciążę korzystnie wpływa na rozwój łożyska i bierze udział w transportowaniu witamin do płodu.

Kwas foliowy

Wraz z witaminą B6 i B12 wpływa na odpowiednie połączenie plemnika z komórką jajową. Kwas foliowy może przyczynić się do eliminacji niepłodności oraz pomóc w zapobieganiu uszkodzeniom cewy nerwowej w rozwijającym się płodzie.

Witamina D

Wykazuje korzystny wpływ na jajniki – poprzez zwiększenie poziomu progesteronu, estriadiolu i estronu. Oddziałuje również na proces wytwarzania komórek jajowych, odżywia endometrium i ma kluczowe znaczenie w zagnieżdżaniu się zarodka. Występowanie tej witaminy w zbyt niskim stężeniu zwiększa ryzyko powikłań ciąży.

Witamina E

Wpływa na prawidłowy cykl owulacyjny, dzięki czemu zwiększa szanse na zapłodnienie i odpowiednie zagnieżdżenie się zarodka. Witamina E ma również duże znaczenie w kontekście optymalnego ukrwienia macicy.

Witamina A

Zapobiega zakażeniom dróg rodnych. Poza tym wpływa na cykl menstruacyjny oraz na dojrzewanie komórek jajowych. Dbałość o jej odpowiednie stężenie może również skrócić czas starań o dziecko. Witamina A ma także znaczenie w zakresie rozwoju embrionalnego.

Aktywność fizyczna a zdrowie ginekologiczne

Kluczowe znaczenie w kontekście zdrowia intymnego ma też niewątpliwie regularna aktywność fizyczna. Sport przyczynia się do poprawy ogólnego stanu zdrowia, a w tym do zmniejszenia dolegliwości uroginekologicznych, z którymi boryka się duża część kobiet. Pomaga m.in. pacjentkom borykającym się z nietrzymaniem moczu, bolesnymi miesiączkami czy odczuwającym dyskomfort w trakcie stosunków z partnerem. Wszystkie te dolegliwości mogą wynikać z osłabienia lub nadmiernego napięcia mięśni dna miednicy, których kondycja w dużej mierze zależy od prowadzonego przez daną kobietę trybu życia.

Inne aspekty stylu życia a zdrowie reprodukcyjne

Waga ciała

Chcąc zadbać o swoje zdrowie reprodukcyjne, należy kontrolować m.in. wagę ciała: nadwaga i otyłość mogą niekorzystnie wpływać na płodność kobiety. Prawidłowa masa ciała zwiększa tym samym szansę na prawidłowe poczęcie i zmniejsza ryzyko powikłań w trakcie ciąży. Ułatwia również poród i fizjologiczny przebieg połogu.

Palenie papierosów

Rezygnacja z palenia papierosów jest jedną z kluczowych zasad, do których powinny stosować się kobiety chcące zatroszczyć się o swoje zdrowie reprodukcyjne. Nikotyna utrudnia potencjalnie zajścia w ciążę i naraża kobietę na szereg problemów ginekologicznych, m.in. na wcześniejszą menopauzę czy problemy z owulacją.

Picie alkoholu

Również spożywanie alkoholu w nadmiernej ilości szkodzi płodności kobiety. Jego konsekwencją może być zmniejszenie rezerwy jajników i tym samym zdolności rozrodczych danej osoby. Innym skutkiem intensywnego picia alkoholu może być wcześniejsza menopauza. Z kolei spożywanie alkoholu w trakcie ciąży może prowadzić do rozwoju poważnych problemów zdrowych u dziecka, takich jak np. pojawienie się Płodowego Zespołu Alkoholowego.

Zapotrzebowanie żywieniowe kobiet w ciąży

W czasie ciąży kobieta powinna dbać przede wszystkim o to, by jej codzienna dieta zawiera optymalną ilość białka, witaminy D, zdrowych tłuszczów i węglowodanów. Istotne jest przy tym zaspokojenie dziennego zapotrzebowania na kalorie. Zaleca się, by w pierwszym trymestrze zwiększyć liczbę przyjmowanych kalorii o 85 kcal, w II – o 285 kcal, natomiast w III – o 475 kcal. Przy czym dotyczy to wyłącznie tych ciężarnych, które przed zajściem w ciążę odżywiały się w prawidłowy sposób, tj. zachowywały dzienne normy w zakresie całkowitej wartości energetycznej posiłków.

Uwaga: Przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka zwiększ dzienną wartość energetyczną swoich posiłków o 505 kcal, a w kolejnych 6 miesiącach o 400 kcal.

Jak zadbać o siebie, będąc w ciąży?

Ze względu na zagrożenie zatruciami pokarmowymi kobietom w ciąży zaleca się unikanie spożywania m.in. takich produktów jak:

  • surowe mięso,
  • nieumyte warzywa i owoce,
  • surowe jaja,
  • niepasteryzowane mleko,
  • podroby.

Pamiętaj: Twoja dieta w ciąży będzie miała bezpośredni wpływ na jej przebieg. Wpłynie także na rozwój dziecka i na jego późniejszy stan zdrowia.

Okres menopauzy – jak dbać o zdrowie intymne?

Dieta może wesprzeć próby utrzymania równowagi hormonalnej, co oznacza, że może pomoc w łagodzeniu objawów menopauzy, takich jak uderzenia gorąca i utrata masy kostnej. Zaleca się, by kobiety przechodzące ten szczególny czas włączały do swojej diety produkty bogate w fitoestrogeny – ich źródłem jest m.in. soja. Kluczowe znaczenie ma też regularne jedzenie warzyw i owoców zmniejszających ryzyko wielu chorób, a także eliminowanie z jadłospisu słodyczy oraz ograniczenie spożywania czerwonego mięsa.

Pamiętaj – jeżeli masz wątpliwości co do tego, jak dbać o siebie w czasie menopauzy, umów się na wizytę w gabinecie ginekologicznym. Dużym wsparciem w zachowaniu dobrego samopoczucia może być też dla Ciebie pomoc specjalisty dietetyka.

Źródła:

  • mp.pl, "Aktywność fizyczna łagodzi dolegliwości uroginekologiczne", mp.pl, 2024
  • Bhardwaj S., Passi S., Misra A., "Overview of trans fatty acids: Biochemistry and health effects", Diabetes & Metabolic Syndrome, 5(3), 161-164
  • Brzegowy M., "Dieta przy zaburzeniach hormonalnych – najważniejsze zasady", doz.pl, 2024
  • Hull M.G., North K., Taylor A., Farrow A., Ford W.C., "Hull M.G., North K., Taylor A., Farrow A., Ford W.C., Delayed conception and active and passive smoking. The Avon Longitudinal Study of Pregnancy and Childhood Study Team", Fertility and sterility, 74(4), 725–733, 2000
  • Kowalska K., "Cukier w diecie zwiększa ryzyko infekcji intymnych", rp.pl, 2024
  • Oteng A., Kersten S., "Mechanisms of Action of trans Fatty Acids", Advances in Nutrition, 11(3), 697–708, 2020
  • Sawaniewska B., Gajewska D., Lange E., "Wpływ sposobu żywienia na płodność kobiet i mężczyzn", Kosmos Problemy Nauk Biologicznych, 68, 227–237, 2019
  • mp.pl, "Zasady odżywiania ciężarnych", mp.pl, 2024
  • Świątkowska D., "Żywienie a płodność. Dieta kobiet w okresie prokreacyjnym.", Pediatria i Medycyna Rodzinna, 9(1), 102-106, 2013
  • Wojtasiński Z., "Wojtasiński Z., Toksyczny cukier", mp.pl, 2024
  • Wolnicka K., "Dieta i menopauza", ncez.pzh.gov.pl, 2024

Komentarze (0)

Komentarze (0)

Akcja
Krok
odyl
Nie opuszczaj
nas jeszcze!
Sprawdź, jak zdobyć smartwatcha dzięki akcji Krokodyl!
Dietetyka

Wybierz miasto, aby znaleźć placówkę

Wpisz zabieg, miejscowość, klinikę lub lekarza…