Co to jest soczewka o wydłużonej głębi ostrości widzenia i jakie ma zastosowanie

Zaćmą (łac. cataracta) nazywamy najogólniej wrodzoną bądź nabytą chorobę oczu, która w swoim przebiegu prowadzi do postępującego w czasie zmętnienia soczewki oka. Soczewka oka jest strukturą wewnątrz gałki ocznej, która w zdrowym organizmie umożliwia prawidłowe przepuszczanie i skupianie wpadających do oka promieni świetlnych na siatkówce.

Istnieje bardzo wiele możliwych przyczyn rozwoju zaćmy, wśród których wymienić należy m.in. powyższe czynniki. Nieleczona zaćma prowadzi w swoim przebiegu najczęściej do istotnego pogorszenia wzroku, a ostatecznie nawet do ślepoty.

Soczewki EDOF w leczeniu zaćmy

W ostatnich latach w leczeniu zaćmy obserwuje się rosnące zainteresowanie  soczewkami o wydłużonej głębi ostrości (EDOF – Extended Depth of Focus). Rozwiązanie to stanowi połączenie zalet klasycznych soczewek jednoogniskowych z częścią funkcjonalności soczewek wieloogniskowych, co pozwala osiągać bardziej naturalne widzenie na różnych dystansach.

Soczewki EDOF cechują się specjalną konstrukcją optyczną, która wydłuża zakres ostrości, dzięki czemu pacjent uzyskuje płynne widzenie w dal oraz na odległości pośrednie, a w wielu przypadkach również komfortowe widzenie do bliży. W najnowszych doniesieniach klinicznych podkreśla się również, że nowoczesne implanty EDOF mogą redukować ryzyko występowania niektórych niepożądanych efektów optycznych, znanych z soczewek wieloogniskowych.

Istotą leczenia zaćmy jest przeprowadzenie odpowiedniego zabiegu operacyjnego, którego celem jest zastąpienie zmętniałej i niewydolnej soczewki własnej pacjenta odpowiednią soczewką sztuczną.

Zabieg usunięcia zaćmy najczęściej przeprowadza się tzw. metodą fakoemulsyfikacji, której celem jest rozbicie zmętniałej soczewki oka przy wykorzystaniu energii ultradźwięków, a następnie jej odessanie przez wykonane wcześniej, niewielkich rozmiarów cięcie chirurgiczne.

W następnym etapie zabiegu w miejsce usuniętej soczewki wprowadza się, początkowo zwiniętą, wewnątrzgałkową sztuczną soczewkę oka (ang. intraocular lens, IOL), którą może być soczewka o wydłużonej głębi ostrości widzenia.

Działanie soczewek o wydłużonej głębi ostrości

W zależności od indywidualnych potrzeb i charakteru pracy pacjenta, zastosowanie w zabiegach leczenia zaćmy znajdują różne rodzaje sztucznych soczewek oka. Soczewki o wydłużonej głębi ostrości widzenia, zwane często soczewkami Symphony, posiadają szereg zalet wynikających ze swojej konstrukcji optycznej. W porównaniu z tradycyjnymi jednoogniskowymi implantami umożliwiają one bardziej płynne widzenie w zakresie odległości pośrednich.

Wewnątrzgałkowe soczewki EDOF umożliwiają pacjentom po operacji odpowiednią akomodację oka zarówno do bliży, jak i do dali.

Dzięki temu znaczącej poprawie ulega komfort dnia codziennego, a pacjent zyskuje większą niezależność od okularów. Rozwiązanie to jest szczególnie cenione przez osoby aktywne zawodowo, kierowców oraz pacjentów pracujących przy komputerze.

W nowszych odmianach soczewek EDOF stosuje się technologie mające na celu optymalizację jakości widzenia nocnego, a także zmniejszenie aberracji chromatycznych, co poprawia ostrość obrazu przy obniżonym oświetleniu.

Zalety soczewek EDOF

• zwiększenie zakresu ostrego widzenia,
• częsta możliwość ograniczenia lub wyeliminowania okularów do dali i odległości pośrednich,
• naturalniejsze widzenie niż w przypadku soczewek wieloogniskowych,
• zazwyczaj lepsza tolerancja w warunkach słabego oświetlenia.

Soczewki Symphony, dzięki pozytywnemu wpływowi na akomodację oka, pozwalają pacjentom uniknąć konieczności stosowania okularów do widzenia na bliższe odległości, np. podczas czytania gazety czy książki. Dodatkowo, zastosowanie podczas operacji usunięcia zaćmy soczewek Symphony pozwala często jednocześnie na korekcję wybranych wad refrakcji, takich jak krótkowzroczność czy dalekowzroczność.

Ograniczenia i efekty uboczne soczewek EDOF

Soczewki o wydłużonej głębi ostrości widzenia pozwalają pacjentom po zabiegu na zazwyczaj bezproblemowe prowadzenie samochodu i swobodne wykonywanie codziennych czynności. Mimo licznych zalet należy jednak pamiętać, że nie są to soczewki pozbawione ograniczeń.

Niektórzy pacjenci po wszczepieniu tego typu soczewek mogą zgłaszać problemy z rozróżnianiem kontrastu lub odcieni szarości, zwłaszcza przy słabym świetle lub podczas gęstej mgły. U części chorych może wystąpić także efekt halo, czyli poświata wokół punktowych źródeł światła, lub blaski pojawiające się np. podczas nocnej jazdy samochodem.

Najczęstsze ograniczenia i skutki uboczne:

• problemy z rozróżnianiem kontrastu,
• trudności w widzeniu przy słabym świetle,
• wystąpienie efektu halo,
• pojawianie się blasków podczas nocnej jazdy.

Z tego względu kwalifikacja do implantacji soczewki EDOF powinna być przeprowadzona bardzo dokładnie, z uwzględnieniem trybu życia oraz indywidualnych oczekiwań pacjenta. W rozmowie z lekarzem warto poruszyć kwestie związane z pracą nocą, aktywnością sportową czy wymaganiami zawodowymi, aby dobrać optymalny typ implantu.

Ostateczny wybór soczewki powinien uwzględniać nie tylko stan zdrowia oczu, ale również potrzeby wzrokowe i styl życia pacjenta. Specjalista ocenia m.in. parametry rogówki, obecność chorób współistniejących oraz możliwości uzyskania oczekiwanego zakresu widzenia po zabiegu.

Na szczęście w wielu przypadkach zalety zdecydowanie przewyższają wady związane z używaniem soczewek o wydłużonej głębi ostrości widzenia. Sam przebieg operacji wszczepienia soczewek EDOF nie różni się od innych zabiegów tego typu i trwa przeciętnie około 20–30 minut z zastosowaniem technik znieczulenia miejscowego.