Jakie są objawy zaćmy?

Zaćma, zwana bywa również kataraktą, ze względu na charakter postępowania choroby. Fizjologicznie jest to postępujące mętnienie soczewki, które wpływa na pogorszenie widzenia.

Według najnowszych danych WHO z 2020 roku, zaćma nadal jest główną przyczyną światowego niedowidzenia i ślepoty – odpowiada za około 17 milionów przypadków ślepoty (39,6% wszystkich przypadków) oraz 83,5 miliona przypadków umiarkowanego i ciężkiego niedowidzenia.

Badania pokazują, że kobiety stanowią większość pacjentów (ok. 60%), choć mężczyźni częściej przechodzą operację zaćmy.

W 2021 roku na świecie żyło ponad 100 milionów osób z zaćmą – w tym 15,2 miliona osób po 50. roku życia będących ślepotą oraz 78,8 miliona dotkniętych poważnym niedowidzeniem.

Objawy zaćmy

Zaćma jest schorzeniem wzroku, które może przyjmować różną formę w zależności od indywidualnego przypadku. Może dotyczyć tylko jednego oka albo obojga oczu. Jej przebieg jest różny; może rozwijać się bardzo powoli i nie powodować całkowitej utraty wzroku aż do końca życia pacjenta, jak również szybko postępować i wywoływać problemy z widzeniem, które przy braku leczenia mogą zakończyć się całkowitą utratą wzroku. Te różnice sprawiają, że często osoby chore zasięgają porady lekarskiej dopiero w późnym stadium choroby.

Pierwszym objawem zaćmy jest pogorszenie jakości widzenia, objawiające się zamglonym obrazem. To powoduje, że obraz staje się nieostry, co może – w przypadku, gdy zaćma dotyczy obojga oczu – przełożyć się na pogorszenie komfortu życia chorego.

Inne objawy zaćmy

Jako że często w podobny sposób objawia się również inne pogorszenie wzroku, możliwe do skorygowania odpowiednimi soczewkami, pacjenci o zaćmie dowiadują się dopiero wówczas, gdy w gabinecie okulistycznym dopasowanie okularów staje się niemożliwe. Kolejnym niespecyficznym objawem choroby jest zwiększona męczliwość oczu, która utrudnia wykonywanie codziennych czynności i może być sygnałem do wizyty u specjalisty.

Późniejsze stadia rozwoju zaćmy prowadzą do znacznego zmętnienia soczewki, co ma wpływ na ostrość obrazu, jego kolory i jasność. Zazwyczaj zaćma powoduje także trudności w ocenie odległości widzianych przedmiotów. Problemem jest również zaburzenie rozpoznawania kolorów oraz ich intensywności.

Poważne stadium zaćmy może wywoływać poczucie, że przedmioty jasne są ciemniejsze, podczas gdy silne źródła światła powodują wręcz wrażenie wstrząsu. Wraz z postępowaniem choroby coraz trudniej widzieć w ciemnościach, np. w nocy, aż staje się to zupełnie niemożliwe. Niekiedy dodatkowym objawem jest jednooczne dwojenie, czyli widzenie podwójnego obrazu w jednym oku.

Pomimo dość uciążliwych dla jakości życia objawów, zaćma często wykrywana jest podczas rutynowych badań wzroku. Choć nie ma sposobu, aby jej zapobiec, to wykonuje się operację zaćmy, która – według statystyk – kończy się 98% powodzeniem.

Przyczyny i czynniki ryzyka zaćmy

Dodatkowo warto podkreślić, że  czynniki ryzyka takie jak cukrzyca, ekspozycja na promieniowanie UV, palenie tytoniu i wiek powyżej 60 lat mogą przyspieszać pojawienie się pierwszych objawów zaćmy. Takie czynniki nie tylko zwiększają ryzyko zachorowania, ale również wpływają na szybsze postępowanie zmian w soczewce.

Przewlekłe stosowanie niektórych leków, zwłaszcza sterydów, także może być powiązane z przyspieszonym rozwojem zmętnień. Dlatego osoby leczone przewlekle powinny być objęte opieką okulistyczną i wykonywać regularne kontrole.