Prosaki u niemowląt - skąd się biorą?

Niedoskonałości występujące na skórze noworodków i niemowląt często są zaskoczeniem dla rodziców. Krostki, grudki czy też liczne zaczerwienienia niejednokrotnie stanowią przyczynę stresu i niepokoju o zdrowie maluszka dla świeżo upieczonych mam i tatusiów. Istnieją jednak pewne zmiany skórne, np. prosaki, które ustępują samoistnie i nie należy się nimi przejmować.

Data aktualizacji
Czas czytania
4 min.

Skóra noworodka i niemowlęcia znacząco różni się od skóry osób dorosłych. Podobnie jak wiele organów i układów maluszka, także i ona nie jest w pełni dojrzała, a co za tym idzie - nieprzystosowana do prawidłowego pełnienia wszystkich swoich funkcji. Przede wszystkim naskórek jest cieńszy i delikatniejszy niż u dorosłych, dlatego też nie stanowi wystarczającej ochrony przed substancjami toksycznymi czy lekami. Ponadto również gruczoły łojowe oraz potowe nie są w pełni rozwinięte, co sprzyja szybszemu odwadnianiu i przegrzewaniu. Pełną dojrzałość skóra uzyskuje dopiero ok. 2-3 roku życia. 

Niedojrzałość skóry noworodków i niemowląt sprzyja powstawaniu wielu zmian skórnych. Część z nich może świadczyć o chorobie, ale wiele jest tylko stanem przejściowym i nie powinna stresować młodych rodziców. Jedną z takich patologii skórnych są prosaki (łac. milia) nazywane czasami zaskórnikami noworodków (łac. comedones neonatorum).

Prosaki u niemowląt – co to takiego?

Prosaki to niewielkie, zwykle 1-2 mm, drobne torbiele zastoinowe, podnaskórkowe, które wypełnione są keratyną. Przyjmują formę białych grudek, które zlokalizowane są przede wszystkim na skórze twarzy i nosa, a rzadziej na tułowiu i narządach płciowych.

Skąd biorą się prosaki u niemowląt?

Powstają one na skutek zaczopowania ujść mieszków włosowych. Według autorów podręcznika „Pediatria. Diagnostyka i leczenie” prosaki dotykają około 40% noworodków i niemowląt. Prosaki mogą pojawiać się również na błonach śluzowych jamy ustnej. Są one nieco większe od tych występujących na skórze i noszą nazwę pereł Epstaina. Statystyki, przytaczane w artykule „Dermatologia okresu noworodkowego – choroby skóry niewymagające leczenia” wykazują, że zmiany na błonach śluzowych występują u około 60-85% noworodków.

Prosaki, trądzik noworodków i rozrost gruczołów łojowych – jak je rozpoznać?

Podobnym schorzeniem jest rozrost gruczołów łojowych. Dotyczy on 20-50% nowonarodzonych dzieci. Charakteryzuje się występowaniem licznych 1-2 mm żółtawych grudek. W przeciwieństwie do prosaków, pojawiają się głównie na skórze nosa, a rzadko na policzkach czy czole. Powstają na skutek działania androgenów przekazanych w czasie życia łonowego. Prosaki należy odróżnić również od trądziku noworodków, w którego przebiegu mogą powstawać zaskórniki otwarte (czarne) i zamknięte (białe) oraz krostki. Nie towarzyszy im również charakterystyczny czerwony rumień dookoła zmiany, będący oznaką miejscowego stanu zapalnego.

Prosaki i trądzik noworodków – co robić, a czego unikać?

Prosaki u niemowląt nie wymagają żadnego leczenia, podobnie jak rozrost gruczołów łojowych i większość przypadków trądziku noworodków. W przeciągu kilku pierwszych miesięcy grudki samoistnie pękają i oczyszczają się nie pozostawiając żadnych blizn. Należy jednak podkreślić, że liczne rozsiane zmiany lub utrzymujące się bardzo długo, mogą świadczyć o występowaniu niedorozwoju włosów. Prosaków nie wolno nakłuwać ani wyciskać, może to bowiem spowodować ciężkie zakażenie nie tylko skóry, ale ze względu na lokalizacje i niedojrzałość układu immunologicznego, nawet centralnego układu nerwowego. Ponadto sprzyja to powstawaniu blizn. Nie ma również konieczności stosowania żadnych maści czy specjalnych kremów. Należy tylko dbać o odpowiednią higienę skóry z użyciem kosmetyków do codziennej pielęgnacji maluszka.

Jak postępować, gdy dziecko ma prosaki?

Prosaki u niemowląt zwykle nie wymagają leczenia i ustępują samoistnie. Kluczowe jest jednak odpowiednie dbanie o skórę dziecka, aby uniknąć podrażnień czy infekcji.

Domowe sposoby pielęgnacji skóry niemowlaka

Aby zapewnić prawidłową pielęgnację skóry dziecka z prosakami, należy przestrzegać kilku zasad:

  • unikaj wyciskania i nakłuwania prosaków - takie działanie może prowadzić do zakażenia skóry, a nawet poważniejszych powikłań,
  • stosuj delikatne kosmetyki dla niemowląt - używaj produktów hipoalergicznych, przeznaczonych do codziennej pielęgnacji wrażliwej skóry noworodków,
  • myj skórę wodą i łagodnym mydłem - regularne oczyszczanie skóry pomaga zachować jej zdrowy wygląd bez ryzyka podrażnień,
  • unikaj tłustych kremów i maści - skóra niemowląt z prosakami nie wymaga dodatkowego natłuszczania, które może zatykać pory i opóźniać naturalne oczyszczanie.

Kiedy udać się do lekarza z prosakami?

W większości przypadków prosaki znikają samoistnie w ciągu kilku tygodni lub miesięcy.

Należy jednak skonsultować się z lekarzem, jeśli:

  • zmiany skórne są liczne, rozsiane lub utrzymują się bardzo długo,
  • pojawiają się inne niepokojące objawy, takie jak zaczerwienienie, obrzęk czy wyciek ropny, które mogą świadczyć o zakażeniu,
  • masz wątpliwości, czy zmiany na skórze to rzeczywiście prosaki, a nie inne schorzenie, np. trądzik noworodków czy egzema.

Uwaga: Jeśli zmiany nie ustępują przez kilka miesięcy, są znacznie nasilone lub coś niepokoi rodziców należy skontaktować się z lekarzem pediatrą lub dermatologiem.

Jak zapobiegać pojawianiu się prosaków u niemowląt?

Prosaki u niemowląt to naturalny objaw niedojrzałości gruczołów łojowych, dlatego ich całkowite zapobieganie nie zawsze jest możliwe. Odpowiednia pielęgnacja skóry dziecka może zmniejszyć ryzyko ich nasilenia oraz wspomóc zdrowy wygląd skóry.

Czy kosmetyki dla niemowląt mają wpływ na powstawanie prosaków?

Kosmetyki dla niemowląt mogą wpływać na kondycję skóry dziecka, dlatego warto wybierać produkty odpowiednie do delikatnej skóry noworodków:

  • unikaj tłustych kremów i maści,
  • stosuj kosmetyki o prostym składzie (produkty zawierające zbyt wiele składników aktywnych mogą podrażniać wrażliwą skórę niemowlęcia),
  • korzystaj z kremów ochronnych tylko w razie potrzeby (przypadku przesuszonej skóry lub narażenia na czynniki zewnętrzne, wybieraj lekkie kremy nawilżające dostosowane do skóry niemowląt).

Ważne: Choć prosaki są naturalnym zjawiskiem u niemowląt, odpowiednia pielęgnacja skóry dziecka może pomóc zmniejszyć ich nasilenie. Wybierając właściwe kosmetyki i dbając o regularne, delikatne oczyszczanie skóry, rodzice mogą wspierać zdrowy rozwój skóry swojego maluszka.

Źródła:

  • Szczepski O., Walczak M., "Zarys pediatrii. Podręcznik dla studentów medycyny", PZWL, Warszawa, 1984
  • Hay William W., Levin Myron J., Sondheimer Judith M., "Pediatria. Diagnostyka i leczenie", Czelej, Lublin, 2011
  • Brzeziński P., "Dermatologia okresu noworodkowego – choroby skóry niewymagające leczenia", Przegląd Lekarski, 66(9), 535-537, 2009
  • Charles M., Archer G., "Milia" (emedicine.medscape.com), https://emedicine.medscape.com/, 2022
  • Zekayi Kutlubay, Ali Tanakol, Burhan Engýn i inni, "Newborn Skin: Common Skin Problems" (pmc.ncbi.nlm.nih.gov), https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov, 2017

Inne przydatne linki


Komentarze (0)

Komentarze (0)

Akcja
Krok
odyl
Nie opuszczaj
nas jeszcze!
Sprawdź, jak zdobyć smartwatcha dzięki akcji Krokodyl!
Usunięcie prosaka

Wybierz miasto, aby znaleźć placówkę

Wpisz zabieg, miejscowość, klinikę lub lekarza…