Średnio 15% Polaków ma problemy z nerkami, przy czym nieco częściej problem ten dotyka mężczyzn niż kobiet. Najczęstszym schorzeniem jest kamica nerkowa, występująca zazwyczaj między 30 a 50 rokiem życia (osoby młodsze i starsze również chorują, ale statystycznie rzadziej). Początkowa faza kamicy jest najczęściej bezobjawowa - można ją wykryć, wykonując odpowiednie badania diagnostyczne, w tym w pierwszej kolejności morfologię krwi, OB oraz badanie ogólne moczu.
Jeśli ich wyniki są niepokojące, specjalista zleca wykonanie badania RTG jamy brzusznej, USG brzucha, tomografii komputerowej bądź urografię z podaniem dożylnych środków kontrastowych i badaniem rentgenowskim.
W bardziej zaawansowanej fazie kamicy chory może cierpieć na kolkę nerkową, czyli przerywane dolegliwości bólowe w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, które niekiedy promieniują do jąder, warg sromowych czy pachwin. Do tego niejednokrotnie dochodzi gorączka, poczucie ogólnego osłabienia i rozbicia, chandra czy krew w moczu i bolesność przy oddawaniu moczu.
Chorzy na kamicę nerkową mogą mieć również wymioty i nudności, cierpieć na zakażenie moczowych dróg czy odczuwać dyskomfort w brzuchu. Każdy z tych sygnałów należy brać na poważnie, gdyż choroby nerek prowadzą do licznych powikłań w innych układach ciała. Gdy lekarz zdiagnozuje obecność kamieni w nerkach, konieczne jest szybkie leczenie, którym może być kruszenie kamieni nerkowych i moczowodowych metodą ESWL. Jak się przygotować do tej formy terapii?
Przygotowanie do zabiegu ESWL

ESWL (Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy) to nieinwazyjna metoda kruszenia kamieni nerkowych za pomocą fal uderzeniowych generowanych zewnętrznie. Pacjent zakwalifikowany do zabiegu kruszenia kamieni nerkowych lub moczowodowych metodą ESWL dzień przed leczeniem nie powinien pić żadnych gazowanych napojów. Oprócz tego może normalnie jeść i pić.
Przychodząc do gabinetu zabiegowego, należy być na czczo, czyli nie jeść nic minimum 6 godzin wcześniej, pijąc tylko niegazowaną wodę w niedużej ilości. Jeśli chory przyjmuje leki, należy je zażyć, popijając małą ilością wody. Wyjątkiem są tu tylko farmaceutyki zmniejszające krzepliwość krwi, których przyjęcie przed leczeniem powinno być skonsultowane z lekarzem.
Przykłady leków zmniejszających krzepliwość krwi:
- polopiryna,
- acard,
- aspiryna,
- polocard,
- etopiryna,
- upsarin,
- alka-prim,
- bestprint,
- cardioprin,
- aspimag,
- acesan.
Przed zabiegiem pacjent powinien również upewnić się, że nie ma żadnych infekcji układu moczowego, ponieważ mogą one stanowić przeciwwskazanie do przeprowadzenia ESWL. W przypadku infekcji, lekarz może zalecić odpowiednie leczenie antybiotykami przed zabiegiem.
Warto również omówić z lekarzem wszelkie wątpliwości i pytania dotyczące samego zabiegu oraz jego potencjalnych skutków ubocznych, takich jak ból, dyskomfort, krwiomocz czy infekcje. Należy także pamiętać, że w niektórych przypadkach, zwłaszcza przy większych kamieniach, może być konieczne powtórzenie zabiegu, aby osiągnąć pełne rozkruszenie kamieni.
Zalecenia po zabiegu ESWL
Po kruszeniu kamieni nerkowych lub moczowodowych metodą ESWL odradzane jest prowadzenie samochodu (pacjent otrzymuje w trakcie zabiegu leki uspokajające i przeciwbólowe), co oznacza, że do placówki należy udać się wraz z osobą towarzyszącą.

Dokumenty i badania potrzebne podczas wizyty:
- skierowanie od urologa,
- urografia (z okresu nie późniejszego niż 10 lat),
- obraz USG bądź RTG jamy brzusznej (sprzed maksimum miesiąca),
- wyniki morfologii krwi (sprzed maksimum 8 tygodni),
- badanie poziomu kreatyniny (sprzed maksimum 8 tygodni),
- wskaźnik określający krzepnięcie APTT (sprzed maksimum 4 tygodni),
- wyniki ogólnego badania moczu (sprzed maksimum 4 tygodni).
Po leczeniu nie ma potrzeby hospitalizacji, należy tylko odpocząć minimum dobę. Sam zabieg trwa maksymalnie godzinę i zalecane jest przyjmowanie po nim dużej ilości płynów ułatwiających wydalenie kamieni z układu moczowego.
Co ważne, kobiety w ciąży, osoby mające wszczepiony rozrusznik serca oraz pacjenci cierpiący na zaburzenia krzepliwości krwi nie mogą być poddawani metodą ESWL. Przeciwwskazaniem jest także przyjmowanie następujących leków: Acoltin, Sintrom, Warfin, Syncumal, Acenokumarol oraz podskórne zastrzyki przeciw zakrzepom.
Po zabiegu pacjent może odczuwać lekki ból lub dyskomfort w okolicy nerek. W przypadku wystąpienia silniejszych dolegliwości bólowych, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Ważne jest również monitorowanie stanu zdrowia po zabiegu, co obejmuje nie tylko obserwację ilości i wyglądu oddawanego moczu, ale także regularne wizyty kontrolne u specjalisty, aby upewnić się, że kamienie są skutecznie wydalane z organizmu i nie dochodzi do powikłań.
Koszty i dostępność ESWL
Ceny ESWL w placówkach prywatnych w Polsce wahają się zazwyczaj od około 1000 do 4000 zł za jeden zabieg. W niektórych przypadkach konieczne może być powtórzenie procedury, co wpływa na końcowy koszt terapii. W placówkach posiadających kontrakt z NFZ zabieg może być refundowany, jednak czas oczekiwania może być dłuższy, a dostępność ograniczona.
Niektóre ośrodki oferują pakiety obejmujące nie tylko sam zabieg, ale również diagnostykę (np. USG, TK), konsultację nefrologiczną lub urologiczną, a nawet pobyt jednodniowy w klinice. Może to wpływać na ostateczny koszt, ale także zwiększa komfort pacjenta.
Przy wyborze miejsca przeprowadzenia zabiegu warto zwrócić uwagę nie tylko na cenę, ale także na doświadczenie personelu medycznego, dostępność nowoczesnych urządzeń oraz opinie innych pacjentów. Wysoka jakość opieki medycznej i odpowiednie kwalifikacje personelu mogą zwiększyć skuteczność zabiegu i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Przebieg zabiegu ESWL

Zabieg rozpoczyna się od ułożenia pacjenta na stole zabiegowym. Następnie specjalista lokalizuje położenie kamienia za pomocą aparatu RTG bądź USG. Kolejny krok to uwolnienie precyzyjnie skierowanych fal uderzeniowych rozbijających kamień. Ich ilość i kierunek są ściśle określane przez lekarza, a cały proces jest śledzony i ewentualnie korygowany z poziomu konsoli znajdującej się w sąsiednim pomieszczeniu. Procedura trwa od trzydziestu minut do godziny.
Efektywność i zalety ESWL
ESWL jest jedną z najczęściej stosowanych metod leczenia kamicy nerkowej ze względu na swoją nieinwazyjność i skuteczność. Pacjenci zazwyczaj powracają do normalnej aktywności w ciągu kilku dni po zabiegu, co czyni tę metodę korzystną zarówno pod względem medycznym, jak i społecznym. Metoda ta jest szczególnie skuteczna w przypadku kamieni o średnicy do 2 cm i tych, które są widoczne na zdjęciach rentgenowskich.
Zalety ESWL to m.in. brak konieczności hospitalizacji, szybki powrót do codziennych aktywności oraz możliwość powtórzenia zabiegu w razie potrzeby.
Źródła:
- The Urology Group Virginia, "Extracorporeal Shockwave Lithotripsy Preoperative Instructions" (www.urologygroupvirginia.com), UrologyGroupVirginia.com
- Ignite Healthwise, LLC Staff, "Shock Wave Lithotripsy: Before Your Procedure" (healthy.kaiserpermanente.org), HealthWise / Kaiser Permanente, 2025
- H. Manzoor i in., "Extracorporeal Shockwave Lithotripsy" (www.ncbi.nlm.nih.gov), StatPearls (NCBI Bookshelf), 2024
- MedSerwis.pl (redakcja), "ESWL – jak przygotować się do zabiegu" (medserwis.pl), MedSerwis.pl
- Urologia Centrum (redakcja), "Przygotowanie do zabiegu metodą ESWL" (www.urologiacentrum.pl), urologiacentrum.pl