Turystyka medyczna - dlaczego pacjenci wybierają leczenie za granicą

Turystyka medyczna, która jeszcze dziesięć lat temu była zjawiskiem marginalnym, dziś stanowi jedną z najprężniej rozwijających się gałęzi gospodarki wielu krajów.

Na leczenie zagraniczne decyduje się coraz większa liczba pacjentów, a oferta placówek medycznych, skierowana do obcokrajowców, obejmuje kompleksowy zakres usług, od diagnostyki, poprzez nowoczesne metody leczenia, aż po rehabilitację.

Coraz więcej powstaje też analiz i badań, szacujących skalę zjawiska i określających jego przyczyny. Jak się okazuje, nie są one zaskakujące: najczęściej podawanym powodem, dla którego decydujemy się na poszukiwanie usług medycznych poza granicami kraju, jest atrakcyjna cena.

Według Patients Beyond Borders globalny rynek turystyki medycznej osiągnął w 2023 roku 63–88 mld USD, z udziałem około 21–22 mln pacjentów transgranicznych i średnim wydatkiem ~3510 USD na osobę. Roczny wzrost szacuje się na 15–25%, a największe strumienie pacjentów kierują się do Meksyku, Azji Południowo-Wschodniej i Południowej.

Turystyka medyczna a czynniki ekonomiczne

Analizując różnice cen poszczególnych zabiegów w zależności od kraju nietrudno zauważyć, że za te same zabiegi w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Norwegii czy USA trzeba zapłacić dwukrotnie, a czasem kilkukrotnie więcej, niż w Czechach, Tajlandii, Turcji czy w Polsce.

Przykłady różnic cenowych:

• Leczenie przepuklin – USA: 8 000–20 000$, Wielka Brytania: £2 500–£5 000, Indie: 2 400–3 600$, Polska: 1 400–2 100$, Turcja: od 580$
• Implant stomatologiczny – Wielka Brytania: £2 000–£3 500, USA: 3 000–5 000$, Polska: od 600$, średnio 1 200$
• Zabieg typu All-on-4 – USA: ok. 25 000$, Polska: średnio 4 900$
• Endoproteza stawu biodrowego – USA znacznie drożej niż w Czechach czy Meksyku
• Laserowa korekcja wzroku metodą Lasik – również znacznie drożej w USA niż w Czechach

Wpływ kursów walut

W ostatnich latach coraz częściej analizuje się także wpływ kursów walut i inflacji na decyzje pacjentów. Wahania kursu dolara czy euro wobec lokalnych walut w Polsce, Turcji czy Tajlandii mogą istotnie zwiększać atrakcyjność cenową tych kierunków. Eksperci podkreślają, że pacjenci, którzy planują droższe zabiegi, nierzadko monitorują rynki walutowe, by zoptymalizować koszty leczenia za granicą.

Turystyka medyczna a dostępność usług

Jednak atrakcyjna cena nie jest jedynym czynnikiem, który skłania pacjentów do zagranicznych podróży w poszukiwaniu leczenia. Nie bez znaczenia jest także fakt, że w prywatnych szpitalach i placówkach medycznych w Tajlandii, Turcji, Czechach, Polsce czy na Węgrzech wybrany zabieg można przeprowadzić od razu, bez konieczności długiego oczekiwania.

Według ankiety, przeprowadzonej na trzystu Brytyjczykach, którzy korzystali z leczenia w turystyce medycznej, właśnie ten powód pojawił się jako drugi najważniejszy, tuż za niskimi kosztami zagranicznego leczenia. Mieszkańcy USA poza granicami kraju poszukują klinik oferujących leczenie otyłości metodą balonikowania żołądka, a Brytyjczycy coraz częściej wyjeżdżają do klinik specjalizujących się w leczeniu niepłodności.

Najczęściej wybierane zagraniczne zabiegi:

• Leczenie stomatologiczne (implantologia, ortodoncja)
• Zabiegi bariatryczne (leczenie otyłości)
• Zabiegi ortopedyczne
• Zabiegi okulistyczne (np. Lasik)
• Leczenie niepłodności (np. procedury IVF)

Na leczenie ortodontyczne poza granicami kraju wyjątkowo często decydują się Norwegowie, którzy ze względu na niewielką liczbę ortodontów w swoim kraju musza liczyć się z ogromnymi kolejkami do specjalistów z tej dziedziny stomatologii.

Mniejsze kolejki, wysoki standard usług

W Wielkiej Brytanii lista oczekujących na planowe leczenie sięga wciąż ~7,4 mln spraw (III 2025), a cel 18-tygodniowej ścieżki nie jest spełniany od 2016 r. W USA pacjenci wyjeżdżają głównie na zabiegi bariatryczne (np. do Meksyku), natomiast Brytyjczycy korzystają z tańszych procedur IVF w Czechach i Hiszpanii z powodu wysokich kosztów i ograniczeń finansowania w NHS. W Norwegii raporty potwierdzają niezaspokojone potrzeby w stomatologii oraz regionalne różnice w dostępie do ortodontów, choć skala kolejek zależy od regionu.

Kolejnym powodem rozwoju turystyki medycznej jest wysoki standard usług, oferowanych przez zagraniczne placówki. Dotyczy to przede wszystkim krajów, które z turystyki medycznej uczyniły swoją specjalność i obecnie znajdują się w czołówce państw odwiedzanych przez zagranicznych pacjentów (Turcja, Indie, Tajlandia).

Szpitale i inne placówki medyczne w tych krajach posiadają akredytowany sprzęt diagnostyczny i zabiegowy, oferują też pacjentom innowacyjne zabiegi z zastosowaniem najnowszych technologii. Zagraniczne placówki kuszą także wykwalifikowaną kadrą medyczną, władającą językiem angielskim. Obecnie ponad 950 placówek na świecie posiada akredytację Joint Commission International (JCI), w tym w Turcji, Indiach i Tajlandii.

Rosnąca liczba pacjentów zwraca uwagę również na jakość obsługi, warunki pobytu i pakiety dodatkowe. W wielu klinikach standardem staje się zapewnienie tłumacza i transferu z lotniska czy nawet pakietów turystycznych połączonych z rekonwalescencją. To sprawia, że turystyka medyczna staje się zjawiskiem łączącym leczenie i obsługę klienta na poziomie hotelarskim.

Ryzyka i wyzwania turystyki medycznej

Choć turystyka medyczna niesie ze sobą liczne korzyści, eksperci podkreślają także ryzyka. Należą do nich kwestie bezpieczeństwa pacjenta, trudności w zapewnieniu ciągłości opieki po powrocie do kraju oraz różnice w standardach prawnych i etycznych pomiędzy państwami.

Organizacje branżowe zwracają uwagę, że kluczowe jest korzystanie z klinik akredytowanych i stosujących transparentne procedury. W przeciwnym razie pacjenci mogą być narażeni na komplikacje zdrowotne lub brak ochrony prawnej.

Aktualne raporty wskazują, że coraz częściej kraje goszczące pacjentów rozwijają programy certyfikacji i nadzoru, aby zwiększyć wiarygodność swoich placówek. Pacjenci zaś korzystają z niezależnych rankingów i opinii, aby upewnić się co do jakości leczenia. Ten aspekt zyskuje na znaczeniu wraz z rosnącą liczbą osób wybierających podróże w celach zdrowotnych.